Dễ dàng mua chất kịch độc xyanua trên chợ mạng

Xyanua (cyanide) là chất kịch độc, có thể lấy mạng người chỉ với một lượng nhỏ. Ảnh: Unsplash.

Trong vai người có nhu cầu mua xyanua, PV tìm đến chợ Kim Biên (quận 5) - khu chợ chuyên bán hóa chất nổi tiếng tại TP.HCM. Tuy nhiên, dù đã hỏi rất nhiều cửa hàng lớn nhỏ, PV vẫn chưa tìm được cửa hàng nào có bán xyanua cũng như các hợp chất liên quan.

Câu trả lời chung của các tiểu thương tại đây đều là "không bán" hoặc "không còn kinh doanh". Tuy vậy, theo một số khách hàng chuyên mua hóa chất tại chợ, hiện vẫn còn một số cửa hàng tại đây kinh doanh hợp chất xyanua, nhưng chỉ để cung cấp cho mối quen, mối sỉ và không bán lẻ.

Nguyên nhân do một số hợp chất của xyanua vẫn được sử dụng trong công nghiệp như hoạt động sản xuất giấy, dệt may, nhựa và thuốc trừ sâu... Trong khi đó, nếu là khách cá nhân không qua giới thiệu đến hỏi mua hóa chất này sẽ bị từ chối.

Dù đã thử sử dụng một vài từ ngữ thay thế cho xyanua khi hỏi mua như “bột xi mạ mỹ ký”, “bột mạ vàng”, câu trả lời từ các chủ hàng vẫn là "không bán".

Không thành công trong việc tìm mua xyanua ngoài chợ truyền thống, nhưng trên chợ mạng, với một bài đăng có nội dung "cần mua xyanua gấp" trong một group chuyên bán hóa chất trên mạng xã hội, chỉ 30 phút sau, hàng loạt tài khoản cho biết đang cung cấp xyanua giá rẻ, "cần bao nhiêu cũng có".

Tràn lan chợ mạng

Dưới bài đăng, tài khoản có tên T.K rao bán xyanua với giá 250.000 đồng/500 g hàng xuất xứ Trung Quốc và 400.000 đồng/500 g đối với hàng xuất xứ Đức. Trong khi một tài khoản có tên L.P cung cấp xyanua gói 1 kg xuất xứ từ Hàn Quốc.

Sau một vài trao đổi đơn giản qua tin nhắn, giao dịch mua - bán chất kịch độc này đã được hoàn tất mà không gặp bất kỳ khó khăn nào liên quan đến thủ tục, giấy tờ hay mục đích sử dụng.

Khi gõ từ khóa "mua xyanua" trên Google, người dùng cũng dễ dàng thấy mặt hàng này được bán trên một số website về hóa chất, thậm chí là cả sàn thương mại điện tử.

Một sàn TMĐT lọt top 2 trang web khi tìm kiếm về xyanua trên Google nhưng khi truy cập vào, các sản phẩm vốn được bán đầy rẫy nay đã "bay màu".

Hiện website của Công ty VC đang rao bán các hợp chất xyanua như Kali xyanua, Potassium xyanua, Potassium cyanide... với khối lượng 50 kg/thùng, có xuất xứ từ Mỹ. Công ty này giới thiệu xyanua là một trong số rất ít chất có khả năng tạo ra các phức chất của vàng (Au) hòa tan được trong nước. Vì vậy nó được sử dụng trong công nghiệp tinh chế, mạ vàng, bảng mạch PCB…

Trao đổi qua điện thoại, người bán chỉ hỏi vài câu đơn giản liên quan đến mục đích sử dụng sau đó sẵn sàng "chốt đơn".

Trên các sàn thương mại điện tử, dù vẫn còn lưu vết đường link truy cập, các sản phẩm liên quan đến xyanua đều đã "bay màu". Đáng chú ý, chỉ cách đây ít ngày, những tài khoản rao bán xyanua, Mclean 95% Natri xyanua borohydride vẫn xuất hiện đầy rẫy trên các sàn này.

