ĐỀ XUẤT CÁC GIẢI PHÁP QUYẾT LIỆT, MẠNH MẼ HƠN ĐỂ PHÒNG, CHỐNG TỘI PHẠM TRÊN KHÔNG GIAN MẠNG

Thực hiện chương trình kỳ họp thứ 6, ngày 21/11, Quốc hội thảo luận ở hội trường về các báo cáo công tác của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao; công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật; công tác thi hành án. Một trong những nội dung nhận được sự quan tâm của các ĐBQH là vấn đề phòng chống các hành vi lừa đảo trên không gian mạng.

Đại biểu Nguyễn Minh Tâm – Đoàn ĐBQH Quảng Bình cho biết, thời gian qua, chúng ta liên tục nghe các phương tiện thông tin đại chúng đề cập về các hành vi lừa đảo trên không gian mạng và bản thân mỗi đại biểu cũng đã từng ít nhất 1 lần nhận những cuộc gọi lừa đảo hay tin nhắn rác. Trong bối cảnh công nghệ số toàn cầu, các ứng dụng trên nền tảng số ngày càng phát triển, đặc biệt là cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư thì các hành vi vi phạm pháp luật và tội phạm trên không gian mạng sẽ tiếp tục ngày càng gia tăng.

Đại biểu Nguyễn Minh Tâm – Đoàn ĐBQH Quảng Bình.

Để đảm bảo an toàn bảo mật thông tin của người dùng, đại biểu Nguyễn Minh Tâm đề nghị Chính phủ và các Bộ, ngành cần có các giải pháp quyết liệt, mạnh mẽ hơn để phòng, chống các hành vi vi phạm pháp luật và tội phạm trên không gian mạng, chuẩn hóa thông tin thuê bao di động, loại bỏ hoàn toàn sim rác. Đề nghị Bộ Công an, Bộ Thông tin và Truyền thông tăng cường triệt phá các loại tội phạm lừa đảo qua App, điển hình là những cuộc gọi mạo danh.

Đưa ra quan điểm về nội dung trên, đại biểu Điểu Huỳnh Sang – Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Phước nhận định: Tình hình tội phạm và vi phạm pháp luật vẫn còn diễn biến phức tạp và có chiều hướng gia tăng, xuất hiện nhiều phương thức, thủ đoạn tội phạm mới, nhất là tội phạm trên không gian mạng. Số vụ vi phạm pháp luật và tội phạm trên lĩnh vực công nghệ thông tin, mạng viễn thông, mạng Internet được phát hiện gia tăng, thời gian qua đã xử lý 1.600 vụ, 478 đối tượng, tăng 203,62% số vụ và tăng 48,91% số đối tượng. Vi phạm pháp luật và tội phạm trên không gian mạng vẫn diễn biến ngày càng phức tạp với nhiều phương thức, thủ đoạn mới, tinh vi hơn như sử dụng mạng viễn thông, mạng máy tính để lừa đảo chiếm đoạt tài sản, tín dụng đen. Việc sử dụng SIM rác, tin nhắn rác vẫn chưa thực sự hiệu quả.

Đại biểu Điểu Huỳnh Sang – Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Phước.

Trước thực tế trên, đại biểu Điểu Huỳnh Sang đề nghị Chính phủ và các cơ quan làm rõ và đánh giá đầy đủ hơn một số loại tội phạm có xu hướng tăng cao trong thời gian qua và giải pháp phòng ngừa, xử lý có hiệu quả; làm rõ các giải pháp phòng ngừa, đấu tranh, triệt phá các loại tội phạm có các hình thức biến tướng mới như núp bóng công ty luật, công ty tài chính để đòi nợ thuê; tội phạm về tín dụng đen và các tội phạm trên không gian mạng. Đồng thời, phân tích và tập trung về công tác dự báo xu hướng tội phạm và vi phạm pháp luật để có những giải pháp hiệu quả trong thời gian tới.

Nhiều hành vi vi phạm pháp luật trên không gian mạng nhưng không được xử phạt kịp thời

Từ thực tiễn hiện nay cho thấy, tội phạm và các hành vi vi phạm pháp luật trên không gian mạng đang rất phức tạp, nhất là hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên mạng. Đại biểu Lý Thị Lan – Đoàn ĐBQH tỉnh Hà Giang khẳng định: Tỷ lệ điều tra xử lý và thu hồi tài sản đối với hành vi này rất thấp, vì phương thức thủ đoạn của các đối tượng này rất tinh vi, phức tạp, các đối tượng đều có kiến thức sâu về công nghệ thông tin nên rất khó trong việc thu thập tài liệu, chứng cứ, đặc biệt là chứng cứ điện tử dễ bị tẩy xóa, khó khôi phục và thường có yếu tố nước ngoài.

