Đẩy mạnh đầu tư và xã hội hóa trong lĩnh vực bảo vệ môi trường

Thu gom, xử lý rác góp phần bảo vệ môi trường

Bố trí kinh phí từ ngân sách cho sự nghiệp môi trường

Giai đoạn 2022–2024, tỉnh bố trí tổng kinh phí hơn 478,4 tỉ đồng từ ngân sách nhà nước cho sự nghiệp môi trường. Cụ thể, năm 2022 bố trí gần 156 tỉ đồng, năm 2023 gần 165 tỉ đồng và năm 2024 khoảng 158 tỉ đồng. Nguồn vốn này tập trung cho các hoạt động như thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn, đầu tư hạ tầng môi trường và hỗ trợ các địa phương trong công tác quản lý chất thải.

Việc phân bổ và sử dụng ngân sách tuân thủ đúng danh mục chi, bảo đảm đạt tối thiểu 1% tổng chi ngân sách địa phương theo quy định. Qua đó, góp phần cải thiện đáng kể tình trạng ô nhiễm môi trường tại các đô thị, khu công nghiệp và khu dân cư tập trung.

Bên cạnh ngân sách chi thường xuyên, tỉnh còn thành lập Quỹ BVMT với vốn điều lệ ban đầu 10 tỉ đồng được phân bổ từ nguồn kinh phí sự nghiệp môi trường. Theo Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường - Võ Minh Thành, hàng năm, quỹ này được bổ sung từ nhiều nguồn hợp pháp như phí BVMT đối với nước thải, khí thải, hoạt động khai thác khoáng sản; các khoản viện trợ, tài trợ, đóng góp tự nguyện từ tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước; các khoản bồi thường thiệt hại về môi trường và các nguồn khác theo quy định pháp luật.

Không chỉ dừng lại ở hỗ trợ kỹ thuật hay cấp phát ngân sách, Quỹ BVMT còn dùng triển khai các hoạt động cho vay với lãi suất ưu đãi nhằm thúc đẩy doanh nghiệp đầu tư vào các dự án thân thiện với môi trường. Để quản lý tốt nguồn vốn, đúng mục đích, đúng đối tượng, công tác kiểm tra, giám sát tiến độ thực hiện công trình vay vốn theo từng giai đoạn giải ngân và tình hình sản xuất, kinh doanh của khách hàng được tăng cường.

Hiện tại, các công trình vay vốn ưu đãi từ Quỹ BVMT đã hoàn thành và đưa vào hoạt động, góp phần tạo chuyển biến tích cực trong công tác BVMT trên địa bàn tỉnh. Kết thúc thời gian vay vốn, chủ đầu tư hoàn trả vốn vay đúng thời hạn, không có tình trạng nợ xấu tại Quỹ BVMT.

Ngoài ra, Quỹ BVMT còn có chức năng nhận ký quỹ cải tạo, phục hồi môi trường đối với hoạt động khai thác khoáng sản; ký quỹ BVMT trong nhập khẩu phế liệu và chôn lấp chất thải. Tính đến thời điểm hiện nay, Quỹ tiếp nhận và quản lý ký quỹ của 82 dự án khai thác khoáng sản trên địa bàn tỉnh với số tiền ký quỹ đang quản lý hơn 30 tỉ đồng. Hàng năm đều theo dõi, đôn đốc và đề xuất xử lý nghiêm các hành vi chậm nộp, không nộp ký quỹ theo quy định.

Đẩy mạnh xã hội hóa, giảm áp lực cho ngân sách nhà nước

Nhằm tăng cường nguồn lực ngoài ngân sách, tỉnh tích cực đẩy mạnh thu hút đầu tư xã hội hóa, nhất là trong lĩnh vực xử lý chất thải rắn, rác thải sinh hoạt. Các dự án được ưu tiên là những mô hình ứng dụng công nghệ cao, thân thiện với môi trường nhằm nâng cao hiệu quả xử lý và hạn chế tác động tiêu cực đến cộng đồng. Đây được xem là hướng đi tất yếu, góp phần giảm áp lực tài chính cho ngân sách và thúc đẩy kinh tế xanh phát triển.

Theo UBND tỉnh, hiện nay, nhiều dự án trọng điểm đã và đang được triển khai trên địa bàn tỉnh. Cụ thể, Nhà máy Xử lý rác tại xã Tân Đông, huyện Thạnh Hóa, tỉnh Long An do Công ty Cổ phần Đầu tư phát triển Tâm Sinh Nghĩa làm chủ đầu tư, đã đưa vào vận hành, góp phần giải quyết lượng rác thải sinh hoạt tại khu vực. Dự án nâng cấp Nhà máy Xử lý rác Thạnh Hóa, với mục tiêu chuyển đổi từ công nghệ đốt rác truyền thống sang công nghệ đốt phát điện, đồng thời nâng công suất xử lý từ 300 tấn/ngày lên 500 tấn/ngày.

Khu Công nghệ môi trường xanh tại xã Tân Thành, huyện Thủ Thừa do Công ty TNHH Xử lý chất thải Việt Nam đầu tư, đang được rà soát lại quy mô và hoàn tất các thủ tục pháp lý trước khi triển khai. Nhà máy Xử lý chất thải rắn bằng công nghệ đốt phát điện công suất 300 tấn/ngày tại xã Tân Đông, huyện Thạnh Hóa do Công ty TNHH Năng lượng Trí Việt đầu tư, dự kiến sẽ hình thành cụm xử lý chất thải hiện đại, tạo lợi thế về quy mô và công nghệ.

Những công trình này không chỉ giúp xử lý hiệu quả chất thải phát sinh mà còn tạo việc làm, đóng góp ngân sách và nâng cao ý thức cộng đồng trong gìn giữ môi trường sống.

Tuy đã đạt những kết quả quan trọng nhưng việc thu hút đầu tư xã hội hóa vào lĩnh vực BVMT còn một số hạn chế. Đáng chú ý là việc đa dạng hóa các nguồn vốn đầu tư chưa mạnh, tỷ lệ thu hút các dự án có vốn đầu tư nước ngoài trong lĩnh vực môi trường còn thấp và phần lớn vẫn đang phụ thuộc vào ngân sách địa phương.

Để khắc phục, thời gian tới, tỉnh xác định tiếp tục tìm kiếm các giải pháp mở rộng nguồn lực, tăng cường hợp tác, cải cách thủ tục đầu tư, tạo môi trường thông thoáng để thu hút nhiều hơn các nhà đầu tư trong và ngoài nước; đồng thời, tăng cường kiểm tra, giám sát chặt chẽ hoạt động môi trường tại các khu, cụm công nghiệp, bảo đảm sự phát triển kinh tế đi đôi với bảo vệ tài nguyên thiên nhiên.

Với những nỗ lực không ngừng trong đầu tư và xã hội hóa, tỉnh từng bước xây dựng một hệ thống xử lý môi trường đồng bộ, hiện đại, hướng đến mục tiêu phát triển bền vững và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân./.

Lê Đức