Để biên giới không còn 'trắng' dân cư (bài 2)
Từng một thời heo hút, nhiều bản làng biên cương ở Điện Biên chỉ có rừng núi và cột mốc lặng im giữa sương gió. Hôm nay, 'khoảng trống' ấy đã được 'lấp đầy' bằng tiếng cười trẻ thơ, khói bếp cơm chiều và những nếp nhà mới dựng. Việc không còn 'trắng' dân cư ở vùng biên không chỉ khẳng định quyết tâm của tỉnh trong xây dựng thế trận lòng dân vững chắc, mà còn mở ra cơ hội phát triển, đem sức sống mới cho những bản làng nơi phên giậu Tổ quốc.
Bài 2: Biên giới không còn “trắng” dân cư
Bài 1: Gian nan bám biên dựng bản
Khởi sắc biên cương
Trở lại bản Chiếu Sừng (xã Sín Thầu) sau gần chục năm thực hiện giãn dân, khó ai có thể nhận ra đây từng là vùng đất heo hút giữa đại ngàn. Những ngôi nhà mái ngói đỏ tươi nối nhau trên sườn núi; con đường đất lầy lội ngày nào nay thành lối đi bê tông bằng phẳng; đàn trâu, bò, nương lúa, nương ngô trải dài… như vẽ bức tranh “no ấm” cho vùng đất biên cương xa xôi.
Chiếu Sừng hiện có 25 hộ, 89 nhân khẩu đồng bào dân tộc Hà Nhì. Tận dụng lợi thế khí hậu, thổ nhưỡng, bà con tập trung phát triển chăn nuôi đại gia súc, mỗi hộ nuôi từ 5 đến hàng chục con trâu, bò. Gần 30ha đất canh tác được phủ kín ngô, lúa nước, sắn, quế, sa nhân - tạo nguồn thu nhập ổn định cho nhân dân.
Trưởng bản Lỳ Lóng Cà là người hiểu rõ và phấn khởi hơn hết trước sự đổi thay ở đây. Ông bảo: “Ngày mới về đây, chẳng ai nghĩ có thể sống được ở vùng đất khô cằn thế này. Thế mà bây giờ nhà nào cũng đủ ăn, đủ mặc, nhiều hộ đã có đàn trâu bò trên 25 con. Khó khăn thì chưa thể hết hoàn toàn, nhưng cuộc sống ổn định rồi, bà con ai cũng xác định bám đất, bám bản, vừa làm kinh tế, vừa góp phần giữ vững biên cương”.
Ngô là cây trồng chủ lực được người dân bản C5 duy trì để làm thức ăn cho vật nuôi.
Từ vùng đất heo hút, bản C5, xã Mường Nhà nay cũng đã “lột xác” sau hơn 20 năm lập bản. Từ 10 hộ ban đầu dựng lán sống giữa rừng sâu, nay C5 có 25 hộ, gần 130 nhân khẩu đồng bào dân tộc Mông sinh sống đoàn kết. Con đường bê tông mới mở dẫn thẳng từ trung tâm xã ra cột mốc, không chỉ xóa đi cách trở mà còn đưa những mùa vụ, tiếng cười con trẻ nơi tận cùng biên giới đến gần hơn với văn minh, phát triển.
Đứng trên con đường mới hoàn thành, nhìn về hướng các cột mốc (từ 136 - 140) giáp Lào, Trưởng bản C5 Thào A Di không khỏi phấn khởi. Thừa nhận bản còn nhiều khó khăn (chưa có điện, sóng điện thoại chập chờn), phần lớn hộ dân trong danh sách nghèo và cận nghèo. Song anh Di cũng khẳng định “C5 không còn hộ đói. Mọi trẻ em trong độ tuổi đều được đến trường, được khám chữa bệnh… Bà con đồng lòng cùng bộ đội biên phòng phát triển kinh tế, giữ vững chủ quyền. Chúng tôi tin con đường mới cũng sẽ mở ra nhiều đổi thay tốt đẹp cho bản”.
Con đường bê tông mới hoàn thành đã mở ra nhiều cơ hội phát triển cho người dân bản C5.
Không chỉ đổi thay nhờ hạ tầng, sự chuyển mình rõ nhất còn đến từ những đề án, chương trình mới. Tại Tả Ló San (xã Sín Thầu), Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Điện Biên mới đây đã triển khai mô hình điểm “Khu dân cư biên giới đoàn kết, xanh - sạch - đẹp”. Từ ngày phát động, không khí bản làng sôi động hẳn. Ngày nào cũng có hàng chục người dân cùng bộ đội biên phòng, đoàn viên, phụ nữ san gạt mặt bằng, dựng công trình, sửa nhà. Trưởng bản Pờ Xuân Mười cười rạng rỡ: “Bà con háo hức lắm, vì nay bản có nhà sinh hoạt chung, có khu vui chơi, hệ thống tăng âm, loa đài đầy đủ. Tết này chắc chắn vui lắm!”.