Đại biểu Lý Thị Lan đề nghị Quốc hội, Chính phủ cần quan tâm chỉ đạo quyết liệt các bộ, ngành liên quan, nhất là các nhà cung cấp dịch vụ, tăng cường công tác quản lý công tác hợp tác quốc tế để ngăn chặn tình trạng này.

Đại biểu Lý Thị Lan – Đoàn ĐBQH tỉnh Hà Giang.

Tình trạng tội phạm và vi phạm pháp luật trên không gian mạng đang có chiều hướng gia tăng và ngày càng phức tạp. Đại biểu Phạm Văn Thịnh - Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Giang nhấn mạnh, Chính phủ đã và đang có nhiều biện pháp để tập trung đấu tranh phòng ngừa các loại tội phạm mới này. Nhưng thực tế hiện nay, việc thực hiện quản lý Nhà nước của các cơ quan chức năng còn lúng túng. Biểu hiện là có nhiều hành vi vi phạm pháp luật trên không gian mạng nhưng không được cơ quan quản lý nhà nước xử phạt kịp thời.

Thực tế đã có nhiều hành vi vi phạm pháp luật diễn ra trên không gian mạng nhưng không được các cơ quan quản lý nhà nước thực hiện việc xử phạt cũng như các biện pháp quản lý của mình. Xã hội số cũng như xã hội thực và cuộc sống của người dân trên không gian mạng ngày càng nhiều, có khi thời gian còn nhiều hơn ở xã hội thực. Vì vậy, xã hội số cũng cần được quản lý chặt chẽ như xã hội thực.

Đại biểu Phạm Văn Thịnh - Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Giang.

Đại biểu Phạm Văn Thịnh đề nghị Chính phủ cần có đánh giá tổng thể với các hành vi vi phạm, cũng như thực tế công tác quản lý Nhà nước, trong đó tập trung vào việc xử phạt hành chính của cơ quan, tổ chức có thẩm quyền đối với các hành vi vi phạm trên không gian mạng. Điều đó là cơ sở vững chắc để chúng ta thực hiện việc đấu tranh phòng chống tội phạm trên không gian mạng ngày một hiệu quả hơn.

Tình hình an ninh trật tự, tội phạm và vi phạm pháp luật ở nước ta cơ bản được kiểm soát tốt

Trước những phản ánh, kiến nghị, đề xuất của các ĐBQH, Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm nhấn mạnh: Bộ xin tiếp thu các ý kiến phát biểu thảo luận và các ý kiến đánh giá của các ĐBQH đối với Báo cáo về tình hình công tác phòng, chống tội phạm, vi phạm pháp luật năm 2023. Về cơ bản, các đại biểu đều nhất trí với nội dung đánh giá tình hình, nguyên nhân và những định hướng công tác năm 2024 về tình hình công tác phòng, chống tội phạm, vi phạm pháp luật. Bộ Công an thấy rằng, đây là những ý kiến rất tâm huyết, trách nhiệm và chia sẻ, động viên để Chính phủ, các cơ quan tư pháp nói chung và Bộ Công an nói riêng nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống tội phạm, vi phạm pháp luật trong thời gian tới, đáp ứng yêu cầu nguyện vọng của cử tri cả nước.

Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm khẳng định: Từ đầu năm 2023 đến nay, tình hình thế giới, khu vực diễn biến rất phức tạp, tác động sâu sắc đến tình hình trong nước, cùng với những khó khăn tích tụ trong đại dịch COVID-19 đã làm cho các nguyên nhân, điều kiện phát sinh tội phạm, vi phạm pháp luật nhiều hơn so với các năm trước. Tuy nhiên, dưới sự lãnh đạo của Đảng, Nhà nước, sự phối hợp, hiệp đồng chặt chẽ của các Bộ, ban, ngành từ trung ương đến các địa phương, lực lượng công an nhân dân đã phát huy vai trò nòng cốt, triển khai quyết liệt các kế hoạch, giải pháp phòng ngừa và đấu tranh đạt được những kết quả tích cực. Nhìn tổng thể chung, tình hình an ninh trật tự, tội phạm và vi phạm pháp luật ở nước ta cơ bản được kiểm soát tốt, môi trường xã hội được duy trì, an ninh, an toàn để phục vụ phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Đây là sự nỗ lực, cố gắng rất lớn của chúng ta. Việt Nam vẫn là điểm đến an ninh, an toàn trong bối cảnh thế giới có nhiều biến động rất phức tạp như hiện nay. Bộ Công an cho rằng, đây là vấn đề cần được khẳng định rõ để cử tri và Nhân dân cả nước yên tâm, củng cố niềm tin vào Đảng, Nhà nước và các cơ quan bảo vệ pháp luật.

Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm.

Tuy nhiên, trên từng lĩnh vực cũng có những vấn đề nổi lên cần quan tâm giải quyết. Trong phát biểu thảo luận, các ĐBQH cũng đã chỉ ra nhiều vấn đề còn tồn tại, hạn chế, khó khăn, vướng mắc trong công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật. Theo thống kê của Bộ Công an, có khoảng 20 đại biểu tham gia về một số vấn đề đòi hỏi yêu cầu nâng cao chất lượng công tác phòng, chống tội phạm, một số loại tội phạm tăng trong năm 2023 và cũng đề nghị phải đánh giá những nguyên nhân phát sinh, nảy sinh tội phạm. Một số ĐBQH băn khoăn về tội phạm trên mạng, tội phạm lợi dụng lừa đảo đánh bạc trên mạng. Có đại biểu đề nghị phải đánh giá những nguyên nhân của việc tăng tội phạm từ trên mạng cho đến hoạt động ngoài xã hội cũng như tác động đến công tác giáo dục, đào tạo. Có đại biểu đề nghị sẽ sửa đổi, bổ sung hoàn thiện pháp luật như phong tỏa tài sản khẩn cấp đối với tội phạm trên mạng, sửa Luật An ninh mạng; xử lý các tài khoản cũng như SIM rác, tài khoản ảo trên tài khoản ngân hàng...

Chính phủ và Bộ Công an thấy rằng, với khối lượng công việc các cơ quan chức năng phải giải quyết trong năm 2023 rất lớn, gần 170.000 tin báo tố giác tội phạm, trên 134.000 vụ án với gần 210.000 bị can, trên 6 triệu vụ xử lý vi phạm hành chính trải rộng trên nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội thì việc còn những tồn tại, hạn chế cũng là điều khó tránh khỏi. Những tồn tại, hạn chế này có những nguyên nhân từ 3 nhóm vấn đề sau:

Nhóm nguyên nhân thứ nhất là nhóm nguyên nhân thuộc về chủ quan của các cơ quan chức năng, những vấn đề triển khai thực hiện các giải pháp phòng chống tội phạm vi phạm pháp luật, các nghi phạm trong điều tra, xử lý tội phạm; vấn đề về phối hợp giữa các cơ quan chức năng trong phòng, chống tội phạm; vấn đề về tinh thần, trách nhiệm trong việc thực hiện nhiệm vụ, cá biệt có những trường hợp sai phạm tiêu cực, vi phạm pháp luật của một số ít cán bộ, chiến sĩ.

Các đại biểu tham dự kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XV.

Nhóm nguyên nhân thứ hai là những khó khăn, vướng mắc về mặt pháp luật, cơ chế chính sách. Trong báo cáo của Chính phủ kèm theo phụ lục đã nêu rất cụ thể về những khó khăn, vướng mắc này.

Nhóm nguyên nhân thứ ba là những khó khăn về nguồn lực trong thực hiện nhiệm vụ phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật. Nhìn tổng thể chung yêu cầu nhiệm vụ tăng lên nhưng biên chế và kinh phí phương tiện cũng còn nhiều khó khăn, thậm chí không được tăng. Những vấn đề tồn tại, khó khăn, vướng mắc nêu trên có những vấn đề có thể khắc phục được ngay nhưng có vấn đề cũng cần phải có thời gian.

Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm khẳng định, Chính phủ và Bộ Công an xin tiếp thu ý kiến, kiến nghị của các vị đại biểu Quốc hội để tiếp tục đẩy mạnh thực hiện công tác phòng, chống tội phạm vi phạm pháp luật, góp phần xây dựng một xã hội lành mạnh, trật tự kỷ cương, Nhân dân có cuộc sống bình yên, hạnh phúc, an toàn.

Nhiệm vụ công tác bảo đảm an ninh trật tự trong thời gian tới là rất nặng nề, khó khăn và cấp bách, tình hình hiện nay diễn biến hết sức mau lẹ và phức tạp. Lĩnh vực đấu tranh phòng, chống tội phạm vi phạm pháp luật là lĩnh vực có phạm vi rất rộng, liên quan đến nhiều cấp, nhiều ngành, vừa là vấn đề có ý nghĩa chiến lược lâu dài, vừa là vấn đề cấp bách rrước mắt. Chính phủ và Bộ Công an rất mong tiếp tục nhận được sự quan tâm, ủng hộ, giám sát của Quốc hội, các đại biểu Quốc hội đối với những vấn đề liên quan để góp phần nâng cao hiệu quả công tác đấu tranh phòng chống tội phạm vi phạm pháp luật trong thời gian tới./.

Bích Lan