ĐBQH đề nghị cấm sản xuất, kinh doanh thuốc lá điện tử và thuốc lá nóng

Tại phiên họp, đại biểu Nguyễn Anh Trí ( đoàn Hà Nội), bày tỏ hoan nghênh Ban soạn thảo Luật Đầu tư (sửa đổi) đã bổ sung thuốc lá điện tử và thuốc lá làm nóng vào danh mục hàng hóa cấm đầu tư, kinh doanh tại Điều 6 của dự thảo luật. Đại biểu nhấn mạnh, việc tiếp thu, bổ sung này nhận được đánh giá tích cực từ cử tri và thể hiện trách nhiệm của Quốc hội với cộng đồng.

Theo đại biểu, ngày 30/11/2024, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết 173 tại kỳ họp thứ 8, khóa XV. Trong lĩnh vực y tế, Nghị quyết quy định cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, vận chuyển và sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng từ năm 2025, bởi các sản phẩm này chứa chất gây nghiện và tác hại trực tiếp đến sức khỏe con người. “Đây là quy định đáp ứng nguyện vọng của đông đảo nhân dân và nhận được đánh giá tích cực từ quốc tế”, đại biểu Nguyễn Anh Trí nhấn mạnh.

Đại biểu Nguyễn Anh Trí, đoàn Hà Nội

Mặc dù ủng hộ chủ trương cấm, đại biểu Nguyễn Anh Trí vẫn đề nghị Ban soạn thảo cần quy định rõ ràng và đầy đủ hơn tại Điều 6 của dự thảo luật để phản ánh đúng tinh thần Nghị quyết 173. Ông Trí chỉ rõ kẽ hở tiềm ẩn, nếu chỉ cấm kinh doanh mà không cấm các khâu khác thì lệnh cấm sẽ không triệt để.

Ông Trí đề nghị hoàn thiện quy định tại Điều 6: Cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa trữ, vận chuyển và sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng và các loại khí, chất gây nghiện có tác hại cho sức khỏe con người. Việc mở rộng phạm vi cấm sang các khâu sản xuất, chứa trữ, vận chuyển là cần thiết để ngăn chặn sự luồn lách pháp lý, đặc biệt trong bối cảnh tình hình mua bán thuốc lá điện tử và việc lạm dụng các chất gây nghiện đang diễn biến ngày càng phức tạp.

Đại biểu Trí nhấn mạnh, tình hình mua bán thuốc lá điện tử và việc sử dụng khí N₂O giải trí đang diễn biến phức tạp tại Việt Nam. Cuộc chiến ngăn chặn các sản phẩm độc hại này còn nhiều thách thức và đòi hỏi sự chung tay hành động của toàn xã hội.

Nguy cơ thuốc lá lậu tràn lan

Đại biểu Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) nêu quan điểm về vấn đề đến kinh doanh thuốc lá điện tử. Đại biểu cho rằng, Quốc hội đã có quy định cấm sản xuất, mua bán, chế biến và nhập khẩu thuốc lá điện tử. Tuy nhiên, tại thời điểm Bộ Tài chính trình dự thảo Luật, nội dung này chưa được đưa vào danh mục kinh doanh có điều kiện.

Ông Hòa nhấn mạnh, thuốc lá điện tử là mặt hàng cấm, không phải là hoạt động kinh doanh có hiệu quả, nhưng lại có nguy cơ sản xuất, mua bán, chế biến hoặc xuất khẩu ra nước ngoài. Đồng thời, việc sử dụng trong nước khó kiểm soát, nguy cơ thuốc lá lậu tràn lan là rất cao. Vì vậy, đại biểu Hòa đề nghị, Bộ Tài chính cần quan tâm hơn, đảm bảo việc quản lý chặt chẽ, thực hiện đúng tinh thần Nghị quyết của Quốc hội, bảo vệ sức khỏe cộng đồng và hạn chế tình trạng kinh doanh trái phép.

Đồng quan điểm này, đại biểu Nguyễn Hoàng Uyên (đoàn Tây Ninh) thống nhất việc bổ sung thuốc lá điện tử và thuốc lá làm nóng vào danh mục cấm đầu tư, kinh doanh. Bà Uyên dẫn chứng từ báo cáo của Bộ Y tế ngày 26/4/2024, tỷ lệ học sinh 13 - 17 tuổi sử dụng thuốc lá điện tử tăng từ 2,6% năm 2019 lên 8,1% năm 2023; nhóm tuổi 13 - 15 tăng từ 3,5% năm 2022 lên 8% năm 2023. Thực trạng này cho thấy thuốc lá điện tử tác động trực tiếp đến nhóm trẻ dễ tổn thương, gây nguy cơ lâu dài đối với sức khỏe và tương lai thế hệ trẻ.

Đại biểu Nguyễn Hoàng Uyên (đoàn Tây Ninh)

Thuốc lá thế hệ mới tiềm ẩn nguy cơ phát sinh tệ nạn xã hội

Đại biểu Nguyễn Hoàng Uyên cũng nhấn mạnh, nhiều sản phẩm thuốc lá thế hệ mới tiềm ẩn nguy cơ phát sinh tệ nạn xã hội, sử dụng chất kích thích mạnh, ảnh hưởng đến an ninh, trật tự xã hội. Bà Uyên nói: “Nghiên cứu cho thấy thanh thiếu niên sử dụng thuốc lá điện tử có nguy cơ hút thuốc lá điếu truyền thống cao gấp 3,5 lần. Năm 2023, Việt Nam ghi nhận 1.224 ca nhập viện liên quan đến thuốc lá điện tử. Các sản phẩm được thiết kế bắt mắt, quảng cáo tinh vi, lan truyền hình ảnh “vô hại” trên mạng xã hội. Nếu không cấm kinh doanh, thuốc lá điện tử sẽ trở thành công cụ thu hút giới trẻ và dẫn đến nghiện thuốc lá truyền thống. Việc đưa thuốc lá điện tử và thuốc lá làm nóng vào danh mục cấm trong Luật Đầu tư bảo đảm tính chặt chẽ, khả thi và đồng bộ với pháp luật hiện hành”.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng

Giải trình trước Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, trước khi Nghị quyết 173 được ban hành, tại Việt Nam đã có một số ít nhà máy sản xuất thiết bị thuốc lá điện tử để xuất khẩu được cấp phép và đang hoạt động hợp pháp (chủ yếu là doanh nghiệp nước ngoài). Nếu luật không có quy định chuyển tiếp, Nhà nước sẽ bất lợi và có nguy cơ bị các doanh nghiệp này khởi kiện vì dự án đã được cấp phép. Do đó, điều khoản chuyển tiếp được bổ sung nhằm xử lý các dự án đã tồn tại, cho phép các nhà máy này tiếp tục hoạt động đến hết thời hạn cho phép và tuyệt đối không cấp phép mới.

Bộ trưởng nhấn mạnh: “Quy định này không phải để mở đường cho hoạt động mới mà chỉ là biện pháp pháp lý cần thiết để xử lý dự án tồn đọng, tránh rủi ro pháp lý và tổn hại ngân sách nhà nước”.

Ánh Phương/VOV.VN