Cảm xúc nhất là câu chuyện gia đình ông Lỳ Trường Sơn – một trong những hộ nghèo nhất Tả Ló San. Căn nhà cũ xiêu vẹo dựng từ khi lập bản, nay được thay bằng ngôi nhà trình tường truyền thống Hà Nhì, dựng lên từ bàn tay góp sức của dân bản, đảng viên, bộ đội biên phòng. Ông Sơn xúc động chia sẻ: “Được dựng ngôi nhà mới mang bản sắc dân tộc, gia đình tôi có thêm động lực yên tâm sinh sống, lao động và thoát nghèo”.
Cuộc sống người dân Tả Ló San giờ đây đã nhiều khởi sắc.
Nỗ lực xóa “trắng” dân cư biên giới
Bằng nhiều chương trình, dự án và việc làm khác nhau, nhiều năm qua tỉnh luôn dành sự quan tâm đặc biệt đối với địa bàn biên giới. Trong giai đoạn 2015 - 2025, tỉnh đã tập trung chỉ đạo các cấp, các ngành trên cơ sở nguồn ngân sách Trung ương và khả năng cân đối của địa phương tiến hành triển khai thực hiện nhiều dự án đầu tư công tại khu vực biên giới (KVBG). Trọng tâm là triển khai thực hiện 3 chương trình mục tiêu quốc gia về giảm nghèo bền vững, xây dựng nông thôn mới, phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.
Tính riêng từ năm 2019 đến nay, tỉnh đã và đang triển khai 29 công trình, dự án đầu tư xây dựng cơ bản, phát triển kinh tế - xã hội ở KVBG, với tổng kinh phí đầu tư trên 500 tỷ đồng; đã xây dựng 61,319km đường tuần tra biên giới, đường ra biên giới; 2 công trình kè mốc chống sạt lở (Mốc 6, Mốc 12 thuộc tuyến biên giới Việt - Trung); phân công 82 đơn vị giúp 101 xã (trong đó có 24 xã biên giới).
UBND tỉnh đã chỉ đạo các cơ quan chức năng tiến hành khảo sát, xác định vị trí định canh, định cư, ổn định cuộc sống cho nhân dân ở KVBG; tăng cường công tác tuyên truyền, vận động nhân dân ra biên giới định canh, định cư ổn định cuộc sống, tích cực tham gia phong trào toàn dân tham gia bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia. Chỉ đạo, sắp xếp cơ bản ổn định tại chỗ cho các hộ dân di cư tự do thuộc 128 bản theo Đề án 79 “Về sắp xếp ổn định dân cư, phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng - an ninh huyện Mường Nhé”.
Điện Biên đã nỗ lực nghiên cứu, thực hiện chủ trương di dân, giãn dân ra KVBG phù hợp với quy hoạch khu dân cư. Từ đó hoàn thành mục tiêu không để xảy ra “trắng” dân cư ở KVBG. Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh đã phối hợp chặt chẽ với các sở, ngành, đoàn thể có nhiều chương trình, hoạt động hướng về biên giới, huy động sức mạnh tổng hợp của toàn dân tham gia ủng hộ, giúp đỡ đồng bào, chiến sĩ nơi biên giới.
Lực lượng bộ đội biên phòng triển khai nhiều mô hình đồng hành với nhân dân biên giới.
BĐBP tỉnh đã triển khai nhiều mô hình mới, cách làm hay, sáng tạo trong tham gia phát triển KT-XH, giúp dân xóa đói, giảm nghèo, như: Phong trào “BĐBP chung sức xây dựng nông thôn mới”, các chương trình “Xuân biên phòng - Ấm lòng dân bản”, “Đồng hành cùng phụ nữ biên cương”, “Nâng bước em tới trường - Con nuôi đồn biên phòng”, xóa mù chữ...
Tiếp tục cụ thể hóa, triển khai thực hiện Nghị quyết số 09-NQ/TU ngày 21/7/2021 của Tỉnh ủy về phát triển sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp và xây dựng nông thôn mới trên địa bàn tỉnh nói chung và KVBG nói riêng với nhiều chính sách hỗ trợ nông dân và nông thôn; lĩnh vực nông, lâm nghiệp ở KVBG từng bước được quan tâm, đầu tư tái cơ cấu, không ngừng nâng cao chất lượng và số lượng sản phẩm thông qua ứng dụng khoa học công nghệ, nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững, chuyển đổi cơ cấu các loại cây trồng, đồng thời thu hút đầu tư vào lĩnh vực nông, lâm nghiệp.
Những ngôi nhà mới được dựng lên ở biên giới thông qua chương trình hỗ trợ.
Các dự án, công trình và việc làm thiết thực hướng về biên giới đã góp phần từng bước hoàn thiện kết cấu hạ tầng, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, đảm bảo quốc phòng - an ninh và nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của người dân KVBG. Sự đổi thay trên mỗi nếp nhà kiên cố, con đường bê tông sạch đẹp hay những vụ mùa no ấm chỉ là một phần của “diện mạo” biên cương hôm nay. Khi mỗi bản giáp biên không còn “trắng dân cư”, khi lòng dân đã yên tâm “an cư, lạc nghiệp”, thì biên giới không chỉ sáng đèn, mà còn sáng lên sức mạnh của thế trận lòng dân trên hành trình gìn giữ chủ quyền, bảo vệ vững chãi biên giới Tổ quốc!
