Đề Văn thi lớp 10 TP.HCM: Thí sinh dễ 'thua thảm' nếu học vẹt, học tủ

Cô Đinh Thị Hương, giáo viên Ngữ văn tại Tuyensinh247 đánh giá, đề thi chính thức vào lớp 10 môn Văn của TP.HCM năm nay có sự thay đổi so với các năm học trước. Toàn bộ ngữ liệu đều là các tác phẩm lấy ngoài sách.

Đề thi bám sát chuẩn đầu ra chương trình giáo dục phổ thông mới, tránh tình trạng học vẹt, học tủ; bám sát tinh thần đề thi tốt nghiệp THPT, chú trọng vào hiểu biết của học sinh về những vấn đề gần gũi nhưng vẫn mang tính thời sự cao. Nội dung và cách hỏi định hướng phát triển năng lực (đọc hiểu, viết), thay vì tái hiện kiến thức.

Đề thi khuyến khích thí sinh bày tỏ suy nghĩ cá nhân, phản hồi với văn bản, đúng định hướng "đọc để hiểu, viết để thể hiện bản thân".

Phần nghị luận xã hội tiếp tục đi theo chủ đề và toàn bộ các vấn đề trong đề thi sẽ xoay quanh chủ đề đã cho từ trước. Cấu trúc đề thi đã có thay đổi so với cấu trúc đề thi trước đó.

Thí sinh dự thi vào lớp 10 tại TP.HCM năm 2025. (Ảnh: Lương Ý)

Nếu năm 2024, thí sinh phải làm bài với 3 phần, tương ứng thang điểm 3,0 - 3,0 - 4,0 thì năm nay phổ điểm được chia đều là 5,0 - 5,0 với 2 yêu cầu rõ ràng về các thể loại văn bản: văn bản văn học, văn bản nghị luận xã hội gắn với 2 kiểu bài viết: đoạn văn nghị luận văn học và bài văn nghị luận xã hội.

Thí sinh vẫn được rèn luyện kỹ năng đọc hiểu trong câu 1, phần I, nhưng chú trọng vào việc nêu cảm xúc, suy nghĩ, quan điểm cá nhân của mình.

Trong phần II, vấn đề nghị luận xã hội gần gũi, HS nêu được ý kiến, suy nghĩ cá nhân. Đây là một vấn đề hay, gắn với lứa tuổi và sự thay đổi trong quan niệm, suy nghĩ của con người giữa thời đại phát triển.

Nhìn chung, đề không đánh đố, nhưng đòi hỏi học sinh phải có kỹ năng đọc hiểu thơ, năng lực viết chặt chẽ. Có sự phân hóa hợp lý giữa các mức độ nhận biết – thông hiểu – vận dụng. Sự phân hóa đề thi sẽ chủ yếu nằm trong phần viết đoạn văn, bài văn.

Phổ điểm dự đoán môn Văn thi vào lớp 10 TP.HCM.

“Nếu đề Văn 2024 khơi gợi trách nhiệm cá nhân trong một xã hội biến động, thì đề Văn 2025 lại dịu dàng dẫn dắt học sinh nhìn lại hành trình lớn lên từ yêu thương – một lựa chọn nhân văn, gần gũi mà vẫn giàu chất văn học", cô Hương nói.

ThS Phan Thị Thanh Giang, giáo viên trường THPT Đào Sơn Tây, TP.HCM nhận định, đề Văn thi vào lớp 10 của TP.HCM dung hòa giữa kiểm tra kiến thức và khơi dậy giá trị sống. Đề thi năm nay thể hiện rõ tính chỉnh thể cao. Cụ thể, hai phần đọc hiểu và nghị luận cùng xoay quanh một chủ đề: sự trưởng thành – không chỉ về thể chất, mà còn là quá trình lớn lên về cảm xúc, nhân cách và nhận thức xã hội.

Trật tự câu hỏi được sắp xếp hợp lý, dẫn dắt học sinh từ cảm thụ phân tích phản tư liên hệ thực tiễn.

Chính sự kết nối mạch lạc giữa các phần đã biến đề thi thành một hành trình tư duy trọn vẹn, không chỉ kiểm tra kiến thức mà còn trở thành một bài học nhân văn về đời sống.

Tính phân hóa của đề thi năm nay vừa phải, không đánh đố thí sinh. Phân hóa không nằm ở độ khó kỹ thuật, mà nằm ở mức độ mở của tư duy, khả năng liên hệ và cảm xúc cá nhân – đúng định hướng kiểm tra năng lực thật sự, chứ không phải khả năng học thuộc.

Cô Giang đánh giá cao phần nghị luận xã hội năm nay, không còn là đề mở đơn thuần, mà yêu cầu học sinh đọc hiểu một văn bản nghị luận và từ đó phát triển ý kiến cá nhân. Văn bản của tác giả Hà Nhân nói về “biết đọc” – không chỉ là kỹ năng mà là chỉ dấu của sự trưởng thành trong tư duy và đạo đức sống. Thí sinh phải phân tích lí lẽ, cách lập luận trước khi viết bài riêng, thể hiện năng lực đọc – hiểu – tư duy – viết một cách tích hợp.

"Đây là hướng ra đề rất đúng đắn, không chỉ giảm lệ thuộc văn mẫu mà còn khuyến khích học sinh trở thành người đọc độc lập, có chính kiến – điều mà giáo dục hiện đại luôn hướng tới", nữ giáo viên cho hay.

Thầy Võ Kim Bảo, giáo viên TP.HCM cho rằng, đề khá hay, khuyến khích học sinh thể hiện được ra năng, tư duy độc lập, năng lực sáng tạo của bản thân mà không phải học thuộc lòng văn mẫu. Tất nhiên là không còn tình trạng đề cho “trình bày suy nghĩ của em” nhưng phải làm đúng suy nghĩ của thầy/cô như trước đây.

Đề có tính phân hóa cao, rõ rệt khi xét về các mặt như: trải nghiệm văn học, năng lực ngôn ngữ, năng lực sáng tạo, hiểu biết về đời sống xã hội,… Tính phân hóa của đề được thể hiện rõ ở câu 1d (hiểu biết về đời sống xã hội), câu 2 phần 1 (trải nghiệm văn học, năng lực ngôn ngữ và sáng tạo), câu 2 phần 2 (hiểu biết về đời sống xã hội).

Nội dung của đề bài gần gũi và phù hợp với lứa tuổi của thí sinh. Với chủ đề “Hành trình trưởng thành" đề có độ mở cao, thí sinh chắc chắn sẽ không cảm thấy áp lực mà có nhiều ý tưởng hay, độc đáo, sáng tạo trong quá trình làm bài. Đề thi hứa hẹn sẽ có những bài viết phá cách, sáng tạo, nội dung hấp dẫn và gây được ấn tượng với giám khảo.

Với đề thi này, thí sinh học lực trung bình và học đúng mục tiêu (phát triển phẩm chất và năng lực) thì có thể đạt được ít nhất 6,5 đến 7 điểm.

Hà Cường