Dự thảo Nghị quyết về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo: Tập trung vào một số cơ chế, chính sách thật sự đặc thù, vượt trội

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu tại phiên họp. Ảnh: Lâm Hiển

Chiều tối 5/11, tiếp tục Phiên họp thứ 51, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội để thực hiện đột phá phát triển giáo dục và đào tạo.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh điều hành phiên họp. Ảnh: Lâm Hiển

Thu hút và phát huy hiệu quả nguồn lực xã hội đầu tư cho giáo dục và đào tạo

Trình bày Tờ trình dự thảo Nghị quyết, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn nêu rõ, dự thảo Nghị quyết đã quy định các nhóm chính sách như: Nhóm chính sách về phát triển đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý và nhân lực giáo dục; Nhóm chính sách về đổi mới cơ chế, chương trình và hệ thống giáo dục; Nhóm chính sách về khoa học, công nghệ và chuyển đổi số trong giáo dục; Nhóm chính sách về hợp tác và hội nhập quốc tế trong giáo dục và đào tạo; Nhóm chính sách về tài chính, đầu tư và ưu đãi nguồn lực cho giáo dục; Nhóm chính sách về tổ chức và quản trị hệ thống giáo dục…

Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn trình bày Tờ trình dự thảo Nghị quyết. Ảnh: Lâm Hiển

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh trình bày Báo cáo thẩm tra sơ bộ dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội để thực hiện đột phá phát triển giáo dục và đào tạo.

Theo đó, về tài chính cho giáo dục và đào tạo, Thường trực Ủy ban nhận thấy, thời gian qua, ngân sách nhà nước đã ưu tiên bố trí nguồn lực lớn cho giáo dục và đào tạo. Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục đã sửa đổi, bổ sung khoản 1, Điều 96 theo hướng quy định rõ tỷ lệ chi ngân sách nhà nước cho giáo dục và đào tạo bảo đảm tối thiểu 20% tổng chi ngân sách nhà nước, trong đó chi đầu tư 5% và chi cho giáo dục đại học 3% đúng theo tinh thần Nghị quyết 71 - NQ/TW. Đồng thời, Quốc hội dự kiến xem xét thông qua chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo giai đoạn 2026-2035, tiếp tục thể chế hóa quan điểm ưu tiên bố trí ngân sách nhà nước cho giáo dục và đào tạo.

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh trình bày Báo cáo thẩm tra sơ bộ dự thảo Nghị quyết. Ảnh: Lâm Hiển

Như vậy, quy định tại khoản 1 về việc ngân sách nhà nước ưu tiên cao cho giáo dục là chưa sát với tinh thần Nghị quyết 71- NQ/TW và chưa rõ cơ chế, chính sách đột phá, vượt trội; việc phân bổ ngân sách cho cơ sở giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp theo sứ mạng, mục tiêu, định hướng, chất lượng và hiệu quả (điểm c khoản 3) trùng lặp với quy định của các dự thảo Luật Giáo dục đại học (sửa đổi) và dự thảo Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi) hiện đang trình Quốc hội xem xét, cho ý kiến thông qua.

Do vậy, Thường trực Ủy ban đề nghị cân nhắc, chỉ quy định nội dung chính sách đặc thù chưa được pháp luật quy định. Đồng thời, nghiên cứu thể chế hóa cơ chế vượt trội nhằm khuyến khích, thu hút và phát huy hiệu quả nguồn lực xã hội đầu tư cho giáo dục và đào tạo.

Các đại biểu tham dự phiên họp. Ảnh: Lâm Hiển

Có ý kiến đề nghị nghiên cứu cơ chế bổ sung nguồn vốn tín dụng, mở rộng chính sách hỗ trợ tài chính, tín dụng ưu đãi cho người học theo hướng bổ sung đối tượng, nâng mức cho vay và đổi mới phương thức hoàn trả, không để học sinh, sinh viên nào bỏ học vì điều kiện tài chính.

Có ý kiến đề nghị nghiên cứu cơ chế cho phép cơ sở giáo dục đại học đã tự chủ được tự quyết định chính sách đãi ngộ chi trả từ nguồn tài chính ngoài ngân sách nhà nước đối với giảng viên, nhà khoa học của đơn vị.

Thí điểm thành lập trung tâm giáo dục đại học quốc tế tại Việt Nam

Lưu ý dự thảo Nghị quyết còn dàn trải, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh, dự thảo Nghị quyết cần tập trung vào một số cơ chế, chính sách thật sự đặc thù, vượt trội. Cơ quan soạn thảo tiếp tục rà soát dự thảo Nghị quyết, để tránh trùng lặp với các cơ chế, chính sách được thể hiện tại dự thảo Luật, Chương trình mục tiêu quốc gia có liên quan được trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ Mười.

Quang cảnh phiên họp. Ảnh: Lâm Hiển

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, phải bảo đảm tính khả thi của chính sách. Theo đó, các cơ quan chức năng, nhất là Bộ Tài chính đánh giá tác động nguồn lực ngân sách, nghiên cứu đề xuất cơ chế chính sách đặc thù thu hút nguồn lực xã hội đầu tư cho giáo dục đào tạo, chính sách ưu tiên dành trụ sở cơ quan dôi dư sắp xếp cho giáo dục.

Đặc biệt, Chủ tịch Quốc hội cho rằng, cần nghiên cứu quy định cụ thể hơn về nâng cao năng lực số, bố trí đủ nguồn lực, đầu tư cơ sở vật chất, hạ tầng công nghệ phục vụ chuyển đổi số, phổ cập ứng dụng công nghệ trong quản lý, tổ chức hoạt động giáo dục và đào tạo.

Đặt vấn đề tại sao có trung tâm tài chính quốc tế, mà lại không có trung tâm giáo dục đại học quốc tế tại Việt Nam, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương mong muốn, quy định vấn đề này vào dự thảo Nghị quyết nhằm thu hút giáo dục chất lượng cao quốc tế vào nước ta, nhất là các ngành mới nổi như công nghệ số, chip, trí tuệ nhân tạo… Đồng thời, giao Chính phủ thí điểm thành lập trung tâm giáo dục đại học quốc tế tại Việt Nam, với nhiều cơ chế ưu đãi.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh kết luận nội dung thảo luận. Ảnh: Lâm Hiển

Kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh đề nghị Chính phủ tiếp thu tối đa ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và ý kiến của cơ quan thẩm tra, khẩn trương rà soát, không trùng lặp, ngắn gọn, trọng tâm với tinh thần đặc thù, vượt trội để tạo đột phá, hoàn thiện hồ sơ dự thảo Nghị quyết trình Quốc hội.

H.Ngọc