Dạy học 2 buổi - áp lực và kỳ vọng

Chỉ còn thời gian ngắn nữa, cùng với cả nước, thầy và trò các trường học ở Hà Tĩnh sẽ bước vào năm học mới. Đây cũng là năm học đánh dấu bước chuyển quan trọng khi Bộ GD&ĐT triển khai Công văn 4567/BGDĐT-GDPT, hướng dẫn thực hiện dạy học 2 buổi/ngày.

Việc tổ chức dạy học 2 buổi/ngày sẽ giúp học sinh bồi dưỡng năng lực, phát triển kỹ năng, giáo dục thể chất, nghệ thuật...

Theo quy định, buổi 1 dành cho chương trình giáo dục phổ thông chính khóa, bao gồm các môn học và hoạt động giáo dục bắt buộc; buổi 2 dành cho các hoạt động bổ sung kiến thức thực tế, bồi dưỡng năng lực, phát triển kỹ năng, giáo dục thể chất, nghệ thuật, giáo dục STEM, hướng nghiệp… nhằm phát triển toàn diện học sinh (HS).

Điểm mới của chương trình này là sự phân định rõ ràng về chức năng, mục tiêu giữa 2 buổi học, đồng thời linh hoạt trong cách sắp xếp, không bắt buộc sáng là buổi 1, chiều là buổi 2 mà tùy điều kiện nhà trường để bố trí hợp lý. Ở cấp THCS, buổi 2 sẽ kết hợp giữa học trong lớp và trải nghiệm ngoài lớp. Ở cấp THPT, có thể hợp tác với các trường đại học, cơ sở nghề nghiệp, doanh nghiệp… để tổ chức các hoạt động giáo dục phù hợp. Về thời lượng, Bộ GD&ĐT quy định bậc tiểu học học tối thiểu 9 buổi/tuần, mỗi tiết 35 phút; bậc THCS và THPT học tối thiểu 5 ngày, tối đa 11 buổi/tuần, mỗi tiết 45 phút.

Đây là một định hướng mang tính đột phá, song cũng đặt ra thách thức không nhỏ, đặc biệt trong khâu nhân lực và tổ chức. Thực tế ở Hà Tĩnh hiện nay, đội ngũ giáo viên (GV) chưa đáp ứng đủ để triển khai dạy học 2 buổi/ngày ở cấp THCS và THPT (trong khi cấp tiểu học đã duy trì hình thức này nhiều năm qua). Ngoài tình trạng thiếu GV: Tin học, Ngoại ngữ tại nhiều trường, ngành còn thiếu GV các môn: Tự nhiên - Xã hội, Lịch sử - Địa lý ở bậc THCS; Âm nhạc, Mỹ thuật ở bậc THPT.

Các buổi học kỹ năng, trải nghiệm... sẽ trở thành khoảng thời gian để học sinh được phát huy hết khả năng, nuôi dưỡng niềm say mê khám phá.

Trong bối cảnh đó, việc tổ chức dạy học 2 buổi/ngày đồng nghĩa khối lượng công việc của thầy cô sẽ tăng, khiến nhiều GV có sự băn khoăn, lo lắng. “Buổi 2 nếu được tổ chức khoa học sẽ giảm áp lực cho chương trình chính khóa. Việc này không chỉ tạo thêm không gian sáng tạo mà còn tăng sự gắn kết giữa nhà trường và học sinh. Tuy nhiên, với GV, việc dạy cả ngày đòi hỏi phải sắp xếp hợp lý, vừa đảm bảo giờ lên lớp, vừa có thời gian chuẩn bị cho chuyên môn”, cô Lê Thanh Hà - GV Trường THPT Nguyễn Thị Minh Khai (xã Đức Thọ) chia sẻ.

Từ góc độ quản lý, thầy Hồ Tiến Dương - Hiệu trưởng Trường THPT Cao Thắng (xã Sơn Tây) cho rằng: “Ngoài việc hoàn thành tiết dạy chính khóa, thầy cô còn phải đầu tư thêm cho hoạt động buổi 2 sao cho hấp dẫn và khơi gợi hứng thú học tập của HS. Vì vậy, nhà trường cần có sự sắp xếp thời khóa biểu hợp lý, phân công công việc dựa trên năng lực, đồng thời khuyến khích GV mạnh dạn đổi mới phương pháp dạy học…”.

