Đẩy mạnh chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo trong doanh nghiệp

Tập huấn chuyển đổi số trong doanh nghiệp và nông nghiệp tại xã Đồng Tiến.

Trên cơ sở Nghị quyết của Trung ương và Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIX, Tỉnh ủy Thanh Hóa đã ban hành Kế hoạch số 27-KH/TU ngày 13/8/2021 về “Hành động thực hiện khâu đột phá về nghiên cứu, ứng dụng và chuyển giao KHCN; chủ động, tích cực tham gia cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư phục vụ phát triển kinh tế - xã hội nhanh và bền vững, giai đoạn 2021-2025”. Tiếp đó, Quyết định số 5060/QĐ-UBND về phát triển KHCN và ĐMST giai đoạn 2021-2025, Kế hoạch số 159/KH-UBND của UBND tỉnh về nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, cùng Kế hoạch số 173-KH/TU (2023) của Tỉnh ủy về phát huy vai trò doanh nhân trong thời kỳ mới, đã tạo hành lang chính sách thuận lợi, giúp DN chủ động tham gia tiến trình chuyển đổi kép.

Từ chủ trương đúng đắn đến sự vào cuộc quyết liệt của các cấp, các ngành, CĐS và ĐMST ở Thanh Hóa đã bước đầu trở thành phong trào sâu rộng trong cộng đồng DN. Nhờ đó, tỉnh duy trì tốc độ tăng trưởng GRDP cao, năm 2024 đạt 12,16%, quy mô kinh tế hơn 318.000 tỷ đồng, đứng đầu Bắc Trung bộ. Tuy nhiên, tỷ trọng kinh tế số của Thanh Hóa mới đạt 10,74% GRDP, trong đó kinh tế số lõi (ICT) chiếm 2,15%. Mặc dù chưa đạt kỳ vọng 20% vào năm 2025, nhưng kết quả này cho thấy tỉnh đã có bước tiến rõ rệt, vươn lên xếp thứ 2 khu vực Bắc Trung bộ và thứ 26/63 tỉnh, thành trong cả nước (trước khi sáp nhập) về tỷ trọng kinh tế số.

Theo khảo sát do Hội Doanh nhân trẻ Thanh Hóa phối hợp với Trường Đại học Hồng Đức tổ chức, phần lớn DN trong tỉnh đã nhận thức được vai trò của CĐS, song chỉ khoảng 41% DN có chiến lược và lộ trình cụ thể, thấp hơn mức trung bình cả nước 10%. Hơn một nửa DNNVV mới ở giai đoạn “đang phát triển”, nghĩa là đã bắt đầu số hóa nhưng chưa đồng bộ trong quản trị và vận hành. Về trải nghiệm số và bán hàng đa kênh, nhiều DN vẫn thiếu sự hiện diện trực tuyến chuyên nghiệp; không ít đơn vị chưa có website hoặc có nhưng thông tin nghèo nàn, chậm cập nhật. Doanh thu thương mại điện tử vì vậy còn hạn chế, đặc biệt là mảng xuất khẩu số xuyên biên giới.

Dù vậy, DN trên địa bàn tỉnh lại khá năng động trong việc tận dụng mạng xã hội để quảng bá sản phẩm và tương tác với khách hàng, cho thấy nỗ lực thích ứng với xu thế thị trường mới. Trong chuỗi cung ứng, hầu hết DN đã áp dụng công nghệ số ở khâu mua hàng, sản xuất và bán hàng, nhưng khả năng khai thác dữ liệu phục vụ dự báo nhu cầu, điều phối nguồn cung còn yếu. Khoảng 93% DN chỉ sử dụng phần mềm thanh toán, xuất hóa đơn điện tử mà chưa khai thác dữ liệu bán hàng để phân tích hành vi người tiêu dùng - một nguồn thông tin vô cùng giá trị trong quản trị kinh doanh hiện đại.

Ở lĩnh vực quản trị tài chính - kế toán, đa số DN đã triển khai hóa đơn điện tử, phần mềm quản lý nhân sự, chấm công, thanh toán lương qua tài khoản. Mức độ số hóa trong khâu này đạt trung bình 3,25 điểm (trên thang 5), thể hiện nỗ lực cải thiện hiệu quả quản trị. Tuy nhiên, vấn đề an toàn thông tin vẫn là rào cản lớn khi chỉ 11% DN có hệ thống bảo mật, 63% dùng phần mềm bản quyền, phần còn lại vẫn phụ thuộc công cụ miễn phí, tiềm ẩn nhiều rủi ro mạng. Nguồn nhân lực số đang là điểm sáng đáng ghi nhận. Đội ngũ nhân sự có khả năng thích ứng nhanh với công nghệ, đạt mức “nâng cao” (3,52-3,68 điểm). Sự bùng nổ của AI, ChatGPT, thương mại điện tử và các nền tảng số đã buộc DN phải thay đổi cách vận hành, từ đó hình thành văn hóa làm việc linh hoạt, sáng tạo hơn. Song song với CĐS, hoạt động ĐMST cũng có bước tiến rõ nét. Năm 2024 chỉ số ĐMST cấp tỉnh (PII) tăng 4 bậc, phản ánh sự cải thiện về môi trường đổi mới và năng lực công nghệ. Tuy nhiên, các chỉ số đầu ra như “sản phẩm tri thức sáng tạo” và “vốn con người ĐMST” mới đạt 16,4 điểm - thấp hơn trung bình cả nước.

Theo TS Đỗ Minh Thủy, Phó Chủ tịch Hội Doanh nhân trẻ, “Muốn CĐS thành công, người lãnh đạo DN phải là người thay đổi đầu tiên - thay đổi tư duy, cách tiếp cận và thói quen quản trị. Mỗi DN cần xác định rõ mục tiêu, ưu tiên từng giai đoạn, chủ động xây dựng chiến lược chuyển đổi kép phù hợp với quy mô, ngành nghề và năng lực của mình. Bên cạnh nội lực, DN cần chủ động huy động các nguồn lực bên ngoài từ các chương trình, dự án hỗ trợ, đồng thời tăng cường đào tạo nhân sự, hình thành văn hóa sẵn sàng thích ứng với cái mới. Mỗi DN nên có “bản đồ số hóa” rõ ràng, chú trọng bảo mật thông tin, sở hữu trí tuệ, và coi việc đổi mới mô hình, quy trình sản xuất, quản trị là nền tảng để tạo ra giá trị gia tăng bền vững”.

Về phía cơ quan quản lý, cần tiếp tục hoàn thiện thể chế, phát triển hạ tầng số, triển khai hiệu quả các tổ công nghệ số cộng đồng; đồng thời đẩy mạnh tuyên truyền để thay đổi nhận thức trong cộng đồng DN về tầm quan trọng của chuyển đổi kép.

“Khi chính quyền tạo điều kiện thuận lợi, DN chủ động đổi mới và cộng đồng chung tay lan tỏa văn hóa sáng tạo, Thanh Hóa hoàn toàn có thể đạt được mục tiêu về kinh tế số, hướng tới phát triển bền vững, xanh và thông minh hơn trong giai đoạn mới”, TS. Thủy khẳng định.

Bài và ảnh: Trần Hằng