Đề nghị luật hóa quy định về 'khoáng sản chính và khoáng sản đi kèm'
Trước thực tế, nhiều mỏ có giá trị khoáng sản đi kèm lớn hơn khoáng sản chính, hoặc các vật liệu công nghiệp nhưng vẫn được cấp phép dưới dạng khoáng sản thông thường, Phó Thủ tướng đề nghị đưa nội dung về khoáng sản chính và khoáng sản đi kèm vào Dự án Luật sửa đổi theo hướng 'khi thăm dò, khai thác, mọi tài nguyên cần được đánh giá dựa trên công nghệ hiện có và giá trị thực tế'.
Chiều 3/9, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì cuộc họp trực tiếp kết hợp trực tuyến với đại diện lãnh đạo các bộ, ngành, 13 tỉnh/thành phố, tập đoàn, hiệp hội doanh nghiệp… về Dự thảo Nghị quyết việc ban hành các cơ chế, chính sách đặc thù nhằm tháo gỡ khó khăn trong triển khai Luật Địa chất và khoáng sản năm 2024 (dự thảo nghị quyết); Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Địa chất và khoáng sản năm 2024 (dự án Luật).
Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà phát biểu tại cuộc họp. Ảnh: VGP.
Sau khi nghe báo cáo và các ý kiến, kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nêu rõ, một số vấn đề khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai Luật Địa chất và khoáng sản năm 2024 có thể coi là cá biệt. Các giải pháp tháo gỡ được nêu trong dự thảo nghị quyết cần thực hiện trong một thời gian nhất định để hoàn thành nhiệm vụ chính trị, nhưng sau đó cần chuyển sang giai đoạn bài bản thông qua sửa đổi, bổ sung luật.
"Hoạt động trong lĩnh vực địa chất và khoáng sản có ảnh hưởng lớn đến môi trường, do vậy, cần thực hiện cẩn trọng và bài bản để tránh các tác động tiêu cực. Tuy nhiên, trong những nhiệm vụ cấp bách thì việc có cơ chế đặc biệt là cần thiết", Phó Thủ tướng nói.
Về dự thảo nghị quyết, Phó Thủ tướng nhấn mạnh, đây là cơ chế đặc biệt chỉ áp dụng trong trường hợp đặc biệt. Đó là các công trình quan trọng, trọng điểm quốc gia được phê duyệt ở cấp Trung ương, còn ở địa phương phải là các dự án đầu tư công hoặc tư, bao gồm hạ tầng, nhà ở xã hội, bệnh viện, khu công nghiệp. Dự thảo nghị quyết cần ghi rõ những trường hợp được áp dụng cơ chế đặc biệt để tránh vướng mắc pháp luật, nhưng không được sử dụng để hợp thức hóa vi phạm pháp luật.
Hiệu lực và quy định chuyển tiếp cần được rà soát kỹ, đảm bảo sát với từng chương, từng điều của Luật Địa chất và khoáng sản, các quy định pháp luật khác. Điều kiện chuyển tiếp phải rõ ràng, tránh áp dụng sai làm ảnh hưởng quyền lợi của các đối tượng liên quan.
Về xử lý các dự án chồng lấn khoáng sản, Phó Thủ tướng yêu cầu xác định rõ cách xử lý các quy hoạch chồng lấn, như quy hoạch điện, quy hoạch chế biến, quy hoạch hạ tầng, "cần ưu tiên một lĩnh vực, đồng thời đảm bảo quản lý dự trữ và khai thác hợp lý". Các mỏ nguyên liệu đã cấp phép cần duy trì ổn định, không điều chỉnh đấu thầu hoặc cấp phép trùng lặp, đặc biệt đối với các mỏ đã có ranh giới khai thác.
Trước thực tế, nhiều mỏ có giá trị khoáng sản đi kèm lớn hơn khoáng sản chính, hoặc các vật liệu công nghiệp nhưng vẫn được cấp phép dưới dạng khoáng sản thông thường, Phó Thủ tướng đề nghị đưa nội dung về khoáng sản chính và khoáng sản đi kèm vào Dự án Luật sửa đổi theo hướng "khi thăm dò, khai thác, mọi tài nguyên cần được đánh giá dựa trên công nghệ hiện có và giá trị thực tế".
Cho ý kiến về quy định cấp giấy phép khai thác mỏ cần linh hoạt về sản lượng, cho phép biến động phù hợp với thị trường và điều kiện kỹ thuật, Phó Thủ tướng cũng yêu cầu mở rộng đối tượng cấp giấy phép thu hồi khoáng sản, bao gồm nhà thầu, tổ chức, cá nhân có năng lực khi cần thực hiện công trình quan trọng, theo Nghị quyết số 106/2023/QH15, tuyệt đối tránh hợp thức hóa vi phạm pháp luật.
Đối với cơ chế khai thác vật liệu xây dựng phục vụ các dự án đầu tư công (khoáng sản nhóm III, nhóm IV), Phó Thủ tướng nhấn mạnh, đây là tài nguyên quốc gia mà Nhà nước là đại diện quản lý và cấp phép khai thác. Vì vậy, cần nghiên cứu phương án không thu phí khi cấp phép khai thác, mà chỉ tính chi phí khai thác, vận chuyển, từ đó chuyển hóa tài nguyên thành vốn đầu tư cho các dự án công cộng, hạ tầng quốc gia và địa phương, giảm gánh nặng cho đầu tư công, tăng đóng góp của Nhà nước cho các dự án.
