Đề nghị mua tên lửa Patriot trị giá 15 tỷ đô la của Ukraine khiến Mỹ bị sốc

Ảnh: Sean Gallup.

Thông báo lần đầu tiên xuất hiện trong bài đăng trên X của Clash Report, sau đó được xác nhận bởi Euromaidan Press, được đưa ra khi Ukraine phải đối mặt với các mối đe dọa trên không liên tục.

Mặc dù Washington được cho là đã từ chối bán thẳng các hệ thống này, nhưng đề xuất của Ukraine nêu bật sự phức tạp của viện trợ và mua sắm quân sự trong thời chiến.

Hệ thống Patriot, trước đây được gọi là Phased Array Tracking Radar for Intercept on Target, là nền tảng công nghệ phòng không của Mỹ. Được phát triển bởi Raytheon Technologies (nay là RTX Corporation), hệ thống này được thiết kế để chống lại nhiều mối đe dọa trên không, bao gồm tên lửa đạn đạo chiến thuật, tên lửa hành trình và máy bay tiên tiến.

Một khẩu đội riêng lẻ, có giá khoảng 1 tỷ đô la, cần khoảng 90 nhân sự để vận hành, với chi phí bổ sung cho mỗi tên lửa đánh chặn PAC-3 tốn khoảng 4 triệu đô la. 10 hệ thống như Zelensky đề xuất, sẽ đòi hỏi không chỉ cam kết tài chính lớn mà còn cả cơ sở hạ tầng, đào tạo và hỗ trợ hậu cần rộng rãi.

Ở Ukraine, Patriot được ghi nhận là đã bắn hạ tên lửa siêu thanh Kinzhal của Nga, một chiến công nhấn mạnh sự liên quan của chúng đối với các mối đe dọa hiện đại. Radar của hệ thống có thể theo dõi tới 100 mục tiêu cùng lúc, cung cấp bán kính phủ sóng 360 độ khoảng 150 km, tùy thuộc vào địa hình.

Đối với một quốc gia có quy mô như Ukraine, về mặt lý thuyết, 10 hệ thống có thể bảo vệ các thành phố quan trọng như Kiev, Odesa hoặc Lviv, nhưng để bao phủ toàn bộ quốc gia sẽ cần nhiều hơn thế. So với các phương án thay thế như S-300 thời Liên Xô mà Ukraine vẫn đang sử dụng, Patriot cung cấp độ chính xác và khả năng tương tác vượt trội với các hệ thống của NATO.

Mặt tài chính trong đề xuất của Zelensky đặt ra những câu hỏi ngay lập tức. GDP của Ukraine năm 2024 được Ngân hàng Thế giới ước tính là 179 tỷ đô la, khiến cho khoản mua 15 tỷ đô la, gần 8% nền kinh tế của nước này trở thành gánh nặng đáng kinh ngạc.

Euromaidan Press đưa tin vào ngày 10/4 cho biết Zelensky đã bày tỏ mong muốn phân bổ 30 đến 50 tỷ đô la cho gói quốc phòng rộng lớn hơn, cho thấy sự linh hoạt trong việc tài trợ thông qua các khoản vay hoặc viện trợ quốc tế.

Việc Washington từ chối bán Patriot cho Ukaine, như các nguồn tin bên ngoài X ghi nhận, phản ánh các tính toán chiến lược. Mỹ ưu tiên viện trợ hơn là bán hàng để duy trì sự linh hoạt trong việc hỗ trợ Ukraine mà không làm cạn kiệt khả năng phòng thủ của chính mình. Các đồng minh khác, bao gồm Đức và Romania, đã cung cấp hoặc cam kết Patriots, nhưng nhu cầu toàn cầu vượt xa nguồn cung.

Việc Ukraine theo đuổi Patriot báo hiệu sự chuyển dịch sang tự lực cánh sinh lâu dài, giảm sự phụ thuộc vào viện trợ tạm thời. Bình luận của Zelensky, như được đưa tin trên trang web chính thức của tổng thống Ukraine vào ngày 13/4, nhấn mạnh điều này: “Chúng tôi sẵn sàng mua các hệ thống bổ sung này”.

Tuy nhiên, phản ứng của Nga có thể sẽ rất gay gắt. Moscow đã điều chỉnh chiến thuật của mình, sử dụng máy bay không người lái giá rẻ như Shahed-136 để áp đảo hệ thống phòng thủ của Ukraine. Việc Ukraine tăng cường Patriot có thể khiến Nga tăng cường máy bay không người lái hoặc triển khai nhiều tên lửa đạn đạo Iskander hơn, thử thách giới hạn của hệ thống.

Thời điểm đề xuất phản ánh vị thế bấp bênh của Ukraine. Những bước tiến của Nga ở Donetsk làm gia tăng áp lực lên Kiev.

Theo góc nhìn chiến lược, việc Washington từ chối thỏa thuận cho thấy sự thận trọng. Việc bán Patriot có nguy cơ làm gia tăng căng thẳng với Nga. Tuy nhiên, việc từ chối cung cấp các vũ khí tiên tiến cho Ukraine có thể làm suy yếu khả năng phục hồi của nước này, buộc phải dựa vào các hệ thống kém năng lực hơn.

Mỹ đang phải đối mặt với một tình thế tiến thoái lưỡng nan: trang bị cho đồng minh với cái giá phải trả là sự sẵn sàng của chính mình hoặc bảo toàn nguồn lực cho các cuộc xung đột tiềm tàng ở nơi khác.

Lời đề nghị mua Patriot của Zelensky không hẳn là việc mua sắm ngay lập tức mà là thể hiện quyết tâm. Nó thách thức Mỹ tăng cường cam kết trong khi phơi bày những hạn chế của các mô hình viện trợ hiện tại.

TD