Đề xuất bổ sung tiêu chuẩn quốc gia cho điện gió ngoài khơi

Mới đây, Ủy ban Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng Quốc gia (STAMEQ) phối hợp với Văn phòng Dịch vụ Dự án Liên Hợp Quốc (UNOPS) và Quỹ Đối tác Chuyển dịch Năng lượng Đông Nam Á (ETP) vừa tổ chức Hội nghị chuyên đề báo cáo kết quả triển khai dự án và công bố 20 Tiêu chuẩn quốc gia (TCVN) về điện gió ngoài khơi. Đây là bộ khung pháp lý và kỹ thuật đầu tiên dành riêng cho lĩnh vực điện gió ngoài khơi tại Việt Nam, được kỳ vọng sẽ tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển của ngành năng lượng tái tạo chiến lược này.

Hiện nay chưa có TCVN liên quan đến hệ thống đấu nối truyền tải.

Sự kiện đánh dấu một bước tiến quan trọng trong quá trình chuẩn hóa, giúp các dự án điện gió ngoài khơi được triển khai đồng bộ, minh bạch và phù hợp với thông lệ quốc tế. Các TCVN mới công bố tập trung vào những yêu cầu cơ bản như thiết kế hệ thống tuabin gió, đo và đánh giá đặc tính công suất, khảo sát tốc độ gió tại hiện trường lắp đặt, từ đó góp phần đảm bảo tính an toàn, độ tin cậy và hiệu quả kinh tế khi vận hành.

Tuy nhiên, tại Hội nghị Viện Tiêu chuẩn Chất lượng Việt Nam cho biết, hệ thống TCVN hiện nay vẫn còn thiếu một số tiêu chuẩn quan trọng gắn liền với đặc thù của điện gió ngoài khơi. Cụ thể, các tiêu chuẩn liên quan đến khảo sát địa chất công trình và khí tượng hải văn cần được bổ sung, bởi điều kiện biển phức tạp hơn rất nhiều so với trên đất liền. Nền móng và kết cấu đỡ cũng cần có những tiêu chuẩn thiết kế, thi công đồng bộ với hệ thống quốc tế IEC 61400, đồng thời tính đến tác động của môi trường biển và việc sử dụng thép cường độ cao.

Đặc biệt, hệ thống đấu nối truyền tải điện gió ngoài khơi hiện vẫn chưa có đủ cơ sở tiêu chuẩn để phát triển theo hướng hiện đại. Trong bối cảnh các dự án điện gió xa bờ quy mô lớn của Việt Nam sẽ phải sử dụng công nghệ truyền tải siêu cao áp một chiều (HVDC), việc xây dựng bộ tiêu chuẩn chuyên biệt là cấp thiết. Theo đề xuất, Việt Nam cần xây dựng thêm 12 TCVN liên quan đến hệ thống đấu nối truyền tải, bao trùm toàn bộ vòng đời của hệ thống HVDC ngoài khơi: từ khâu thiết kế, kết nối lưới, thông số kỹ thuật, chạy thử, vận hành, đến quản lý tài sản và kéo dài tuổi thọ.

Các tiêu chuẩn này sẽ bao gồm: yêu cầu kết nối lưới cho các dự án điện gió xa bờ qua HVDC-VSC, các quy định thiết kế - lắp đặt - vận hành trạm HVDC ngoài khơi (OSS HVDC), hướng dẫn về an toàn môi trường và thiết kế trạm điện cực, danh mục tham số kỹ thuật cho hệ thống lưới điện nhiều đầu mối (multi-terminal offshore grid), quy chuẩn điện áp DC, quy trình nghiệm thu và đo tham số kỹ thuật, cũng như các phương pháp đánh giá độ tin cậy và hiệu suất vận hành. Đây sẽ là cơ sở để đảm bảo tính bền vững và hiệu quả kinh tế lâu dài cho các dự án điện gió xa bờ.

Cùng với đó, Viện Tiêu chuẩn Chất lượng Việt Nam cũng kiến nghị xây dựng 6 TCVN liên quan đến lắp đặt điện cho công trình điện gió ngoài khơi. Những tiêu chuẩn này nhằm hướng dẫn thiết kế và vận hành hệ thống điện trong môi trường biển khắc nghiệt, với các yêu cầu khắt khe về an toàn, độ tin cậy và tính tương thích quốc tế. Bộ tiêu chuẩn dự kiến sẽ bao quát từ thiết kế trạm biến áp ngoài khơi, hệ thống turbine, cáp ngầm đến các yêu cầu lắp đặt và giám sát vận hành.

Cụ thể, nhóm tiêu chuẩn này sẽ đề cập đến các điều kiện môi trường và an toàn như chống cháy nổ, chống ăn mòn, yêu cầu về nguồn AC/DC; các nguyên tắc thiết kế hệ thống điện bao gồm phân phối điện, nối đất, bảo vệ và tính toán ngắn mạch; các yêu cầu về thiết bị điện như máy biến áp, bảng điện, thiết bị đóng cắt; tiêu chuẩn lựa chọn và lắp đặt cáp điện; quy định kỹ thuật thi công và an toàn khi lắp đặt trên biển; cùng với các yêu cầu về hệ thống điều khiển và đo lường SCADA, cảnh báo, tự động hóa và giao diện người - máy.

Việc bổ sung và hoàn thiện các TCVN không chỉ giúp đảm bảo tính đồng bộ trong phát triển hạ tầng điện gió ngoài khơi mà còn hỗ trợ Việt Nam hội nhập với chuẩn mực quốc tế. Khi hệ thống tiêu chuẩn được xây dựng đầy đủ, các doanh nghiệp trong nước sẽ thuận lợi hơn trong việc thiết kế, chế tạo, vận hành, cũng như hợp tác với các đối tác nước ngoài. Đây cũng là yếu tố quan trọng để thu hút dòng vốn đầu tư quốc tế vào lĩnh vực điện gió ngoài khơi, vốn đòi hỏi nguồn lực rất lớn.

Theo các chuyên gia, việc chuẩn hóa tiêu chuẩn kỹ thuật cho điện gió ngoài khơi không chỉ mang ý nghĩa pháp lý mà còn là chìa khóa để giảm thiểu rủi ro kỹ thuật, tối ưu chi phí vận hành và nâng cao sức cạnh tranh của các dự án. Đồng thời, đây là nền tảng để xây dựng chuỗi cung ứng trong nước, góp phần phát triển ngành công nghiệp phụ trợ, tạo thêm nhiều việc làm và giá trị gia tăng cho nền kinh tế.

Hội nghị lần này được đánh giá là một dấu mốc quan trọng, thể hiện sự quyết tâm của Việt Nam trong việc xây dựng hành lang pháp lý và kỹ thuật cho ngành điện gió ngoài khơi. Trong bối cảnh Việt Nam đặt mục tiêu phát triển mạnh năng lượng tái tạo, hướng đến trung hòa carbon vào năm 2050, việc sớm hoàn thiện hệ thống tiêu chuẩn quốc gia sẽ giúp các dự án điện gió ngoài khơi được triển khai bài bản, an toàn và bền vững.

Đình Khương