ĐBQH: Vì sao liên tiếp xảy ra sạt lở, mưa lũ, ngập lụt kỷ lục?
Nhiều đại biểu Quốc hội băn khoăn, lo lắng khi tình trạng mưa lũ, ngập lụt kỷ lục, sạt lở đất nghiêm trọng ngày càng gia tăng, gây thiệt hại lớn về tính mạng và tài sản người dân.
Mưa lũ, lụt kỷ lục liên tiếp ghi nhận
Thảo luận tại hội trường về báo cáo của Đoàn Giám sát và dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về kết quả giám sát chuyên đề “việc thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường kể từ khi Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 có hiệu lực thi hành” ngày 28/10, một số đại biểu bày tỏ sự băn khoăn của diễn biến thời tiết khí hậu ngày càng cực đoan. Ngay tại thời điểm này mưa lũ tại các tỉnh miền Trung đang diễn biến ác liệt. Trước đó, đầu tháng 10 là tình trạng ngập lụt kỷ lục nhiều địa phương ở miền Bắc.
Đại biểu Trịnh Minh Bình, đoàn Vĩnh Long (Ảnh: Quốc hội)
Đặt câu hỏi vì sao lũ lụt, sạt lở nghiêm trọng ngày càng tăng, đại biểu Trịnh Minh Bình, đoàn Vĩnh Long phân tích, qua thực tiễn ở nhiều địa phương có thể thấy một số nguyên nhân chính như địa hình nước ta nhiều đồi núi dốc, địa chất yếu, trong khi thời tiết ngày càng cực đoan, mưa lớn kéo dài.
Nhiều khu dân cư hình thành ở sườn đồi, ven suối tự phát; tình trạng phá rừng đầu nguồn, đất bị xói mòn. Bất cập nữa là công tác quy hoạch, quản lý đất đai dân cư chưa hiệu quả khi một số địa phương vẫn để người dân sinh sống trong khu vực có nguy cơ cao. Năng lực dự báo thiên tai còn hạn chế, hệ thống quan trắc chưa đồng bộ, cảnh báo đến người dân còn muộn...
Đại biểu Trịnh Minh Bình cho rằng cần quy hoạch lại không gian dân cư vùng đồi núi, rà soát dân cư và lập bản đồ cảnh báo nguy cơ cho từng vùng cụ thể, cũng như trồng rừng, khôi phục rừng.
Cùng quan điểm, đại biểu Chu Thị Hồng Thái, đoàn Lạng Sơn đề nghị báo cáo giám sát và nghị quyết của Quốc hội cần quan tâm sâu hơn đến vấn đề thiên tai, lũ lụt. Nhất là khi thiên tai ở nước ta diễn biến ngày càng cực đoan, bất thường và gây ra những hậu quả nặng nề trên nhiều lĩnh vực.
Đại biểu Chu Thị Hồng Thái, đoàn Lạng Sơn (Ảnh: Quốc hội)
Theo đại biểu đoàn Lạng Sơn, các đợt bão, mưa lớn, lũ quét, sạt lở đất, hạn hán, xâm nhập mặn đã làm thiệt hại nghiêm trọng về người, tài sản, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống sinh kế của hàng chục nghìn hộ dân ở nhiều địa phương. Một số khu vực miền núi và ven biển phải di dời dân cư khẩn cấp do nguy cơ sạt lở, ngập lụt kéo dài...
Nữ đại biểu đề nghị Chính phủ chỉ đạo tích hợp nội dung ứng phó biến đổi khí hậu, phòng chống thiên tai vào quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội, quy hoạch sử dụng đất của các địa phương. Ngoài ra, đầu tư hệ thống quan trắc, cảnh báo sớm thiên tai, sạt lở, xâm nhập mặn, nâng cao năng lực dự báo và truyền thông rủi ro tới cộng đồng dân cư. Đồng thời, chú trọng trồng rừng, bảo vệ và phục hồi rừng đầu nguồn, rừng phòng hộ ven biển và coi đây là giải pháp căn cơ lâu dài để giảm thiểu thiệt hại và bảo vệ môi trường sinh thái.
Phải đặc biệt lưu tâm bảo vệ rừng
Còn theo đại biểu Nguyễn Lân Hiếu, đoàn Gia Lai cho rằng trong bảo vệ rừng, số liệu chưa được thống kê cụ thể. Đoàn giám sát nói đến việc phải phủ xanh những vùng rừng đã bị chặt, nhưng theo đại biểu, việc cần nhất hiện nay là phải cố gắng giữ được diện tích rừng tự nhiên vẫn còn. Những cây lâu năm chính là lá phổi, cũng là cơ chế hữu hiệu để giữ đất và nước, tránh hiện tượng sạt lở, lũ lụt ngày càng diễn ra thường xuyên hơn, nghiêm trọng hơn ở khắp mọi vùng đất nước.
Đại biểu Nguyễn Lân Hiếu, đoàn Gia Lai (Ảnh: Quốc hội)
Theo đại biểu đoàn Gia Lai, giá trị to lớn của rừng đã được khẳng định trong rất nhiều văn kiện của Đảng và Nhà nước, nhưng diện tích rừng tự nhiên vẫn bị thu hẹp từ năm này sang năm khác và chưa có dấu hiệu dừng lại. Thực trạng này cho thấy kế hoạch chuyển đổi rừng cho mục đích phát triển kinh tế - xã hội ở nhiều tỉnh thành Việt Nam vẫn cần được cân nhắc, tính toán, bởi dự kiến trong 10 năm tới sẽ tiếp tục có những diện tích rừng phải chuyển đổi để phục vụ phát triển kinh tế - xã hội.
Đại biểu tỉnh Gia Lai đề nghị báo cáo giám sát cần đề cập cụ thể hơn về tình hình bảo vệ rừng tự nhiên, trong đó nêu rõ bao nhiêu diện tích rừng sẽ được sử dụng trong tương lai, kế hoạch trồng lại như thế nào, trồng cây gì. Cùng với đó, theo ông, kế hoạch trồng rừng để sản xuất cũng rất cần phải có quy hoạch cụ thể.
“Đặc biệt, chúng ta cần phải có điều tra tình trạng sử dụng gỗ quý tự nhiên để làm các vật dụng như bàn ghế, tủ, giường hiện nay trong thực tế diễn ra như thế nào”, đại biểu Nguyễn Lân Hiếu kiến nghị và nhấn mạnh rất cần các con số để chứng minh chúng ta đang kiên quyết bảo vệ rừng và đã thu được những kết quả như thế nào trong thời gian qua.
Hai vấn đề gốc rễ cần tập trung xử lý để bảo vệ rừng, theo đại biểu Nguyễn Lân Hiếu, là xử lý tình trạng phá rừng để lấy gỗ làm các vật dụng và lấy đất rừng để phát triển các dự án. Dẫn chứng bài học từ các nước, đại biểu cho rằng nhiều quốc gia đã tập trung bảo vệ rừng bằng các điều luật. Ví dụ, Na Uy có hẳn điều luật chống phá rừng, Trung Quốc cũng đã có rất nhiều cải tiến trong việc trồng rừng và bảo vệ rừng.
“Việt Nam là một quốc gia trong top chịu ảnh hưởng nặng nề bởi thiên tai, do đó phải đặc biệt lưu tâm các giải pháp để bảo vệ rừng”, đại biểu Nguyễn Lân Hiếu nhấn mạnh.
