ĐB muốn xóa quy hoạch điện hạt nhân Ninh Thuận, Bộ trưởng Công Thương nói chưa thể

XEM VIDEO:

Quốc hội dành cả ngày hôm nay (30/5) để nghe và thảo luận về báo cáo của đoàn giám sát của Quốc hội về việc thực hiện chính sách, pháp luật về công tác quy hoạch kể từ khi Luật Quy hoạch có hiệu lực; trong đó có vấn đề quy hoạch điện hạt nhân ở Ninh Thuận.

ĐBQH Đàng Thị Mỹ Hương (Ninh Thuận) cho biết, năm 2016 Quốc hội khóa XIV có chủ trương dừng thực hiện, đầu tư dự án điện hạt nhân Ninh Thuận. Bà cho biết, gần 14 năm nay các vấn đề về quy hoạch dự án này đã làm ảnh hưởng tới đời sống, kinh tế của người dân, gây bức xúc, làm ảnh hưởng tới thu hút đầu tư, phát triển KT-XH tại địa phương.

ĐB Đàng Thị Mỹ Hương.

Tại Nghị quyết 31 của Quốc hội về dừng thực hiện chủ trương đầu tư dự án điện hạt nhân Ninh Thuận, Quốc hội giao Chính phủ giải quyết 3 vấn đề: giải quyết các vấn đề có liên quan tới dừng chủ trương đầu tư dự án; chú trọng phát triển nguồn năng lượng mới, năng lượng tái tạo, nguồn năng lượng an toàn đảm bảo an ninh quốc phòng quốc gia; ban hành chính sách, giải pháp đầu tư, hỗ trợ xây dựng hạ tầng, quy hoạch lại sản xuất, đời sống người dân, phát triển KT-XH tại địa phương chịu ảnh hưởng của quy hoạch điện hạt nhân Ninh Thuận.

Chính phủ cũng đã có Nghị quyết 115 về chính sách hỗ trợ, phát triển đời sống người dân giai đoạn 2018-2023.

Nhờ đó, giai đoạn 2016-2021 mà KT-XH của tỉnh Ninh Thuận phát triển vượt bậc, nhưng theo ĐB còn hơn 1 năm nữa là hết thời gian thực hiện Nghị quyết 115, trong khi còn nhiều việc Quốc hội giao, Chính phủ đề ra chưa được thực hiện được.

Tại buổi làm việc với tỉnh Ninh Thuận, Thủ tướng giao các bộ, ngành liên quan giải quyết, nhưng đến nay chưa có kết quả. Đề án ổn định lại đời sống người dân, phát triển khu dân cư ở các vị trí được quy hoạch để xây nhà máy điện hạt nhân trước đây hiện vẫn chưa được Chính phủ phê duyệt do vấn đề quy hoạch chưa được giải quyết.

Người dân bị hạn chế quyền sử dụng đất, không được mua bán, không được chuyển nhượng hay thế chấp đất để vay vốn sản xuất; không được xây dựng, cải tạo nhà ở; cơ sở hạ tầng, các công trình phúc lợi không được đầu tư, hiện đang bị hư hỏng, xuống cấp nghiêm trọng…

"Người dân trải qua thời gian dài chờ đợi, không ổn định được sản xuất, đời sống gặp nhiều khó khăn, bức xúc", nữ ĐB tâm tư.

Tại báo cáo giám sát, UB Kinh tế của Quốc hội đề nghị Chính phủ xem xét tạm giữ quy hoạch các vị trí dự kiến xây dựng nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận cho tới khi cấp có thẩm quyền có ý kiến chính thức. Theo bà Hương, tiếp tục khiến người dân ở vùng dự án lo lắng về việc kéo dài quy hoạch, nhà đầu tư chiến lược của tỉnh rất lo ngại, gây khó khăn cho cuộc sống người dân, ảnh hưởng phát triển KT-XH của tỉnh.

Phó trưởng đoàn ĐBQH tỉnh Ninh Thuận kiến nghị Trung ương sớm xem xét, cho ý kiến chính thức về chủ trương đầu tư dự án điện hạt nhân Ninh Thuận.

Bà cũng kiến nghị Quốc hội, Chính phủ sớm sơ kết việc thực hiện các nghị quyết, giải quyết các vấn đề, vướng mắc và giải quyết kiến nghị của Bộ Công Thương về địa điểm xây dựng nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận…để có cơ sở phê duyệt đề án, ổn định lại sản xuất. Từ đó để tỉnh tiếp tục thu hút vốn đầu tư, phát triển bền vững.

