Đẩy nhanh việc thành lập các Trung tâm khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo quốc gia

Phát triển không gian chung cho nhà khoa học, nghiên cứu và đầu tư

Nghị quyết số 52-NQ/TW, ngày 27.9.2019, của Bộ Chính trị có chủ trương thúc đẩy phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo, đẩy nhanh thành lập các Trung tâm khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo quốc gia, trước mắt tại Hà Nội, Đà Nẵng và TP. Hồ Chí Minh. Chính phủ cũng đã ban hành Nghị quyết số 50/NQ-CP, ngày 17.4.2020, về việc thực hiện chủ trương này.

Đại biểu Trần Chí Cường (TP. Đà Nẵng) chất vấn tại hội trường. Ảnh: Lâm Hiển

Tuy nhiên, sau Nghị quyết của Bộ Chính trị gần 4 năm, qua nhiều lần làm việc trực tiếp và trao đổi bằng văn bản giữa UBND TP. Đà Nẵng và Bộ Khoa học và Công nghệ, Trung tâm khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo quốc gia ở Đà Nẵng vẫn chưa ra đời. Chỉ rõ vấn đề này, ĐBQH Trần Chí Cường (TP. Đà Nẵng) đề nghị Bộ trưởng cho biết: Vì sao các Nghị quyết của Bộ Chính trị và Chính phủ chậm được triển khai như vậy? Trách nhiệm của Bộ trưởng trong việc này như thế nào và Bộ trưởng có cam kết gì để hoàn thành nhiệm vụ quan trọng trên?

Trả lời câu hỏi của đại biểu, Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt cho biết, Bộ đã xây dựng, hoàn thiện Đề án xây dựng Trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo quốc gia tại 3 thành phố là Hà Nội, Đà Nẵng và TP. Hồ Chí Minh.

"Dự kiến trong tháng 6, đầu tháng 7 năm nay, Bộ sẽ ban hành quy định thành lập các trung tâm này nhằm khai thác nguồn lực ở các địa phương dành cho khởi nghiệp đổi mới sáng tạo; hướng tới các mô hình thử nghiệm mới trong lĩnh vực mới chưa có quy định; chọn lựa, khai thác đội ngũ chuyên gia quốc gia, quốc tế để tư vấn cho địa phương định vị và thiết kế mô hình cụ thể", Bộ trưởng nói.

Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Huỳnh Thành Đạt trả lời chất vấn tại hội trường. Ảnh: Lâm Hiển

Theo đó, Bộ sẽ có quyết định thành lập các Trung tâm này, trước mắt sẽ thuộc một đơn vị cấp cục của Bộ. "Chúng tôi sẽ đưa các Trung tâm vào hoạt động theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ”, Bộ trưởng khẳng định.

Chưa hài lòng với phần trả lời của Bộ trưởng, đại biểu Trần Chí Cường tranh luận: Bộ trưởng chưa trả lời nguyên nhân, trách nhiệm của Bộ Khoa học và Công nghệ, của Bộ trưởng trong thực hiện chủ trương này. Bởi, sau khi có Nghị quyết 52-NQ/TW của Bộ Chính trị, Chính phủ đã sớm có Nghị quyết 50/NQ-CP, Quyết định 188/QĐ-TTg để điều chỉnh vấn đề này. Về phía TP. Đà Nẵng đã có nhiều nỗ lực cố gắng làm việc với Bộ, nhưng đến nay vẫn chưa thành lập được Trung tâm khởi nghiệp sáng tạo quốc gia.

Cùng mối quan tâm, ĐBQH Nguyễn Lân Hiếu (Bình Định) nêu vấn đề, Việt Nam đã có mô hình Trung tâm khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo và đề nghị Bộ trưởng chia sẻ việc quản lý mô hình này 4 năm qua, đã rút ra kinh nghiệm gì và ứng dụng trong 3 trung tâm mới ra sao?

Thẳng thắn nhận trách nhiệm về sự chậm trễ trong việc thành lập các Trung tâm khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo, Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt mong các đại biểu Quốc hội chia sẻ, vì đây là vấn đề rất mới, chưa có tiền lệ, phải có thời gian nghiên cứu cẩn trọng và cân nhắc, bảo đảm đúng quy định và hiệu quả.

Bộ trưởng cũng nêu rõ, hiện mô hình Trung tâm khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo đã được thành lập ở Hà Nội tại Khu công nghệ cao Hòa Lạc. Và ở đây có nhiều mô hình, cách làm đáng để học tập, lan tỏa đến các nơi khác. Kinh nghiệm cho thấy, cần có chính sách đặc thù, như giãn thuế, kết nối với các quỹ đầu tư mạo hiểm hiệu quả. Ngoài ra, cần phát triển không gian làm việc chung cho các nhà khoa học, nghiên cứu và đầu tư, Bộ trưởng nói.

Bộ trưởng cũng cho biết, dự kiến, cuối tháng 6 này, Bộ sẽ làm việc với các thành phố Hà Nội, Đà Nẵng và TP. Hồ Chí Minh về việc hình thành các Trung tâm khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo trực thuộc Bộ Khoa học và Công nghệ theo mô hình đơn vị sự nghiệp công lập tự chủ hoàn toàn.

Gỡ khó khăn, vướng mắc cho các đơn vị khoa học công nghệ công lập

Tổ chức khoa học và công nghệ công lập là cấu phần quan trọng của tiềm lực khoa học công nghệ quốc gia. Kinh nghiệm cho thấy, các nước đều duy trì và phát triển hệ thống các tổ chức khoa học công nghệ công lập, bởi trình độ phát triển của các tổ chức này phản ánh trình độ khoa học công nghệ của đất nước.

Đại biểu Huỳnh Thanh Phương (Tây Ninh) chất vấn tại hội trường. Ảnh: Lâm Hiển

Nêu vấn đề này, ĐBQH Huỳnh Thanh Phương (Tây Ninh) đề nghị Bộ trưởng cho biết Nhà nước đã có giải pháp, chính sách gì để tổ chức khoa học công nghệ nâng cao năng lực tự chủ, quản trị tiên tiến, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, bảo đảm vai trò đi đầu, đủ khả năng hỗ trợ các doanh nghiệp trong nước về nghiên cứu phát triển và đổi mới công nghệ, dẫn dắt nền sản xuất trong nước.

Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt cho biết, Nghị định số 60/2021/NĐ-CP của Chính phủ về quy định cơ chế tự chủ tài chính của đơn vị sự nghiệp công lập là văn bản tạo điều kiện cho các đơn vị sự nghiệp có điều kiện phát huy tự chủ, thực hiện nhiệm vụ được giao một cách tốt nhất. Tuy nhiên, đơn vị sự nghiệp ở Việt Nam có rất nhiều loại hình thuộc các lĩnh vực như y tế, giáo dục, khoa học… Mỗi hệ thống lại có tính chất khác nhau, nên Nghị định 60/2021/NĐ-CP không điều chỉnh được những đặc thù của lĩnh vực khoa học công nghệ, như nghiên cứu cơ bản, nghiên cứu phát triển. Do đó, trong quá trình triển khai dẫn đến nhiều vướng mắc.

Vừa qua, Bộ Khoa học và Công nghệ đã kiến nghị Chính phủ xem xét cho xây dựng nghị định riêng về tự chủ của các tổ chức khoa học công nghệ theo hướng toàn diện hơn về tổ chức bộ máy, nhiệm vụ, tài chính và quản lý tài sản. Theo Bộ trưởng, đây cũng là phương hướng tháo gỡ cho những tồn tại, hạn chế của các đơn vị khoa học công nghệ công lập.

Minh Trang