Đầu máy xe lửa hơi nước Tự Lực sắp được triển lãm trưng bày

Ảnh

Đầu máy xe lửa hơi nước Tự Lực, biểu tượng của ngành đường sắt, sẽ được trưng bày tại vườn Nhãn (quận Long Biên), trong khuôn khổ Lễ hội Thiết kế sáng tạo Hà Nội 2023.

Đây là điểm nhấn trong khuôn khổ Lễ hội Thiết kế sáng tạo Hà Nội 2023 nhằm khơi dòng chảy di sản, nhất là các di sản công nghiệp thành không gian sáng tạo.

Từ một nhà máy cũ nằm trong diện di dời ra khỏi nội đô - Nhà máy xe lửa Gia Lâm và các ga tàu hỏa Hà Nội được cải tạo thành các tổ hợp sáng tạo. Di sản được đánh thức để tạo ra hệ giá trị mới phục vụ phát triển Thủ đô.

Đầu máy xe lửa hơi nước Tự Lực mang số hiệu 141-179 được sản xuất năm 1965, được thiết kế chạy trên đường ray một mét, dài khoảng 19 m (bao gồm cả xe than) hoặc dài 11,5m (không bao gồm xe than); rộng 2,75 m, cao 3,8 m, nặng khoảng 100 tấn (có than và có nước).

Nồi hơi nằm phía trên cùng của đầu máy, sau khi đốt cháy than, gỗ sẽ làm cho nước hóa hơi, hơi nước làm piston di chuyển qua lại, piston lại gắn liền với trục quay chính của đầu máy của tàu sẽ giúp cho tàu chạy.

Vị trí cửa buồng đốt, đây là nơi công nhân đốt lò sẽ xúc than vào để duy trì sức kéo đầu máy. Kíp lái tàu thường có 3 vị trí: một chỉ huy, một lái máy và một đốt lò.

Khoang chứa than của phần đầu máy.

So với những đầu máy hơi nước được phục chế và trưng bày tại TP Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, chiếc đầu máy Tự Lực 141-179 đang nằm tại Nhà máy xe lửa Gia Lâm trong tình trạng xuống cấp.

Thiết kế đặc trưng tạo nên cái tên 141-179 là 4 cặp bánh chủ động (đầu máy có một cặp bánh dẫn hướng, 4 cặp bánh chủ động và một cặp bánh theo sau). Các cặp bánh chủ động nhận lực từ động cơ hơi nước để tạo ra lực kéo đoàn tàu.

Trong lịch sử, có khoảng 50 chiếc đầu máy chủng loại này mang tên Tự Lực được sản xuất để phục vụ nhu cầu vận chuyển hàng hóa ở miền Bắc.

Những năm chiến tranh chống Mỹ leo thang, việc chế tạo đầu máy xe lửa tạm hoãn, những chiếc xe lửa đang có “ra sức thi đua” vận chuyển hàng hóa, vũ khí, lương thực… chi viện cho chiến trường miền Nam.

Những chiếc đầu máy xe lửa hơi nước Tự Lực một thời đã từng là một trong những biểu tượng của ngành đường sắt - nhân chứng lịch sử tham gia vào cuộc chiến tranh chống Mỹ cứu nước.

Những chiếc đầu máy xe lửa hơi nước cũng là niềm tự hào của ngành đường sắt một thời gian khó.

Những chiếc đầu máy mang tên Tự Lực nói chung và chiếc đầu máy 141 - 179 nói riêng là dấu mốc cho thành quả nghiên cứu, là sự nỗ lực vượt khó của đội ngũ cán bộ, nhân viên ngành đường sắt Việt Nam.

Những biểu tượng đáng tự hào này sẽ lại một lần nữa được sống lại và đưa tới công chúng trong khuôn khổ Lễ hội Thiết kế sáng tạo Hà Nội 2023.

Khánh Huy