Dự thảo Luật Đầu tư (sửa đổi): Cần 'đóng cửa' với khí cười N2O để bảo vệ thế hệ tương lai

Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh điều hành phiên họp. Ảnh: Quang Khánh

Sáng 27/11, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh, Quốc hội làm việc tại Hội trường, thảo luận về dự án Luật Đầu tư (sửa đổi).

Bảo đảm mở đường cho phát triển kinh tế và bảo vệ sự an toàn của cộng đồng

Thảo luận tại Hội trường, ĐBQH Phạm Trọng Nhân (TP. Hồ Chí Minh) nhấn mạnh, việc sửa đổi Luật Đầu tư lần này phải hướng đến xây dựng một đạo luật mở đường cho các nguồn lực phát triển kinh tế, đồng thời trở thành “cánh cửa đầu tiên” bảo vệ sự an toàn của cộng đồng.

ĐBQH Phạm Trọng Nhân (TP. Hồ Chí Minh). Ảnh: Hồ Long

Từ quan điểm đó, đại biểu đặc biệt quan tâm đến Điều 6 quy định danh mục ngành, nghề cấm đầu tư kinh doanh - “vòng gác đầu tiên” của hệ thống pháp luật, nơi xác lập những “giới hạn đỏ” mà không chủ thể nào được phép vượt qua.

Đánh giá cao Nghị quyết số 173/2024/QH15 của Quốc hội đã quy định cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, vận chuyển, sử dụng thuốc lá điện tử, đại biểu Phạm Trọng Nhân lưu ý: khí cười N2O là một chất hướng thần mới, gây hủy hoại sức khỏe với tốc độ nhanh và hậu quả nặng nề hơn.

“Chúng ta chưa có thống kê quốc gia chính thức về tỷ lệ sử dụng bóng cười, nhưng không phải vì bóng cười vô hại, mà vì hoạt động này diễn ra hoàn toàn ngoài vùng kiểm soát của Nhà nước. Đó là một hệ thị trường "5 không"; không phép, không tiêu chuẩn chất lượng, không kiểm định độc tính, không truy xuất nguồn gốc, không báo cáo y tế định kỳ. Một thị trường không dữ liệu, không điểm bám pháp lý chính là thị trường ngoài sự kiểm soát của Nhà nước”, đại biểu nhấn mạnh.

Từ thực tế này, đại biểu cho rằng giải pháp duy nhất là "đóng cửa" hoàn toàn với khí N2O ngay tại Điều 6 của dự thảo Luật Đầu tư (sửa đổi). Nếu không xử lý “điểm yếu pháp lý” này hôm nay, chắc chắn hệ lụy sẽ kéo dài trong tương lai.

Các đại biểu dự phiên họp. Ảnh: Quang Khánh

Theo đại biểu, đây không chỉ là một câu chuyện y tế hay của nhóm đối tượng mà mâu thuẫn ở chỗ: Một sản phẩm được y tế cảnh báo, công an truy quét, báo chí lên tiếng nhưng lại nằm ngoài vòng pháp luật mà cụ thể ở các điều khoản cấm đầu tư kinh doanh.

Dẫn kết quả nghiên cứu tại Bệnh viện Bạch Mai cho thấy ngộ độc N2O gây tổn thương thần kinh tủy sống gần như tuyệt đối, đại biểu cảnh báo: “Điều đáng sợ không chỉ nằm ở hóa chất, mà là nhóm người sử dụng chủ yếu là học sinh, sinh viên - những người trẻ dễ tò mò, dễ bị dụ dỗ và dễ tổn thương nhất”.

Trước lo ngại quy định cấm sản xuất, kinh doanh với khí N20 có thể gây tranh chấp thương mại, đại biểu Phạm Trọng Nhân cũng chỉ rõ, hiện nay không có bất kỳ tiền lệ nào trên thế giới cho thấy cấm N2O gây tranh chấp thương mại. Nhiều quốc gia đã cấm N2O hoặc các chất hướng thần mới như Anh cấm tuyệt đối, Hà Lan cấm bán và sở hữu, Thái Lan, Nhật Bản, Hàn Quốc cấm kiểm soát chặt chẽ, Hoa Kỳ cấm cung cấp N2O cho mục đích giải trí. Không quốc gia nào gặp phải vấn đề pháp lý quốc tế khi bảo vệ thanh thiếu niên.

Do vậy, bên cạnh việc bổ sung quy định cấm tuyệt đối bóng cười N2O và các chất hướng thần mới, đại biểu đề nghị Chính phủ xây dựng tiêu chí nhận diện chất hướng thần mới để kịp thời cập nhật; đồng thời rà soát toàn bộ khí công nghiệp và khí thực phẩm để ngăn chặn việc lợi dụng vỏ bọc thương mại nhằm hủy hoại giới trẻ.

