Đề xuất 2 phương án rút ngắn chênh lệch lương hưu giữa nam và nữ

Thực hiện Công văn số 2616/UBXH15 ngày 12 tháng 6 năm 2024, của Ủy ban Xã hội của Quốc hội về việc đánh giá tác động và đề xuất phương án chỉnh lý Điều 72 của dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi), trên cơ sở tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội, Bộ LĐ-TB&XH đã đánh giá tác động và đề xuất phương án chỉnh lý Điều 72 dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) theo đề nghị của Ủy ban Xã hội của Quốc hội.

Việc điều chỉnh nhằm tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội khi cho rằng hạ thời gian đóng bảo hiểm xã hội xuống 15 năm tạo ra sự chênh lệch lớn trong thụ hưởng lương hưu giữa nam và nữ.

Cụ thể, cùng mức hưởng 45% hưu trí, nhưng nữ đóng bảo hiểm xã hội 15 năm, nam cần tới 20 năm. Nếu đóng đủ 15 năm, đủ tuổi nghỉ hưu theo quy định, lao động nam sẽ hưởng 33,75% tiền lương bình quân làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội.

Lao động nữ tham gia 15 năm hưởng lương hưu tối thiểu 45% và cần đóng 30 năm để đạt mức tối đa 75%.

Như vậy, cùng lấy mốc 15 năm đóng bảo hiểm xã hội tối thiểu nhưng tỉ lệ tích lũy lương hưu của lao động nam thấp hơn nữ 11,25%.

Tỉ lệ chênh lệch lương hưu giữa nam và nữ theo dự luật

Theo Bộ LĐ-TB&XH, thực tế mức chênh lệch lương hưu giữa nam và nữ sẽ giảm dần theo từng năm, không phải cố định như thời gian đầu.

Cụ thể, thời gian đóng bảo hiểm xã hội từ 15 năm đến 19 năm, mức chênh lệch là 10,125% đến 11,25% theo số năm đã đóng; thời gian đóng bảo hiểm xã hội từ 20 năm đến 30 năm, mức chênh lệch rút ngắn còn 10%; thời gian đóng bảo hiểm xã hội từ 30 năm trở lên, mức chênh lệch từ 8% giảm xuống 0% theo số năm đã đóng.

Như vậy, mức chênh lệch về tỉ lệ hưởng lương hưu giữa nam và nữ theo số năm đã đóng bảo hiểm xã hội lớn nhất nằm ở nhóm có thời gian tham gia bảo hiểm xã hội từ 15 năm đến 19 năm, đây cũng nhóm bổ sung so với quy định hiện hành do giảm năm đóng bảo hiểm xã hội từ 20 năm xuống 15 năm.

Còn tỉ lệ chênh lệch giữa nam và nữ từ 20 năm trở đi vẫn không có gì thay đổi.

Để rút ngắn chênh lệch tỉ lệ hưởng lương hưu giữa lao động nam và nữ, cơ quan soạn thảo đề xuất 2 phương án chỉnh lý.

Phương án 1, lao động nam đóng 15 năm bảo hiểm xã hội hưởng tỉ lệ tối thiểu 35% (dự thảo luật đang là 33,75%).

Sau đó, cứ thêm một năm đóng bảo hiểm được hưởng thêm 2%. Lao động nam cần đóng 35 năm để hưởng lương hưu tối đa 75%.

Lao động nữ giữ nguyên như dự luật.

Phương án 2, lao động nam đóng 15 năm bảo hiểm xã hội hưởng tỉ lệ tối thiểu 40% (cao hơn phương án 1 là 5%).

Sau đó, cứ thêm một năm đóng bảo hiểm được hưởng thêm 1%. Lao động nam cần đóng 35 năm để hưởng lương hưu tối đa 75%.

Lao động nữ giữ nguyên như dự luật.

Cả 2 phương án đề xuất chỉ rút ngắn mức chênh lệch thời điểm bắt đầu đủ điều kiện hưởng lương, nhưng vẫn đảm bảo giữ theo quy định hiện hành để đạt được mức tối đa 75% thì nam phải có 35 năm đóng bảo hiểm xã hội, lao động nữ phải có 30 năm đóng bảo hiểm xã hội.

Theo cơ quan soạn thảo, 2 phương án trên đã điều chỉnh theo hướng gia tăng quyền lợi cho lao động nam có thời gian đóng bảo hiểm xã hội từ 15 năm đến dưới 20 năm so với phương án đang được thể hiện trong dự luật.

Vì vậy, số tiền chi lương hưu cho lao động nam đối với cả 2 phương án cũng đều tăng.

Tuy nhiên, Bộ LĐ-TB&XH đánh giá, ước tính theo số liệu thống kê của cơ quan bảo hiểm xã hội thì số đối tượng chịu tác động của quy định là không nhiều, dự kiến khoảng 7,9 nghìn lao động nam mỗi năm.

Tỉ lệ lương hưu được điều chỉnh gia tăng không nhiều. Do đó, tác động đến khả năng cân đối quỹ bảo hiểm xã hội không lớn.

2 phương án mới đề xuất cũng gia tăng quyền lợi cho lao động nam nên ít gây ra phản ứng từ lao động nam hơn so với quy định tại dự thảo. Tuy nhiên đối với phương án 2 có một điểm bất cập đó là tỉ lệ % tính theo mỗi năm đóng của “năm thứ 16 đến năm thứ 19” và “năm thứ 20 trở đi” chênh lệch 1%. Điều này chắc chắn sẽ tạo ra tâm lý so sánh của lao động nam.

Trong khi đó, phương án 1 thì tỉ lệ % tính theo mỗi năm đóng được duy trì ở cùng 1 mức là 2%, sẽ không làm phát sinh chênh lệch, sự so sánh giữa những đối tượng chịu sự tác động.