Giáo viên cần mạnh dạn đổi mới phương pháp dạy học nhằm đảm bảo chất lượng dạy học 2 buổi/ngày

Không chỉ là vấn đề thời gian và nhân lực, việc xây dựng nội dung cho buổi 2 cũng là một thử thách không nhỏ. GV cần liên tục tự học, trau dồi kỹ năng tổ chức hoạt động và chủ động cập nhật kiến thức mới để đáp ứng yêu cầu ngày càng đa dạng của chương trình.

Cô Trần Thị Nga - GV Trường THCS thị trấn Cẩm Xuyên (xã Cẩm Xuyên) cho biết: “Để đạt hiệu quả cho việc dạy học 2 buổi/ngày, GV phải linh hoạt đổi mới phương pháp, lồng ghép các hoạt động ngoại khóa, giáo dục hướng nghiệp, giáo dục STEM... Đồng thời, chúng tôi cũng cần phát huy vai trò kết nối với phụ huynh và cộng đồng để tổ chức những hoạt động phù hợp với điều kiện địa phương”.

Không chỉ vậy, vấn đề thù lao cũng là mối quan tâm của đội ngũ GV. Việc tăng buổi dạy đồng nghĩa tăng giờ lao động nhưng hiện nay chưa có nguồn kinh phí riêng để chi trả cho phần việc này. Trong bối cảnh đó, ngành GD&ĐT Hà Tĩnh đang tập trung tham mưu tuyển dụng, hợp đồng bổ sung GV, đồng thời áp dụng các giải pháp tạm thời như: dạy liên lớp, liên khối và ứng dụng CNTT để giảm tải. Đây là những bước đi nhằm san sẻ khối lượng, duy trì động lực cho thầy cô, tránh tình trạng quá tải khi vừa phải thực hiện chương trình mới, vừa tăng thêm thời lượng giảng dạy.

Dù hiện tại còn nhiều khó khăn, song đa số GV nhìn nhận việc dạy 2 buổi/ngày khi triển khai bài bản sẽ đem lại lợi ích lâu dài. Cô Lê Thị Hồng Chiên - Phó Hiệu trưởng Trường THCS Trần Kim Xuyến (xã Kim Hoa) chia sẻ: “Chúng tôi kỳ vọng buổi 2 sẽ trở thành khoảng thời gian để HS được phát huy hết khả năng, không chỉ củng cố kiến thức mà còn nuôi dưỡng niềm say mê khám phá. Đây cũng là dịp để các em tự tin thể hiện năng khiếu, rèn luyện kỹ năng sống. Nếu được tổ chức tốt, buổi 2 sẽ trở thành động lực, giúp HS tìm thấy niềm vui đến trường mỗi ngày và sớm định hình hướng đi tương lai cho bản thân”.

Với việc thực hiện chủ trương dạy học 2 buổi/ngày, giáo viên Hà Tĩnh kỳ vọng chất lượng giáo dục toàn diện sẽ được nâng cao. Trong ảnh: Buổi tựu trường vào ngày 22/8 của giáo viên và học sinh Trường THCS Trần Kim Xuyến.

Cũng theo các GV, việc tổ chức dạy học 2 buổi/ngày còn giúp HS có thể giảm bớt áp lực học thêm bên ngoài nhờ được phụ đạo, bồi dưỡng ngay trong khung giờ buổi 2. Ngoài ra, điều này sẽ góp phần thực hiện hiệu quả Chương trình Giáo dục phổ thông 2018, nâng cao chất lượng đại trà và từng bước thu hẹp khoảng cách giữa HS các vùng miền.

Theo Sở GD&ĐT Hà Tĩnh, để GV không bị quá tải khi vừa triển khai chương trình mới, vừa tăng thêm buổi dạy, đơn vị đã đưa ra các giải pháp bố trí, sắp xếp thời khóa biểu hợp lý; khuyến khích dạy liên lớp, liên khối đối với một số môn học… Bên cạnh đó, ngành cũng sẽ tăng cường ứng dụng CNTT, trí tuệ nhân tạo, khai thác kho học liệu số, tổ chức dạy học trực tuyến kết hợp trực tiếp ở những nội dung phù hợp.

Ngoài ra, tổ chức sinh hoạt chuyên môn theo cụm trường và chia sẻ học liệu giúp GV giảm gánh nặng soạn giảng, có thêm thời gian đầu tư cho chất lượng tiết học. Mục tiêu là cân bằng khối lượng lao động, giữ được động lực và sự yên tâm công tác của đội ngũ, đồng thời đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông.

Anh Thùy