Đề nghị có gói hỗ trợ riêng cho người lao động quay lại làm việc

Về câu chuyện người NLĐ từ một số địa bàn, chủ yếu khu miền Đông Nam Bộ về các tỉnh, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cho biết, phải làm sao vừa giải quyết câu chuyện lao động phục hồi sản xuất, vừa đảm bảo quyền lợi của công nhân và gia đình họ.

Theo Phó Thủ tướng, qua đợt dịch này có rất nhiều vấn đề đã bộc lộ ra, trong đó có những vấn đề tồn tại đã được nhắc từ trước như nhà ở của công nhân, công trình phúc lợi...

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam. Ảnh: Quốc hội

Tới đây Chính phủ đã bàn nguyên tắc và sẽ có một số chương trình báo cáo Quốc hội, các cơ quan có thẩm quyền để giải quyết vấn đề này.

Phó Thủ tướng cho biết, hiện nay, các địa phương và nhân dân quan tâm nhất là vấn đề trước mắt, giải quyết như nào trong lúc từ nay đến một tháng.

Số lao động từ các khu vực dịch chuyển 1,3 triệu người gồm một số đối tượng.

Thứ nhất, NLĐ có hợp đồng chính quy, tương đối ổn định và dài hạn, làm việc ở các DN lớn, đặc biệt các khu chế xuất và KCN, về cơ bản số này trong đợt dịch vừa qua ở TP.HCM, Đồng Nai, Bình Dương, 1 phần ở Long An cơ bản các DN vẫn trả 1 phần lương, nên số này quay lại tương đối tốt.

Thứ hai, cũng là lao động, công nhân nhưng làm việc ở xí nghiệp nhỏ, công trường, lao động không dài hạn và có tính thời vụ, số này khi dịch đến thì người thuê lao động không có cam kết dài hạn đến lúc nào quay lại.

Thứ ba, lao động tự do, miền Nam đặc biệt ở TP.HCM rất lớn.

Thứ tư, những người đi theo, có người 50 tuổi, rất nhiều người nhà vào trông con, trông cháu cho người lao động đi lao động. Số này không là lao động chính thức nhưng cũng phải giải quyết.

Cuối cùng, là NLĐ khác vào TP.HCM và các tỉnh phía Nam.

Phó Thủ tướng cho rằng, ngoài những người trong khu chế xuất, trong DN lớn thì quan trọng hàng đầu là các đối tượng còn lại. Với những người còn lại này, có 2 vấn đề lớn cần giải quyết.

Thứ nhất, bất di bất dịch phải kiểm soát dịch cho tốt, vì họ tâm lý sợ nhất bây giờ quay lại làm, sau đó dịch bùng phát, lại phong tỏa như cũ.

“Vừa rồi, họ chứng kiến ốm đau, mất mát, rất khổ, phải có kế hoạch chi tiết trong một tháng tới đây để kiểm soát được dịch tốt”, Phó Thủ tướng nói.

Thứ hai, cần mở lại trường học, nhất là mẫu giáo và tiểu học. Vì đa phần công nhân có con học mẫu giáo và tiểu học. Dài hơn thì NLĐ muốn được đảm bảo, nếu họ quay lại thì có sự hỗ trợ về đi lại về nhà trọ 1 thời gian nếu cần thiết.

NLĐ mong muốn rằng với sự can thiệp của chính quyền và phối hợp của chính quyền thì nếu có dịch bùng lại vẫn trả 1 phần lương và không hủy hợp đồng.

Các tỉnh vừa qua đều đã làm nhiều việc. Lãnh đạo tỉnh đi xuống từng DN thảo luận, công việc hiện nay đã giải quyết được từng bước.

Từng bước để cơ cấu lại sản xuất và lao động

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cũng nêu một số việc cần làm ở T.Ư.

Cụ thể, rà soát lại tất cả các quy định về phòng chống dịch sao cho an toàn nhưng không quá phức tạp, đặc biệt câu chuyện xét nghiệm, xử lý F1, F0 có trong DN phải rất linh hoạt.

