Đầu tư trực tiếp nước ngoài toàn cầu giảm 49% và chưa có dấu hiệu khởi sắc

Trước sự xuất hiện của làn sóng đại dịch, việc đóng cửa trên khắp thế giới đã làm chậm lại các dự án đầu tư hiện có và triển vọng suy thoái sâu đã khiến các doanh nghiệp đa quốc gia phải đánh giá lại các dự án mới. UNCTAD nhấn mạnh rằng, sự sụt giảm FDI nghiêm trọng hơn dự kiến, đặc biệt là ở các nền kinh tế phát triển, trong khi các nền kinh tế đang phát triển đã vượt qua cơn bão tương đối tốt trong nửa đầu năm nay. Triển vọng vẫn chưa chắc chắn.

Theo báo cáo, các nền kinh tế phát triển có mức giảm mạnh nhất, với vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) ước tính đạt 98 tỷ USD trong giai đoạn 6 tháng đầu năm 2020 - giảm 75% so với năm 2019. Xu hướng này càng trở nên trầm trọng hơn do dòng vốn vào các nền kinh tế châu Âu giảm mạnh, chủ yếu ở Hà Lan và Thụy Sĩ. Dòng vốn FDI vào Bắc Mỹ giảm 56% xuống còn 68 tỷ USD. Trong khi đó, dòng vốn FDI vào các nền kinh tế đang phát triển giảm 16%, chủ yếu là do đầu tư bền vững vào Trung Quốc. Lưu lượng giảm chỉ 12% ở châu Á nhưng thấp hơn 28% so với năm 2019 ở châu Phi và thấp hơn 25% ở châu Mỹ Latinh và Caribe.

Trong sáu tháng đầu năm 2020, các nước đang phát triển ở châu Á chiếm hơn một nửa tổng vốn FDI toàn cầu. Dòng chảy sang các nền kinh tế trong quá trình chuyển đổi đã giảm 81% do sự sụt giảm mạnh mẽ ở Liên bang Nga. Báo cáo cho thấy sự sụt giảm trên tất cả các hình thức FDI chính. Báo cáo cho thấy giá trị mua lại và sáp nhập doanh nghiệp (M&A) xuyên biên giới đạt 319 tỷ USD trong ba quý đầu năm 2020. Sự sụt giảm 21% ở các nước phát triển, chiếm khoảng 80% giao dịch toàn cầu, được kiểm tra bằng sự tiếp tục của hoạt động M&A trong các ngành kỹ thuật số.

Giá trị của các thông báo về dự án đầu tư vào kinh tế xanh - một chỉ báo về xu hướng FDI trong tương lai - là 358 tỷ USD trong 8 tháng đầu năm 2020. Các nền kinh tế đang phát triển có mức giảm lớn hơn nhiều (-49%) so với các nền kinh tế phát triển (-17%), phản ánh mức khả năng triển khai các gói hỗ trợ kinh tế còn hạn chế. Số lượng các giao dịch tài chính dự án xuyên biên giới được công bố đã giảm 25%, với mức giảm mạnh nhất trong quý III/2020, cho thấy đà trượt vẫn đang tăng nhanh. Báo cáo chỉ ra rằng, triển vọng cho cả năm vẫn phù hợp với các dự báo trước đó của UNCTAD là dòng vốn FDI sẽ giảm từ 30% đến 40%. Tốc độ suy giảm ở các nền kinh tế phát triển có khả năng sẽ chững lại do một số hoạt động đầu tư dường như đang khởi sắc trong quý III. Dòng chảy đến các nền kinh tế đang phát triển dự kiến sẽ ổn định, trong đó khu vực Đông Á đang có dấu hiệu phục hồi.

Các dòng chảy sẽ phụ thuộc vào thời gian của cuộc khủng hoảng y tế và hiệu quả của các biện pháp can thiệp chính sách để giảm thiểu các tác động kinh tế của đại dịch. Rủi ro địa chính trị tiếp tục làm tăng thêm sự không chắc chắn. Theo UNCTAD, dù có sụt giảm vào năm 2020, FDI vẫn là nguồn tài chính bên ngoài quan trọng nhất đối với các nước đang phát triển. Nguồn vốn FDI toàn cầu ở mức 37 nghìn tỷ USD vào cuối năm 2019.

Việt Dũng