Đề xuất đặt giá sàn cho gạo xuất khẩu

Giá sàn cho gạo xuất khẩu nhằm tránh doanh nghiệp cạnh tranh không lành mạnh về giá. Ảnh: Hoàng Anh

Cụ thể, mức giá sàn 500USD/tấn, áp dụng cho giá FOB (giá giao hàng trên tàu) được ông Đỗ Hà Nam, Phó chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) đề nghị với Bộ Công thương tại cuộc họp về tình hình sản xuất, tiêu thụ lúa gạo vùng Đồng bằng sông Cửu Long.

Đề xuất của VFA nhằm ngăn chặn hiện tượng một số doanh nghiệp xuất khẩu lúa gạo cạnh tranh về giá, đặc biệt trong bối cảnh gạo xuất khẩu của Việt Nam đang chịu áp lực cạnh tranh từ những đối thủ quay trở lại thị trường, nhất là là Ấn Độ. Hiện tại, giá gạo xuất khẩu đang ở mức thấp nhất trong nhóm các cường quốc về xuất khẩu gạo.

Thực tế cho thấy, không ít lần, doanh nghiệp Việt giảm giá một cách tiêu cực để giành thầu gạo xuất khẩu, điển hình như câu chuyện năm 2018, doanh nghiệp Việt Nam trúng thầu cung cấp gạo hạt ngắn cho Hàn Quốc với số lượng gấp 3,5 lần nhưng giá thấp hơn đến 100USD/tấn so với Trung Quốc.

Doanh nghiệp chào bán gạo giá thấp, người nông dân cũng chịu thiệt hại do giá thu mua bị giảm xuống tương ứng. Thậm chí, doanh nghiệp cũng phải gánh chịu một phần thiệt hại, thậm chí là lỗ vốn trong các thương vụ như vậy.

Tuy nhiên, bên cạnh tư duy cạnh tranh không lành mạnh, một nguyên nhân lớn khiến doanh nghiệp Việt Nam chấp nhận bán gạo giá thấp cho nước thoài là do không có khả năng duy trì dòng tiền.

Theo một doanh nghiệp xuất khẩu lúa gạo, lĩnh vực kinh doanh lúa gạo đòi hỏi đảm bảo đủ cả vốn dài hạn để lắp đặt máy móc chế biến, cất trữ gạo, cả vốn ngắn hạn để thanh toán tiền cho bà con nông dân.

Phần vốn này không được đảm bảo do còn nhiều vướng mắc trong khâu cho vay giữa ngân hàng và doanh nghiệp xuất khẩu gạo. Điều này dẫn đến hiện tượng doanh nghiệp cố gắng cân đối bằng cách “giật gấu vá vai”, lấy vốn ngắn hạn đầu tư dài hạn, rồi đến khi gặp áp lực về dòng tiền, bắt buộc phải bán tống, bán tháo gạo với giá thấp.

Chính vì lý do này, đại diện VFA, ông Nam tiếp tục kiến nghị Ngân hàng Nhà nước hỗ trợ doanh nghiệp xuất khẩu gạo tiếp cận vốn để có thể chủ động hơn về giá xuất khẩu.

Cụ thể, VFA kiến nghị tăng hạn mức tín dụng, kéo dài thời hạn cho vay đối với doanh nghiệp cung ứng, xuất khẩu lúa gạo. Từ đó, doanh nghiệp có thêm thời gian để tìm kiếm thị trường giá tốt, tránh bán ồ ạt với giá thấp.

Mặt khác, kiến nghị giảm lãi suất cho vay đối với doanh nghiệp xuất khẩu gạo ở mức thấp nhất có thể nhằm tạo điều kiện thúc đẩy ngành lúa gạo phát triển.

Ghi nhận ý kiến của VFA, Thứ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Sinh Nhật Tân cho biết, Bộ Công thương đang nghiên cứu đến câu chuyện kích hoạt giá sàn để bình ổn giá lúa gạo, bên cạnh một số giải pháp khác như đẩy mạnh đàm phán, tìm kiếm thị trường mới cho gạo xuất khẩu.

Hoàng Đông