Đề xuất các sản phẩm quốc gia mới cho Chương trình phát triển sản phẩm quốc gia đến năm 2030

Thứ trưởng Khoa học và Công nghệ Trần Hồng Thái phát biểu tại hội thảo.

Các bộ quản lý ngành, lĩnh vực và ủy ban nhân dân tỉnh tiếp tục đề xuất các sản phẩm quốc gia mới có thể tham gia Chương trình phát triển sản phẩm quốc gia đến năm 2030.

Ngày 16/8, Bộ Khoa học và Công nghệ tổ chức Hội thảo hướng dẫn triển khai Chương trình phát triển sản phẩm quốc gia đến năm 2030.

Từ năm 2010, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt "Chương trình phát triển sản phẩm quốc gia đến năm 2020" tại Quyết định số 2441/QĐ-TTg ngày 31/12/2010 với danh mục gồm 18 sản phẩm quốc gia. Bộ Khoa học và Công nghệ và các bộ chủ quản đã tổ chức triển khai phát triển 13/18 sản phẩm.

Chương trình được triển khai bám sát mục tiêu đề ra, đã hình thành phát triển các sản phẩm của Việt Nam bằng công nghệ tiên tiến, có quy mô lớn, bước đầu đạt một số kết quả nhất định.

Đơn cử như sản phẩm lúa gạo chất lượng cao, Chương trình đã tập trung nghiên cứu tạo giống mới thích ứng với biến đổi khí hậu, xây dựng được gói kỹ thuật thâm canh trong đó giảm 50% nhu cầu hạt giống nhưng vẫn đảm bảo năng suất mang lại doanh thu gián tiếp 1.500 tỷ/năm.

Quang cảnh hội thảo.

Sản phẩm giàn khoan dầu khí di động giúp doanh nghiệp tham gia giảm được chi phí đầu tư so với nhập khẩu từ 10-15% (tương đương khoảng 23 triệu USD). Các kết quả này có tính lan tỏa và tác động tích cực trong việc phát triển doanh nghiệp, góp phần nâng cao hiệu quả của hoạt động khoa học, công nghệ, thu hút được sự tham gia của doanh nghiệp, góp phần phát triển kinh tế-xã hội bền vững, hiệu quả.

Trên cơ sở các kết quả đó, ngày 1/2/2021, Thủ tướng Chính phủ ký Quyết định số 157/QĐ-TTg ban hành Chương trình phát triển sản phẩm quốc gia đến năm 2030 với mục tiêu: Nghiên cứu, ứng dụng công nghệ tiên tiến, thành tựu của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 vào sản xuất, phát triển các sản phẩm quốc gia nhằm tăng năng suất, chất lượng và khả năng cạnh tranh của sản phẩm quốc gia tại thị trường trong nước và quốc tế; đến năm 2030, hình thành và phát triển tối thiểu 10 sản phẩm quốc gia mới; tiếp tục hỗ trợ doanh nghiệp nghiên cứu, phát triển mở rộng quy mô sản xuất, nâng cao chất lượng và khả năng cạnh tranh đối với các sản phẩm quốc gia đã được phê duyệt trong Chương trình phát triển sản phẩm quốc gia đến năm 2020.

Triển khai Chương trình giai đoạn đến năm 2030, thời gian qua, Bộ Khoa học và Công nghệ đã trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tiếp tục phát triển 3/3 sản phẩm phục vụ an ninh quốc phòng do Bộ Quốc phòng chủ trì theo hình thức nhiệm vụ khoa học và công nghệ đặc biệt cấp quốc gia (từ năm 2021); xem xét tiếp tục phát triển 8 sản phẩm quốc gia trong giai đoạn trước được triển khai trong giai đoạn đến năm 2030, gồm: Sản phẩm lúa gạo Việt Nam chất lượng cao, năng suất cao; Sản phẩm nấm ăn và nấm dược liệu; Sản phẩm cá da trơn Việt Nam chất lượng cao và các sản phẩm chế biến từ cá da trơn; Tôm nước lợ; Cà-phê Việt Nam chất lượng cao; Vaccine phòng bệnh cho vật nuôi; Sản phẩm Sâm Việt Nam; Sản phẩm vi mạch bán dẫn.

Đồng thời, để có hành lang pháp lý phù hợp giai đoạn hiện nay, đúng quy định pháp luật, Bộ Khoa học và Công nghệ đã xây dựng, ban hành Thông tư số 04/2024/TT-BKHCN ngày 12/6/2024 quy định quản lý Chương trình phát triển sản phẩm quốc gia đến năm 2030.

Tại hội thảo, Thứ trưởng Khoa học và Công nghệ Trần Hồng Thái đề nghị các nhà quản lý, các chuyên gia, nhà khoa học, đại diện các tổ chức, cá nhân đã, đang và sẽ tham gia Chương trình phát triển sản phẩm quốc gia đến năm 2030 thảo luận, trao đổi, giải đáp về các quy định quản lý Chương trình, quản lý nhiệm vụ khoa học, công nghệ cấp quốc gia từ đó xem xét, lựa chọn và đề xuất các sản phẩm quốc gia mới có thể tham gia Chương trình phát triển sản phẩm quốc gia đến năm 2030, các tổ chức, cá nhân tham gia thực hiện các nhiệm vụ phát triển sản phẩm quốc gia thuộc Chương trình.

Ông Đỗ Hữu Hào, Chủ nhiệm Chương trình phát triển sản phẩm quốc gia đến năm 2030 cho biết, trong giai đoạn 2010-2020, bên cạnh những kết quả tích cực, có sản phẩm sau thời gian triển khai đã hoàn thành, nhưng hiện không có thị trường nên tạm thời không tiếp tục sản xuất; có sản phẩm vì không có các tổ chức, doanh nghiệp sẵn sàng tham gia, phối hợp phát triển theo dự kiến ban đầu nên chưa triển khai.

Tại hội thảo, các đơn vị của Bộ Khoa học và Công nghệ đã giới thiệu những điểm mới của Thông tư 04/2024/TT-BKHCN quy định quản lý Chương trình phát triển sản phẩm quốc gia đến năm 2030; cơ chế tài chính để triển khai nhiệm vụ khoa học-công nghệ thuộc Chương trình phát triển sản phẩm quốc gia đến năm 2030.

Ông Nguyễn Phú Hùng, Vụ trưởng Vụ Khoa học và Công nghệ các ngành kinh tế-kỹ thuật (Bộ Khoa học và Công nghệ) cho biết, trong quá trình triển khai Thông tư 04/2024/TT-BKHCN, nếu có vướng mắc, đề nghị các tổ chức, cá nhân tổng hợp thông tin gửi Bộ Khoa học và Công nghệ để nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung cho phù hợp.

Thời gian tới, các bộ, ngành, địa phương căn cứ thực tiễn, nhu cầu phát triển chủ động nghiên cứu, tổng hợp thông tin từ các tổ chức, cá nhân, đề xuất danh mục sản phẩm quốc gia, phối hợp Bộ Khoa học và Công nghệ đánh giá, trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt danh mục sản phẩm quốc gia và triển khai có hiệu quả chương trình.

HÀ LINH