Đề thi tuyển sinh lớp 10 chuyên: Khó đến 'sốc nhiệt'

Vừa qua, gần 2.000 thí sinh tham dự kì thi tuyển sinh lớp 10, Trường THPT chuyên Khoa học Tự nhiên. Năm học 2025 - 2026, nhà trường tuyển 525 chỉ tiêu lớp 10 với 5 khối chuyên gồm Toán, Tin học, Vật lí, Hóa học, Sinh học; mỗi khối chuyên 105 chỉ tiêu. Thí sinh thi tuyển vào mỗi khối chuyên phải dự thi đầy đủ 3 bài thi điều kiện: Ngữ văn, tiếng Anh, Toán điều kiện (vòng 1). Trong đó, điểm môn Ngữ văn, tiếng Anh phải đạt từ 4 điểm trở lên. Điểm xét tuyển được tính theo công thức: điểm môn Toán (vòng 1) + điểm môn chuyên (nhân hệ số 2).

Thí sinh tham gia dự thi lớp 10 Trường THPT chuyên Khoa học Tự nhiên vừa qua. Ảnh: Trường ĐH Khoa học Tự nhiên

Nói về đề thi môn Toán (vòng 1) của Trường THPT chuyên Khoa học Tự nhiên năm nay, TS Trần Nam Dũng, Phó Hiệu trưởng Trường Phổ thông Năng khiếu (ĐH Quốc gia TPHCM), nhìn nhận ban đầu tưởng đề thi Toán chuyên nên thấy phù hợp vì có tính phân loại cao.

Đề thi có những câu nhẹ nhàng như câu 1, câu 2a, hai ý đầu của bài hình; có câu thách thức hơn như câu bất đẳng thức, ý cuối bài hình và câu tổ hợp. Nhưng sau nhận thấy đề Toán điều kiện (đề chung cho tất cả các khối chuyên của trường) và đề này chỉ làm trong 120 phút, TS Trần Nam Dũng giật mình. Theo ông, đề Toán chung như vậy khó ngang ngửa đề chuyên của các tỉnh mạnh.

Một chuyên gia về Toán học chia sẻ, đề thi của trường này khó nhưng cũ, chỉ “xào đi xào lại”, không có điểm mới, đôt phá. Dường như khó là “đặc sản” của đề thi Trường THPT chuyên Khoa học Tự nhiên. Theo vị này, đề Toán chung cho các môn khoa học tự nhiên nên nhẹ nhàng, chân phương, kiểm tra các kiến thức nền tảng và các năng lực tư duy cơ bản. Những vấn đề nâng cao chỉ nên đưa vào đề chuyên.

“Thợ” giải đề

GS.TS Lê Anh Vinh, Viện trưởng Khoa học Giáo dục Việt Nam, Bộ GD&ĐT (người có hơn 10 năm làm thuyền trưởng của đội tuyển Olympic Toán học Việt Nam dẫn quân đi thi đấu Olympic Toán quốc tế) chia sẻ, không thể phủ nhận các đề thi chuyên cơ bản được thiết kế công phu, độ khó cao và “khả năng phân loại” tốt. Nhưng khi xem đề thi của một trường, GS Lê Anh Vinh thực sự băn khoăn.

Theo ông, nếu không điều chỉnh định hướng ra đề, chúng ta sẽ tiếp tục duy trì một môi trường học tập nơi luyện thi trở thành gánh nặng, và sự chuẩn bị kĩ thuật bị đánh đồng với năng lực tư duy. Những đề kiểu này ưu thế thuộc về những học sinh đã luyện hàng trăm bài mẫu, không ưu tiên những học sinh có tư duy tự nhiên, yêu thích toán học nhưng chưa được tiếp cận chương trình luyện thi nâng cao.

“Một đề thi vào lớp 10 chuyên nên hướng đến việc tìm ra học sinh có tiềm năng, có tư duy độc lập, chứ không phải chỉ để chọn ra người giải đề giỏi nhất”, GS Lê Anh Vinh bày tỏ.

Trong khi đó, nhiều nhà khoa học cựu học sinh của Trường THPT chuyên Khoa học Tự nhiên cho rằng đề thi không khác nhiều so với 30 năm trước về độ khó, cấu trúc đề, các dạng toán trong đề.

Trao đổi với phóng viên, GS.TSKH Vũ Hoàng Linh, Chủ tịch Hội đồng trường, Trường ĐH Khoa học Tự nhiên khẳng định trước ý kiến của dư luận, nhà trường sẽ tiếp thu và chuyển đến ban đề để xem xét, có thể rút kinh nghiệm cho các năm sau.

NGHIÊM HUÊ