Đầu tư nhân lực cho mục tiêu hút vốn FDI

Nhà máy bán dẫn của Amkor tại tại KCN Yên Phong II-C (huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh) thu hút đông đảo nguồn nhân lực chất lượng cao. Ảnh: Minh Quân.

Top 15 nước hút FDI lớn nhất toàn cầu

Bà Nguyễn Thị Hồng Minh - Viện trưởng Viện Nghiên cứu chính sách và chiến lược (Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương) cho biết: Việt Nam nằm trong 15 nước dẫn đầu về thu hút FDI với gần 400 dự án. Năm 2024, Việt Nam thu hút 38 tỷ USD vốn FDI. Hết quý I/2025, cả nước thu hút gần 11 tỷ USD, ghi nhận tăng trưởng 34,7%. Đây là tín hiệu tích cực của môi trường đầu tư trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu có nhiều thách thức.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Thành Trung cho biết, tính đến hết tháng 3/2025, Việt Nam có hơn 42.760 dự án FDI còn hiệu lực, với tổng vốn đăng ký vượt 510 tỷ USD và xếp trong nhóm 15 quốc gia thu hút FDI lớn nhất toàn cầu. Tuy nhiên, chỉ khoảng 5% trong tổng vốn FDI được đầu tư vào lĩnh vực công nghệ cao, một con số được đánh giá là chưa tương xứng với kỳ vọng. Hiện Việt Nam đang có môi trường rất phù hợp để các doanh nghiệp (DN) FDI phát triển. Nhưng để đi xa, chúng ta cần sự chia sẻ và đóng góp từ chính cộng đồng DN FDI.

Không phủ nhận những nỗ lực của nhà quản lý trong việc đẩy mạnh thu hút nguồn vốn FDI, song theo Bộ Tài chính, sau 5 năm thực thi, kết quả vẫn còn khiêm tốn. Trong bối cảnh đó, ông Đỗ Thành Trung cho rằng, chúng ta không thể tiếp tục cạnh tranh bằng lao động giá rẻ hay chi phí năng lượng thấp. Việt Nam cần chuyển sang giai đoạn thu hút đầu tư có chọn lọc, ưu tiên những ngành có hàm lượng công nghệ cao, sử dụng nhân lực chất lượng và góp phần nâng cấp chuỗi giá trị.

Giới chuyên gia kinh tế cũng cho rằng, bên cạnh những rào cản về thủ tục hành chính, giải phóng mặt bằng, một số quy định về môi trường, các nhà đầu tư FDI cũng gặp phải khó khăn do nguồn nhân lực chất lượng cao còn thiếu hụt. Nhiều nhà đầu tư trong và ngoài nước đã bày tỏ lo ngại trước việc thiếu hụt nhân sự có kỹ năng nghề để phục hồi và mở rộng sản xuất, kinh doanh, nhất là trong các ngành công nghiệp, công nghệ thông tin, chíp bán dẫn, điện tử viễn thông... Chưa kể, các DN FDI luôn cần nguồn nhân lực chất lượng cao để ứng dụng công nghệ mới và năng suất lao động cao.

Phát huy tối đa tiềm năng

Liên quan tới nguồn nhân lực, số liệu của Bộ Nội vụ cho thấy, năm 2024, có khoảng 30% lực lượng lao động được đào tạo về nghề nghiệp và kỹ năng (có trình độ sơ cấp trở lên) trên toàn quốc. Tại các DN FDI, tỷ lệ lao động dưới đại học vẫn chiếm hơn 80%, con số này chưa có dấu hiệu cải thiện đáng kể từ năm 2011 đến nay. Đây là một thách thức khi mà yêu cầu về kỹ năng, trình độ nhân lực ngày càng tăng trong bối cảnh hiện nay.

Về thực trạng này, GS.TS Nguyễn Mại - nguyên Chủ tịch Hiệp hội DN đầu tư nước ngoài (VAFIE) chia sẻ, Việt Nam cần chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo hướng dựa vào công nghệ hiện đại và nguồn nhân lực chất lượng cao, qua đó gia tăng năng lực cạnh tranh quốc gia. Đặc biệt, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực sẽ tăng thêm sức cạnh tranh của khu vực DN bao gồm cả khối DN FDI và DN trong nước.

Giới chuyên gia kinh tế cũng cho rằng, cần có kế hoạch và ngân sách rõ ràng cho việc đào tạo và phát triển nguồn nhân lực. Đầu tư hợp lý vào việc đào tạo là cần thiết để giúp cán bộ nhân viên cải thiện kỹ năng và nâng cao năng lực quản lý, đáp ứng được yêu cầu sản xuất và kinh doanh ngày càng cao. Đặc biệt, trong bối cảnh chuyển đổi số, chuyển đổi xanh toàn cầu, Việt Nam cần chủ động thu hút các dự án FDI trong các lĩnh vực như công nghệ thông tin, điện tử, năng lượng tái tạo, công nghệ sinh học, vật liệu mới... Đồng thời, khuyến khích các DN FDI chuyển giao công nghệ và đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho khu vực DN trong nước.

Ông Lim Dyi Chang - Giám đốc cấp cao Khối khách hàng DN (Ngân hàng UOB Việt Nam) đánh giá, Việt Nam không chỉ nổi lên như một điểm sáng về thu hút dòng vốn FDI, mà còn là một trong những thị trường tiềm năng thu hút sự quan tâm mạnh mẽ từ các nhà đầu tư quốc tế. Để phát huy tối đa tiềm năng này, ông Lim Dyi Chang cho rằng, Việt Nam cần chuyển mình từ một quốc gia tiếp nhận vốn đơn thuần thành một đối tác chiến lược, chủ động tạo ra giá trị.

MINH QUÂN