Đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng cho siêu dự án trọng điểm quốc gia

Công tác giải phóng mặt bằng được triển khai bài bản, đồng bộ, tạo điều kiện thuận lợi cho việc sớm triển khai dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam. (Ảnh minh họa: AI)

Phân vai trách nhiệm địa phương 2 cấp theo địa bàn

Tại Hà Nội, điểm bắt đầu của dự án, mới đây UBND Thành phố đã ban hành kế hoạch GPMB dự án đường sắt cao tốc trên trục Bắc - Nam với chiều dài gần 28km, dự kiến thu hồi khoảng 112,7ha đất.

Chủ tịch UBND TP Trần Sỹ Thanh - Trưởng Ban Chỉ đạo GPMB TP - đã giao Bí thư các xã Đại Xuyên, Phượng Dực, Chuyên Mỹ, Thường Tín, Thượng Phúc, Ngọc Hồi trực tiếp làm Trưởng ban bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trong phạm vi hành chính địa phương quản lý. Các xã phải chốt xong vị trí tái định cư dự án vào cuối tháng 7/2025.

Trao đổi với Báo Pháp luật Việt Nam, ông Nguyễn Cao Sơn - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Ninh Bình cho biết: “Tiến độ GPMB Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, đoạn đi qua Ninh Bình (khu vực tỉnh Hà Nam cũ) đang gấp rút triển khai”.

Đây là dự án trọng điểm quốc gia, do đó, công tác GPMB được thực hiện chủ động, thường xuyên và cập nhật liên tục bảo đảm tiến độ. Các xã, phường có dự án đi qua sẽ thành lập Ban Chỉ đạo công tác GPMB do Bí thư Đảng ủy xã/phường làm Trưởng ban; đồng thời triển khai kế hoạch xây dựng khu tái định cư, tổ chức tuyên truyền, vận động người dân đồng thuận, bàn giao mặt bằng đúng tiến độ, ông Nguyễn Cao Sơn nhấn mạnh. Ngoài ra, UBND tỉnh Ninh Bình cũng sẽ chỉ đạo thành lập Tổ công tác và Tổ giúp việc, gồm đại diện lãnh đạo các sở, ngành liên quan nhằm hỗ trợ cơ sở xử lý các vướng mắc phát sinh và tham mưu cho Ban Chỉ đạo tỉnh kịp thời triển khai đúng quy định và tiến độ.

Tại tỉnh Thanh Hóa, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Mai Xuân Liêm thông tin, với chiều dài hơn 95km cắt ngang tỉnh, tuyến sẽ đi qua 7 phường và 12 xã, cần thu hồi hơn 570ha đất, ảnh hưởng trực tiếp tới hơn 2.100 hộ dân và hàng chục công trình hạ tầng. Tỉnh Thanh Hóa còn lên kế hoạch xây dựng tới 39 khu tái định cư với tổng diện tích 300ha, tổng mức đầu tư dự kiến 3.900 tỷ đồng. Các khu này rải rác tại 16 phường, xã. Hiện, một khu đã hoàn thiện hạ tầng, 8 khu đang thi công, số còn lại đang lập quy hoạch chi tiết hoặc lấy ý kiến cộng đồng.

Theo kế hoạch, toàn bộ hệ thống tái định cư phải hoàn thành trước tháng 9/2026 để kịp bàn giao mặt bằng cho nhà thầu thi công vào cuối năm và hoàn tất toàn bộ GPMB trong quý I/2027.

Tại tỉnh Nghệ An, qua rà soát mới nhất của Sở Xây dựng, toàn tỉnh có khoảng 38 cụm dân cư bị ảnh hưởng bởi tuyến đường sắt này (dài 85,5km), với tổng số 2.150 hộ dân có đất ở nằm trong phạm vi dự án; trong số đó, 1.942 hộ dân sẽ được bố trí tái định cư. Để giải quyết nhu cầu cấp thiết về chỗ ở mới cho người dân, tỉnh Nghệ An dự kiến xây dựng 30 khu tái định cư. Trong đó, ba vị trí có thể xây dựng sớm ở phường Hoàng Mai, xã Tân Châu và xã Hưng Nguyên Nam vì ba vị trí này được đánh giá có quỹ đất sạch, khả năng kết nối hạ tầng thuận lợi, ít vướng mắc về GPMB và có thể triển khai nhanh trong giai đoạn đầu của dự án.