Sau phát biểu của ĐB Đàng Thị Mỹ Hương, ĐB Trương Trọng Nghĩa (TP.HCM) cho rằng, Quốc hội cần giải quyết dứt điểm việc này và ông đề nghị xóa bỏ quy hoạch dự án phát triển nhà máy điện hạt nhân tại Ninh Thuận. "Đảng, Nhà nước và Quốc hội nhiệm kỳ trước đã cân nhắc rất kỹ việc dừng dự án này, bởi rất nhiều sự cân nhắc, tính toán", ông Nghĩa cho hay.

ĐB Trương Trọng Nghĩa.

Ông cho rằng trước mắt phải giải quyết những vướng mắc, khó khăn cho người dân sinh sống ở vùng được quy hoạch đang gặp phải; tạo quy hoạch mới cho Ninh Thuận trở thành vùng, trung tâm phát triển năng lượng tái tạo, năng lượng mới.

"Tôi thấy UB Kinh tế có sự luyến tiếc về quy hoạch này khi đưa ra đề nghị tạm giữ quy hoạch vị trí làm nhà máy điện hạt nhân. Cá nhân tôi đề nghị xóa quy hoạch này. Còn trong 10-20 năm tới chúng ta có làm điện hạt nhân hay không thì làm quy hoạch mới.

Và khi đó sẽ tính toán nếu làm thì đặt ở đâu. Còn giờ việc cấp bách là giải quyết triệt để quyền lợi cho bà con, không nên luyến tiếc nữa. Khi bỏ thì đã cân nhắc nhiều yếu tố. Hiện nay năng lực tự chủ về điện hạt nhân, quản lý rủi ro về điện hạt nhân rất thấp, chúng ta vẫn lệ thuộc nước ngoài....", ĐB Trương Trọng Nghĩa phân tích.

Dẫn chứng về sự cố điện hạt nhân tại Nhật Bản năm 2011, ông Nghĩa cho biết, phía Nhật đã gửi tài liệu cho thấy ngay ở Nhật để giải quyết sự cố điện hạt nhân Fukushima mất mấy chục năm nay chưa xong.

Điện hạt nhân là điều tất yếu

Giải trình sau đó, Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên cho biết, các cấp có thẩm quyền có chủ trương và Quốc hội biểu quyết thông qua Nghị quyết tạm dừng điện hạt nhân Ninh Thuận.

"Nghị quyết là tạm dừng chứ không phải hủy bỏ, cho nên không có cơ sở bỏ địa điểm xây dựng điện hạt nhân. Mặt khác, địa điểm này đã được đối tác cùng các ngành liên quan nghiên cứu rất kỹ và khẳng định Ninh Thuận là địa điểm phù hợp nhất để phát triển điện hạt nhân", Bộ trưởng khẳng định.

Bộ trưởng Công Thương giải trình trước Quốc hội.

Báo cáo trước Quốc hội, ông Diên cho biết, vấn đề điện hạt nhân thì cấp có thẩm quyền mới quyết định được. Nhưng với tư cách là bộ ngành tham mưu cho Chính phủ, Bộ trưởng thông tin, thế giới hiện nay đã phải quay lại để phát triển điện hạt nhân, đặc biệt, sau khi các quốc gia cam kết ở COP-26 theo hướng khai thác, phát triển năng lượng sạch (năng lượng điện mặt trời hoặc điện gió).

Để khai thác được nguồn năng lượng này nhất thiết phải có điện nền ổn định, mà điện nền chỉ có thể là nhiệt điện than hay thủy điện. Điện than nước ta đã không còn điều kiện phát triển, thủy điện cũng đã hết dư địa nên trong tương lai nếu buộc thực hiện những gì đã cam kết ở COP-26 thì phải phát triển mạnh năng lượng tái tạo.

Ông Diên nhấn mạnh, để phát triển năng lượng tái tạo thì phải có điện nền, đây là xu hướng tất yếu nên đến thời điểm nào đó cũng phải tính đến điện hạt nhân.

Dẫn chứng nước Mỹ và Đức khi 3 năm trước giảm điện hạt nhân nhưng đến giờ chính 2 quốc gia này phải xây dựng lộ trình để phát triển trở lại.

Vì vậy người đứng đầu ngành Công Thương kiến nghị với Chính phủ và báo cáo Quốc hội về quy hoạch địa điểm phát triển điện hạt nhân ở Ninh Thuận đó là "chưa nên xem xét đến, chờ đến khi nào các cấp có thẩm quyền quyết định có tiếp tục hay không thì hãy tính".

Trần Thường - Thu Hằng