Đề xuất cho nhà đầu tư đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam vay vốn lãi suất 0% trong 30 năm

Bộ Xây dựng đề xuất cho nhà đầu tư đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam vay vốn lãi suất 0% trong 30 năm

Theo Dự thảo, trong trường hợp đầu tư theo hình thức kinh doanh thương mại, Nhà nước cho vay tối đa 80% tổng mức đầu tư dự án được phê duyệt (không bao gồm chi phí dự phòng), với lãi suất 0% và thời hạn vay tối đa 30 năm kể từ ngày giải ngân đầu tiên. Nhà đầu tư phải hoàn trả toàn bộ khoản vay trong vòng 30 năm kể từ thời điểm này.

Với phương thức đối tác công tư (PPP), tỷ lệ vốn Nhà nước tham gia không vượt quá 80% tổng mức đầu tư. Các ngân hàng thương mại trong nước được miễn áp dụng quy định về tổng mức dư nợ cấp tín dụng đối với khoản vay của dự án, và khoản vay này không tính vào tổng dư nợ của ngân hàng đối với nhà đầu tư.

Nhà đầu tư được miễn thuế nhập khẩu đối với máy móc, thiết bị, phương tiện vận tải đường sắt, linh kiện, phụ tùng, vật tư nhập khẩu phục vụ dự án nếu trong nước chưa sản xuất được hoặc không đáp ứng tiêu chuẩn kỹ thuật.

Một điểm đáng chú ý khác là cơ chế chia sẻ rủi ro doanh thu. Trong ba năm đầu vận hành, nếu doanh thu thực tế thấp hơn so với phương án tài chính, Nhà nước sẽ chia sẻ 100% phần chênh lệch giảm doanh thu. Sau giai đoạn này, việc chia sẻ sẽ thực hiện theo quy định của Luật PPP. Thời gian hoàn vốn cho dự án được ấn định không quá 70 năm.

Nguồn chi trả phần giảm doanh thu sẽ được ưu tiên bố trí từ tăng thu ngân sách Trung ương, dự toán chi còn lại hoặc vốn đầu tư công hằng năm. Đồng thời, Chính phủ cũng đề xuất ưu tiên sử dụng hàng hóa, dịch vụ trong nước, yêu cầu chuyển giao công nghệ và đào tạo nhân lực Việt Nam để từng bước làm chủ công tác vận hành, khai thác, bảo trì hệ thống.

Về quản lý dòng vốn, nhà đầu tư phải lập kế hoạch huy động, giải ngân và tiến độ thực hiện dự án, gửi cơ quan có thẩm quyền phê duyệt trước khi khởi công. Các kỳ giải ngân không được thấp hơn 20% so với kế hoạch, và nếu nhà đầu tư sử dụng vốn sai mục đích hoặc chậm huy động, cơ quan quản lý có quyền thu hồi dự án, yêu cầu bồi thường thiệt hại.

Dự thảo cũng quy định, tài sản hình thành từ dự án là tài sản bảo đảm cho khoản vay ngân sách, không được thế chấp hoặc huy động vốn cho dự án khác. Nhà đầu tư không được điều chỉnh các mục tiêu chính như khổ đường, tốc độ thiết kế, tải trọng trong suốt quá trình thực hiện.

Theo đánh giá của Hội đồng thẩm định, đề xuất này phù hợp với chủ trương, pháp luật hiện hành và bảo đảm an ninh - quốc phòng. Các chuyên gia cho rằng, nếu được thông qua, đây sẽ là cơ chế tài chính đặc thù chưa từng có, mở ra cơ hội huy động vốn tư nhân và nước ngoài, thúc đẩy phát triển hệ thống đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam hiện đại, an toàn và bền vững.

Ngô Sơn