Để vốn chính sách 'thấm' sâu vào đời sống vùng đồng bào DTTS

Anh Sùng Seo Giấy (đứng giữa) được vay vốn ưu đãi nên đã xây dựng được căn nhà kiên cố để “an cư lập nghiệp”

Động lực từ nguồn vốn chính sách

Giữa vùng gió lộng Tà Đùng, căn nhà mới của vợ chồng anh Sùng Seo Giấy, người Mông ở thôn 4 là minh chứng rõ nét cho hiệu quả các chính sách dân tộc. Trước đây, gia đình anh sống trong căn nhà tạm, dột nát. Năm 2024, được hỗ trợ 70 triệu đồng từ chương trình mục tiêu quốc gia, anh góp thêm tiền tiết kiệm và vay mượn, xây nên ngôi nhà kiên cố trị giá hơn 170 triệu đồng, rộng 70 m². “Có nhà vững, vợ chồng tôi yên tâm làm ăn, cho con cái học hành. Giờ tập trung chăm 2 ha cà phê, trồng thêm cây ăn quả, cố gắng thoát nghèo trong năm nay”, anh Giấy chia sẻ.

Tà Đùng là địa phương được thụ hưởng nhiều chính sách DTTS. Riêng 6 tháng cuối năm 2025 được phân bổ hơn 6 tỷ đồng vốn sự nghiệp, dự kiến giải ngân 100%. Tuy nhiên, với địa bàn rộng, dân số hơn 22.700 người thuộc 21 dân tộc, công tác quản lý và triển khai chính sách vẫn còn nhiều áp lực.

Theo ông Nguyễn Văn Hùng - Phó Chủ tịch UBND xã Tà Đùng thì cán bộ phụ trách công tác dân tộc phần lớn kiêm nhiệm nhiều việc, trong khi một bộ phận người dân còn tư tưởng trông chờ, ỷ lại. “Đồng vốn đã về, nhưng để thấm vào từng gia đình, từng sinh kế, để người dân thật sự hưởng lợi lâu dài, cần thêm thời gian và sự kiên trì của cả hệ thống”, ông chia sẻ.

Gỡ “nút thắt” để vốn chính sách hiệu quả

Theo Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Lâm Đồng, tổng vốn Trung ương giao thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia Phát triển kinh tế - xã hội vùng DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2025 là hơn 3.288 tỷ đồng, đã giải ngân hơn 2.139 tỷ đồng, đạt 65,06%, tỷ lệ này còn khá khiêm tốn so với yêu cầu tiến độ. Năm 2025, tỉnh được giao hơn 871 tỷ đồng cùng hơn 1.002 tỷ đồng vốn kéo dài; đến nay, toàn bộ 906 tỷ đồng vốn ngân sách Trung ương đã được phân bổ hết cho các địa phương, không có khoản phải hoàn trả.

Tuy nhiên, sau sáp nhập 3 tỉnh, quy trình rà soát, điều chỉnh, giao lại kế hoạch vốn gặp nhiều vướng mắc do khác biệt về cơ cấu, mô hình tổ chức và năng lực cán bộ cơ sở. Một số xã có cán bộ mới được điều động từ lĩnh vực khác, chưa nắm vững công tác dân tộc; việc tiếp cận, hướng dẫn triển khai các dự án, tiểu dự án còn lúng túng. Ngoài ra, định mức hỗ trợ thấp so với thực tế khiến hiệu quả chính sách chưa đạt như kỳ vọng, trong khi Dự án 1 (hỗ trợ đất ở, nhà ở, đất sản xuất, nước sinh hoạt) lại thiếu đối tượng đủ điều kiện hỗ trợ, dẫn đến vốn chậm giải ngân.

Ghi nhận của Ban Dân tộc HĐND tỉnh, trong đợt khảo sát tại các xã gần đây ghi nhận, khó khăn chủ yếu nằm ở khâu tổ chức thực hiện: thiếu cán bộ chuyên sâu, cơ chế phối hợp chưa đồng bộ, hệ thống quản lý mới 2 cấp sau sáp nhập vẫn đang hoàn thiện. Ở cấp xã, cán bộ kiêm nhiệm nhiều lĩnh vực, vừa tham mưu vừa thực thi, dẫn đến quá tải, ảnh hưởng đến tiến độ giải ngân. Ông Bùi Ngọc Sơn - Phó Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo cho biết, để khắc phục, sở đã kiến nghị tỉnh chỉ đạo các sở, ngành tăng cường hướng dẫn chuyên môn, giám sát tiến độ, tháo gỡ khó khăn ở cơ sở. Đồng thời, đào tạo, bố trí cán bộ am hiểu phong tục, ngôn ngữ của đồng bào để nâng cao hiệu quả triển khai.

Tỉnh cũng đang xem xét tăng định mức hỗ trợ, mở rộng đối tượng thụ hưởng, đặc biệt là các hộ mới thoát nghèo, nhóm dễ tái nghèo nếu thiếu sinh kế ổn định. Song song đó, việc đơn giản hóa thủ tục, rút ngắn thời gian thẩm định, chuyển vốn được nhấn mạnh để dòng vốn không bị “nghẽn” giữa các cấp. Ở góc độ địa phương, các xã vùng sâu cần đẩy mạnh tuyên truyền, khơi dậy tinh thần tự lực, thay đổi nhận thức của người dân.

Nguyễn Hiền .