ĐBQH Nguyễn Anh Trí (Hà Nội) phát biểu. Ảnh: Hồ Long

Cùng quan điểm, các ĐBQH Nguyễn Anh Trí (Hà Nội) và Nguyễn Hoàng Uyên (Tây Ninh) nhấn mạnh Nghị quyết 173/2024/QH15 của Quốc hội đã xác định rõ việc cấm tuyệt đối thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và các loại khí, chất gây nghiện từ năm 2025 để bảo đảm sức khỏe cộng đồng, trật tự và an toàn xã hội.

Đại biểu Nguyễn Anh Trí nêu rõ, quy định này đã đáp ứng nguyện vọng của Nhân dân và được quốc tế đánh giá cao. Trong thư của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) gửi cho Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính viết rõ: Hành động quyết liệt của Việt Nam trong việc cấm các sản phẩm độc hại này đã được Tổng Giám đốc WHO tuyên dương tại phiên họp Đại hội đồng Y tế Thế giới vào tháng 5/2025. WHO cũng khuyến nghị lệnh cấm thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng của Quốc hội cần được phản ánh trong Luật Đầu tư (sửa đổi) và không đi kèm với bất kỳ ngoại lệ nào.

ĐBQH Nguyễn Hoàng Uyên (Tây Ninh) phát biểu. Ảnh: Hồ Long

Dù Điều 6 của dự thảo Luật sau khi tiếp thu, chỉnh lý đã đáp ứng khuyến nghị của WHO, nhưng đại biểu Nguyễn Anh Trí cho rằng, cần bổ sung cấm tuyệt đối đầu tư sản xuất bóng cười khí N2O dùng cho mục đích giải trí và các chất hướng thần mới, vì như vậy mới thực hiện đúng tinh thần Nghị quyết số 173/2024/QH15 của Quốc hội.

Cần quy định hợp lý hơn về thời gian hoạt động của dự án đầu tư

ĐBQH Trần Văn Tiến (Phú Thọ) tán thành với quy định về thời gian hoạt động của dự án đầu tư tại khoản 1, 2 Điều 31, cũng như cách xác định thời gian hoạt động trong một số trường hợp cụ thể tại khoản 4 của Điều này.

ĐBQH Trần Văn Tiến (Phú Thọ) phát biểu. Ảnh: Hồ Long

Tuy nhiên, đại biểu cho rằng việc tính thời gian hoạt động dự án từ thời điểm có quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư là chưa hợp lý, bởi ở thời điểm này Nhà nước chưa giao đất cho nhà đầu tư. Các chủ thể có đất vẫn đang sử dụng theo quy định và thực hiện các hoạt động liên quan. Điều này dẫn đến chồng lấn thời gian và bất lợi cho nhà đầu tư. Đại biểu đề nghị thời gian hoạt động của dự án phải được tính từ khi Nhà nước giao đất cho nhà đầu tư.

Về quy định điều chỉnh tiến độ dự án đầu tư, khoản 4 Điều 34 giới hạn thời gian điều chỉnh không quá 24 tháng so với tiến độ ban đầu. Đại biểu cho rằng quy định này chưa phù hợp, đặc biệt đối với các dự án quy mô lớn, kỹ thuật phức tạp, dễ dẫn đến tình trạng phải điều chỉnh nhiều lần, gây hệ lụy và làm giảm hiệu quả đầu tư. Đại biểu đề nghị tiến độ điều chỉnh cần căn cứ vào quy mô, tính chất và các điều kiện thực tế của từng dự án.

Tại khoản 4, Điều 3 của dự thảo Luật quy định “dự án đầu tư là tập hợp đề xuất bỏ vốn trung hạn hoặc dài hạn để tiến hành các hoạt động đầu tư kinh doanh trên địa bàn cụ thể, trong khoảng thời gian xác định”.

ĐBQH Phan Thị Mỹ Dung (Tây Ninh) phát biểu. Ảnh: Hồ Long

Về quy định này, ĐBQH Phan Thị Mỹ Dung (Tây Ninh) cho rằng, nếu quy định này vẫn giữ tiêu chí trung hạn hoặc dài hạn sẽ khiến nhiều dự án đầu tư có thể sẽ không có chỗ đứng pháp lý rõ ràng. Trong khi đó, việc xác định rõ tiêu chí với dự án đầu tư có vai trò rất quan trọng, vì đây là cơ sở cho các nhà đầu tư được áp dụng các chính sách ưu đãi hỗ trợ theo quy định của dự thảo Luật.
Do vậy, đại biểu đề nghị bỏ từ trung hạn và dài hạn trong khái niệm của dự án đầu tư.

Thanh Hải