“Việc này rất cần sự phối hợp của DN, sao cho DN lo cho công nhân của mình, đừng đưa hết trách nhiệm về phía chính quyền”, Phó Thủ tướng bày tỏ.

Tiếp đó, làm sao đưa ra một số quy định có tính chất tạm thời nhưng thiết thực cho các DN.

Ông lấy ví dụ, hiện nay, Bộ LĐTB&XH đang trình các cơ quan có thẩm quyền xem xét, thậm chí trình Quốc hội kỳ này thảo luận về việc tạm thời áp dụng trong thời gian ngắn quy định đặc biệt hạn chế số giờ làm việc có 1 tháng không hay để cả năm, vì cuối năm đang có lô hàng cho Noel, tạo điều kiện cho DN cũng là tạo điều kiện gián tiếp cho NLĐ.

Các địa phương cần chủ động kết nối với người dân muốn quay lại nơi cũ làm việc. Qua thăm dò, một nửa NLĐ vẫn thích đến tự do, không thích qua kênh kết nối của chính quyền vì họ không thích ràng buộc. Họ vào đó qua người quen mới tính xin việc ở đâu, chỗ nào.

“Chúng ta cứ giải quyết 50% số NLĐ muốn có tạo điều kiện kết nối bằng cung cấp thông tin đầy đủ chủ động, chủ động tiêm vắc xin trước, có đưa đón.

Tôi nói chuyện với một số lãnh đạo tỉnh thì họ sẵn sàng bỏ chi phí ra để đưa đón NLĐ quay trở lại làm việc nếu có sự kết nối”, Phó Thủ tướng nói.

Theo Phó Thủ tướng, tất cả các nước đều trong tình trạng như chúng ta. Khảo sát các nước như Thái Lan, Malaysia cũng lâm vào tình trạng này, họ thiếu lao động gần 1 triệu người và có kế hoạch mở ra cho lao động từ nước ngoài vào. Việt Nam vẫn chỉ mở ra cho các tỉnh khác đến, các nước đều có gói hỗ trợ đặc biệt để NLĐ quay lại nơi làm việc.

Ngoài một số gói hỗ trợ đã có, Phó Thủ tướng đề nghị Bộ LĐTB&XH xem xét, cùng các địa phương có gói hỗ trợ riêng cho NLĐ quay lại làm việc, đặc biệt lưu ý với người nhà đi theo và trông con.

Phó Thủ tướng cũng nhắc lại câu chuyện người dân phải ở trong khu nhà trọ dân sinh vô cùng phức tạp, mỗi căn phòng trọ trên dưới 10m2, lúc bình thường đã khổ, lúc dịch thì vô cùng khổ.

Ông đề nghị phải có chương trình không chỉ xây dựng nhà ở cho NLĐ, mà cũng phải xem xét từng bước để cơ cấu lại sản xuất và lao động. Chúng ta cũng sẽ phải chấp nhận từ bỏ dần lao động giá rẻ.

Sau phần trả lời của Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ lưu ý các thành viên Chính phủ khác từ nay đến sáng mai khi kết thúc phiên chất vấn phải trả lời câu hỏi này.

Trong đó, ông lưu ý Chính phủ cần nêu rõ nguyên nhân khách quan, chủ quan, trách nhiệm quản lý nhà nước như thế nào để dân đi về một cách tự phát 3 đợt với số lượng rất đông như vậy.

“Tới đây chúng ta có cam kết không để tái diễn tình trạng như vậy nữa? Trên nghị trường, với bà con cử tri chúng ta phải trả lời phải rõ câu hỏi này. Còn giải quyết thiếu hụt lao động nơi rời đi và sinh kế lao động nơi đến đương nhiên chúng ta phải làm”, Chủ tịch Quốc hội nói.

Hương Quỳnh - Thu Hằng - Trần Thường