ĐBQH Lâm Đồng góp ý tháo gỡ vướng mắc trong hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo

Quang cảnh Kỳ họp

Nghị quyết nhằm thí điểm một số chính sách mới để tháo gỡ vướng mắc trong hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, thực sự trở thành động lực để hoàn thành công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Với tinh thần thực hiện khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số thành công với hạ tầng số phát triển tiên tiến, công nghiệp công nghệ số Việt Nam phát triển, hiện thực hóa mục tiêu tăng trường kinh tế từ 8% trở lên năm 2025 và tăng trưởng hai con số trong các năm tiếp theo.

Đại biểu K' Nhiễu góp ý Nghị quyết về thí điểm một số chính sách trong hoạt động khoa học, công nghệ, chuyển đổi số

Đại biểu K’Nhiễu - Đoàn Lâm Đồng đã bày tỏ quan điểm thống nhất với Tờ trình của Chính phủ và Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Khoa học Công nghệ và Môi trường của Quốc hội về Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm một số chính sách mới để tháo gỡ vướng mắc trong hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Phát triển khoa học, công nghệ luôn được Đảng, Nhà nước quan tâm, trong suốt thời kỳ đổi mới của đất nước. Nhiều nghị quyết đã được ban hành, trong đó có Nghị quyết số 52, ngày 27/9/2019 của Bộ Chính trị về một số chủ trương, chính sách chủ động tham gia cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư.

Năm 2013, Luật Khoa học và Công nghệ được ban hành và đã thể chế hóa một số nghị quyết của Đảng, tạo hành lang pháp lý cho khoa học, công nghệ phát triển với nhiều cơ chế, chính sách mới, phù hợp với sự phát triển kinh tế thị trường và thông lệ quốc tế.

Trong suốt thời gian qua, cơ chế thực thi để đưa nghị quyết của Đảng vào cuộc sống chưa thực sự hiệu quả, tư duy công tác quản lý nhà nươc về khoa học, công nghệ chậm đổi mới, dẫn đến các giải pháp đưa ra thực hiện chưa triệt để.

Mặt khác, nhận thức về vai trò của khoa học, công nghệ ở một số ngành, địa phương chưa đầy đủ, thiếu sự chủ động, tư duy đột phá trong các hoạt động khoa học, công nghệ. Nhiều người dân và doanh nghiệp ở địa phương vẫn chưa nhận thức đầy đủ về vai trò, tầm quan trọng của khoa học, công nghệ trong việc cải thiện năng suất, chất lượng sản phẩm và phát triển bền vững.

Chính vì thế, có thể nói khoa học, công nghệ vẫn chưa thực sự thúc đẩy phát triển mạnh mẽ nền kinh tế phát triển và bền vững, chưa tương xứng với vai trò là “Nền tảng, động lực” và là “khoa học, công nghệ là quốc sách hàng đầu” như kỳ vọng của Đảng và của Nhân dân.

Từ thực tế tại địa phương, đại biểu K' Nhiễu đề nghị Cơ quan soạn thảo nghiên cứu, làm rõ một số nội dung; trong đó, cần xác định rõ cơ quan, tổ chức nào chứng minh việc chủ nhiệm đề tài khoa học và thành viên hội đồng tư vấn xét duyệt đề cương đã thực hiện đầy đủ quy trình, quy định để được miễn trách nhiệm dân sự khi xảy ra thiệt hại cho Nhà nước; đồng thời, nếu quy định chung chung là “Tổ chức chủ trì đề tài khoa học, công nghệ sử dụng ngân sách Nhà nước trong quá trình triển khai, đã thực hiện đầy đủ các quy định, quy trình nghiên cứu, nội dung thuyết minh nhưng không đi đến kết quả như dự kiến thì không phải hoàn trả lại kinh phí đã sử dụng” thì rất dễ dẫn đến việc lạm dụng chính sách, do đó, Cơ quan soạn thảo cần lưu tâm vấn đề này.

Đại biểu K' Nhiễu cũng đề nghị cần quy định rõ ràng về địa vị, tính pháp lý đối với các quỹ khoa học và công nghệ quốc gia, các bộ, ngành, địa phương để tránh sự nhầm lẫn với quỹ tài chính Nhà nước ngoài ngân sách như hiện nay, sẽ gây khó khăn trong quản lý, vận hành và huy động nguồn lực.