Khách hàng dễ dàng mua được các hợp chất của xyanua với khối lượng đủ loại từ 5 g, 25 g và 100 g với giá từ vài trăm nghìn đồng.

Một sàn thương mại điện tử còn bán các loại thuốc diệt chuột "cực độc" dạng nước được đựng trong ống nhựa với lời giới thiệu chung chung về nguồn gốc là "từ nước ngoài".

Quy định việc mua bán xyanua còn lỏng lẻo

Theo thạc sỹ, luật sư Đặng Văn Cường (Trưởng văn phòng luật sư Chính Pháp, đoàn luật sư Hà Nội), theo quy định, một số hợp chất xyanua cụ thể là acetonitrile (metyl xyanua), 3,5-Diclo phenyl isoxyanat thuộc danh mục hóa chất sản xuất kinh doanh có điều kiện trong lĩnh vực công nghiệp và các hợp chất của xyanua khác thuộc danh mục hạn chế sản xuất kinh doanh trong lĩnh vực công nghiệp.

Chủ thể kinh doanh xyanua phải đáp ứng các điều kiện kinh doanh như bảo đảm an toàn trong kinh doanh hóa chất, bảo đảm yêu cầu về cơ sở vật chất - kỹ thuật trong sản xuất, kinh doanh hóa chất, phải có giấy chứng nhận hoặc giấy phép sản xuất, kinh doanh hóa chất thuộc danh mục hóa chất hạn chế sản xuất, kinh doanh...

Bên cạnh đó, theo Luật Hóa chất 2007 và Nghị định số 113/2017/NĐ-CP ngày 9/10/2017 của Chính phủ quy định: “Việc mua bán chất xyanua phải có phiếu kiểm soát”.

Những thùng xyanua được rao bán công khai trên mạng. Ảnh: VC.

Tuy nhiên, không có quy định cụ thể về việc cá nhân, tổ chức phải đáp ứng các điều kiện nào thì mới được mua, sử dụng chất xyanua.

"Đồng thời, cũng không có quy định về việc người bán phải kiểm tra điều kiện của người mua mới được bán", luật sư Cường nói và cho biết điều này đã dẫn đến tình trạng mua bán chất xyanua diễn ra phổ biến, tràn lan trên thị trường.

Theo luật sư, hành vi mua bán hóa chất không có nguồn gốc, chứng từ hợp lệ cũng là hành vi vi phạm, sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính. Nếu là hành vi buôn lậu thì còn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Nếu biết người mua hóa chất để thực hiện hành vi giết người mà vẫn bán thì người bán có thể bị xử lý về tội giết người với vai trò đồng phạm giúp sức.

Bởi vậy, trong các vụ án hình sự mà đối tượng sử dụng hóa chất độc hại để sát hại nạn nhân thì cơ quan điều tra cũng sẽ làm rõ chất độc này được mua ở đâu, bên bán chất độc này có đủ điều kiện kinh doanh hay không, người bán chất độc đó có biết người mua sử dụng vào mục đích giết người hay không để xem xét trách nhiệm pháp lý theo quy định.

Vị luật sư này khẳng định sau rất nhiều vụ giết người mà các đối tượng mua chất độc này trên mạng, đã đến lúc cơ quan chức năng cần ra soát các văn bản quy phạm pháp luật làm cơ sở quản lý loại hóa chất độc hại này.

Đồng thời cần thường xuyên kiểm tra các cơ sở kinh doanh để quản lý, kịp thời phát hiện ra những hành vi vi phạm pháp luật khi kinh doanh loại hóa chất độc hại này. Các đối tượng bán chất độc trái phép trên mạng internet dễ có thể tìm kiếm, phát hiện nên cần nâng cao trách nhiệm của cơ quan chức năng trong việc xử lý đối với các hành vi vi phạm, bán hàng khi không đủ điều kiện theo quy định của pháp luật…

Cuối cùng, cơ quan chức năng cần có những cảnh báo kịp thời, xử lý nghiêm minh đối với các hành vi sử dụng chất độc vào mục đích xâm phạm đến tính mạng, sức khỏe của người khác.

Diệu Thanh