Quyết tâm hoàn thành GPMB tháng 12/2026

Theo UBND tỉnh Quảng Trị, đoạn tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam qua địa bàn tỉnh dài 190,68km, đi qua 35 xã, phường, với tổng diện tích thu hồi khoảng 1.564ha. Tỉnh đã thành lập Ban Chỉ đạo GPMB; xây dựng kế hoạch bồi thường, hỗ trợ và tái định cư. Trước nhu cầu vốn lớn, địa phương đã kiến nghị Trung ương hỗ trợ kinh phí xây dựng các khu tái định cư. Đồng thời, tỉnh yêu cầu quản lý chặt chẽ ranh giới dự án, kịp thời ngăn chặn xây dựng trái phép.

Theo UBND tỉnh Gia Lai, tổng chiều dài tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam qua địa bàn tỉnh dài 115km với 2 ga hành khách là Bồng Sơn và Diêu Trì. Dự kiến tổng diện tích GPMB khoảng 323ha với 4.435 hộ dân bị ảnh hưởng.

Tỉnh đã giao Trung tâm Phát triển quỹ đất làm chủ đầu tư 42 khu tái định cư với diện tích 168ha, 6 khu cải táng 3,65ha phục vụ GPMB dự án. Đồng thời triển khai hồ sơ, thủ tục đối với ba vị trí bãi thải phục vụ dự án và 10 mỏ đất phục vụ xây dựng các khu tái định cư, khu cải táng.

UBND tỉnh Đắk Lắk cho hay, trên địa bàn tỉnh (trước là tỉnh Phú Yên cũ), tuyến đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam có tổng chiều dài tuyến khoảng 96km, diện tích đất sử dụng khoảng 807,5ha và tổng số hộ dân bị ảnh hưởng GPMB dự kiến là 4.143 hộ. Dự kiến ngày 19/8 cũng có dự án tái định cư được khởi công.

Ông Trần Hòa Nam - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa cho biết, liên quan đến công tác GPMB phục vụ dự án (dài) 191,8km, từ 1/7 đến nay, UBND tỉnh đã chỉ đạo và giao việc cho 29 xã, phường (dài 191,8km). Theo ông Nam, UBND tỉnh Khánh Hòa và Sở Xây dựng cũng đã giao các ban quản lý dự án của tỉnh này xuống trực tiếp các xã, phường để xác định theo quy hoạch khu vực nào xây dựng khu tái định cư theo nhu cầu tổng hợp của các địa phương.

Trong khi đó, đường sắt cao tốc Bắc - Nam đoạn qua địa bàn tỉnh Lâm Đồng (Bình Thuận cũ) dài gần 160km, thiết kế với 2 ga hành khách là Phan Thiết và Phan Rí, 4 trạm bảo dưỡng. Diện tích GPMB dự kiến gần 1.000ha. Đến nay, tỉnh Lâm Đồng đã tiếp nhận hồ sơ ranh giới dự án theo báo cáo nghiên cứu tiền khả thi. Tổng nhu cầu tái định cư khoảng 1.150 hộ, dự kiến xây dựng tại 9 khu mới, với tổng kinh phí gần 450 tỉ đồng.

Như vậy, đến thời điểm này về cơ bản 100% các địa phương đã đồng loạt ra quân GPMB và có phương án hỗ trợ tái định cư cho người dân. Một tín hiệu đáng mừng và đặt kỳ vọng bàn giao mặt bằng cho chủ đầu tư vào trước tháng 12/2026 trong triển khai thực hiện dự án trọng điểm quốc gia đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam.

Gia Hồng