Bên cạnh đó, nguồn lực tài chính cho các quỹ này chủ yếu là dựa vào ngân sách Nhà nước, trong khi cơ chế huy động vốn từ doanh nghiệp và tổ chức xã hội còn hạn chế. Ngoài ra, dự toán chi cho khoa học công nghệ chưa thực sự bảo đảm chặt chẽ, dễ bị cắt giảm hoặc không được phân bổ trong ngân sách Nhà nước hàng năm.

Đại biểu K' Nhiễu cũng góp ý một số nội dung lên quan đến mốc thời gian thí điểm, kết thúc cơ chế chỉ định thầu đối với các gói thầu để lựa chọn doanh nghiệp thực hiện các nhiệm vụ, dự án chuyển đổi số, hoạt động thuê dịch vụ công nghệ thông tin.

"Tôi cho rằng, nếu Dự thảo Nghị quyết về thí điểm một số chính sách để tháo gỡ vướng mắc trong hoạt động khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số được Quốc hội thông qua, thì đây chính là cơ chế, chính sách mà bấy lâu nay nhiều nhà khoa học, nhà nghiên cứu, doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực khoa học và công nghệ mong đợi, phù hợp với định hướng của Nghị quyết số 57-NQ/TW, ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Do đó, rất mong Cơ quan soạn thỏa tiếp tục quan tâm, tiếp thu và hoàn thiện Dự thảo Nghị quyết" - Đại biểu K' Nhiễu bày tỏ.

Đại biểu Trịnh Thị Tú Anh tham gia phát biểu tại hội trường về cơ chế, chính sách đầu tư xây dựng Dự án điện hạt nhân Ninh Thuận

Tại phiên thảo luật, đại biểu Trịnh Thị Tú Anh - Đoàn Lâm Đồng cũng đã tham gia góp ý về các cơ chế, chính sách đặc thù đầu tư xây dựng Dự án điện hạt nhân Ninh Thuận. Đại biểu bày tỏ sự thống nhất rất cao với việc Quốc hội ban hành một số cơ chế chính sách đặc thù để xây dựng nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận. Với tiến độ đã được Ban Chỉ đạo nhà nước thông qua thì có rất nhiều việc cần phải có cơ chế, chính sách đặc thù mới đảm bảo được tiến độ.

Đại biểu Tú Anh cho rằng trong điều kiện của Việt Nam hiện nay, việc lựa chọn hình thức hợp đồng chìa khóa trao tay và việc áp dụng hình thức chỉ định thầu rút gọn với đối tác đủ năng lực vận hành, bảo dưỡng trong thời hạn 5 năm kể từ ngày dự án nghiệm thu đưa vào sử dụng là hoàn toàn phù hợp. Tuy nhiên, về lâu dài, nhà nước cũng như chủ đầu tư cũng cần có kế hoạch chuẩn bị năng lực kỹ thuật quốc gia thông qua các hợp đồng chuyển giao công nghệ, dịch vụ kỹ thuật và chương trình đào tạo được ký kết với đối tác cung cấp công nghệ nhà máy điện hạt nhân cho Việt Nam.

Liên quan đến Dự án điện hạt nhân Ninh Thuận, đại biểu Tú Anh đề nghị khẩn trương xây dựng, hoàn thiện Luật Năng lượng nguyên tử, là một luật chuyên ngành với mục đích tạo hành lang pháp lý nhằm đảm bảo an toàn, an ninh trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử của quốc gia, dựa trên các khuyến cáo của cơ quan năng lượng nguyên tử quốc tế IAEA. Đồng thời, để đảm bảo phát triển bền vững ngành công nghiệp điện hạt nhân thì rất cần tiếp tục phát triển đội ngũ các nhà nghiên cứu, các kỹ sư, kỹ thuật viên để bổ sung nguồn nhân lực chất lượng cao. Cần làm tốt công tác truyền thông và hỗ trợ tốt nhất cho người dân vùng có dự án để tạo sự đồng thuận trong xã hội, để người dân có đời sống tốt hơn khi nhường đất để xây dựng dự án.

NGUYỆT THU