Đề xuất điều chỉnh biểu giá bán lẻ điện sinh hoạt ở mức 5 bậc thang
Với phương án 1 bậc, 3 bậc, 4 bậc, nhìn chung có ưu điểm đơn giản ít bậc hơn so với hiện hành. Tuy nhiên, có nhược điểm rất lớn, hầu hết các khách hàng sử dụng điện thấp dưới 300 kWh đều phải trả tiền điện cao, thậm chí cao hơn.
Cổng Thông tin điện tử Chính phủ vừa tổ chức tọa đàm với chủ đề: “Xây dựng biểu giá điện bán lẻ: Phù hợp với lộ trình phát điện cạnh tranh?”.
Mới đây, Bộ Công Thương đã đề xuất điều chỉnh biểu giá bán lẻ điện sinh hoạt ở mức 5 bậc thang thay vì 6 bậc thang như hiện hành, với 5 phương án bao gồm: 1 bậc, 3 bậc, 4 bậc và 5 bậc, trong đó phương án 5 bậc có 2 kịch bản.
TS. Nguyễn Anh Tuấn, Cục trưởng Cục Điều tiết điện lực, Bộ Công Thương cho hay, mục tiêu chính của đợt cải tiến cơ cấu giá bán lẻ điện sinh hoạt lần này là nhằm xây dựng biểu giá bán lẻ điện mới phù hợp nhất với thực tế sử dụng điện sinh hoạt của người dân trong thời gian gần đây.
Trong 5 phương án Bộ Công Thương đưa ra, phương án 1 bậc có nghĩa là tất cả các khách hàng chỉ sử dụng một bậc giá duy nhất. Ưu điểm của phương án này là hết sức đơn giản, người dân dễ theo dõi, dễ áp dụng. Tuy nhiên, nó có một nhược điểm rất lớn là không khuyến khích người dân sử dụng điện tiết kiệm, dùng bao nhiêu cũng chỉ trả một loại giá đó.
Các khách mời trao đổi tại Tọa đàm
Quan trọng hơn, tất cả các khách hàng sử dụng điện dưới 200kW/h tập trung vào đối tượng người lao động, người làm công ăn lương, đối tượng nghèo, đối tượng chính sách sẽ phải trả giá điện cao hơn. Ngân sách hiện nay chúng ta đang hỗ trợ cho hộ nghèo, hộ chính sách theo chủ trương của Đảng và Nhà nước sẽ phải bỏ một khoản tiền lớn để bù vào số tiền này. Đây chính là nhược điểm của phương án 1 bậc.
Còn theo GS.VS.TSKH Trần Đình Long, Phó Chủ tịch Hội Điện lực Việt Nam, giá điện bậc thang không chỉ áp dụng với Việt Nam mà trên thế giới, rất nhiều nước áp dụng. Ý tưởng chính của biểu giá này là đối với những người khó khăn trong việc thanh toán tiền điện, những hộ nghèo tiêu thụ ít điện một tháng sẽ được ưu đãi.
Đối với những người dùng nhiều điện quá mức cần thiết nên hạn chế dùng điện ở mức hợp lý. Mức chênh lệch giữa giá thấp nhất và cao nhất tùy từng nước sẽ khác nhau. Giá cao nhất so với thấp nhất có thể chênh lệch từ 1,5 cho đến khoảng 3 lần, thậm chí có thể cao hơn.
TS. Nguyễn Tiến Thỏa, Chủ tịch Hội thẩm định giá nhìn nhận, khó có thể có một biểu giá 100% người dân chấp nhận. Nhưng chúng ta chấp nhận trên cơ sở nguyên tắc biểu giá nào mang lại lợi ích lớn nhất, hài hòa nhất cho người tiêu dùng, cho ngành sản xuất điện và quản lý nhà nước thì chúng ta lựa chọn.
“Cá nhân tôi cho rằng, Bộ Công Thương đã đưa ra 5 phương án và hướng lựa chọn vào phương án 1, tôi cho đây là phương án khả thi chúng ta có thể lựa chọn”, ông Thỏa nói.
Theo TS. Nguyễn Anh Tuấn, trước khi xây dựng phương án cải tiến biểu giá bán lẻ điện sinh hoạt, Bộ Công Thương đã tiến hành khảo sát thực tế sử dụng điện của các khách hàng sinh hoạt tại Việt Nam.
Ông Tuấn cũng nhìn nhận, với phương án 1 bậc, 3 bậc, 4 bậc, nhìn chung có ưu điểm đơn giản ít bậc hơn so với hiện hành. Tuy nhiên, có nhược điểm rất lớn, hầu hết các khách hàng sử dụng điện thấp dưới 300 kWh đều phải trả tiền điện cao, thậm chí cao hơn.
Các khách hàng sử dụng điện dưới 50 kWh, từ 50 kWh-100 kWh là đối tượng chịu thiệt nhất, họ phải trả nhiều hơn trong khi thu nhập của các đối tượng này còn thấp. Mặt khác, ngân sách Nhà nước cũng phải tăng hỗ trợ đối với các đối tượng này khi áp dụng giá điện 1 bậc.
So với các phương án này, 2 phương án 5 bậc có ưu điểm hơn. Trong 2 phương án 5 bậc này, có một phương án là đối tượng khách hàng sử dụng từ 250 kWh-300 kWh phải sử dụng nhiều hơn, phải trả tiền điện nhiều hơn. Thường khách hàng sử dụng 100 kWh-200 kWh vào mùa nắng nóng sử dụng điện nhiều hơn, vì vậy, các khách hàng sẽ phải trả tiền điện như phương án nói trên, như thế sẽ rất thiệt.
Bộ Công Thương cũng đề xuất một phương án là khách hàng sử dụng từ 0 kWh/tháng đến dưới 50 kWh/tháng vẫn áp dụng bằng biểu giá hiện nay, từ 50 kW/giờ/tháng - 700 kW/giờ/tháng về cơ bản sẽ chi trả thấp hơn so với biểu giá hiện hành. Riêng với khách hàng trên 700 kWh/tháng, trong cơ cấu biểu giá bán lẻ điện mới sẽ trả tiền điện nhiều hơn so với chi phí trả tiền điện trước đây.
Ví dụ khách hàng sử dụng 800 kWh/tháng, mức trên 4 lần mức bình quân hiện nay, một tháng họ sẽ phải trả thêm khoảng hơn 10.000 đồng/tháng. Với những tính toán này, Bộ đã đề xuất xem xét phương án lựa chọn là phương án 5 bậc với kịch bản các khách hàng sử dụng dưới 700 kWh sẽ chi trả ít hơn so với mức giá hiện hành.
TS. Nguyễn Anh Tuấn khẳng định điều chỉnh lần này không phải là tăng giá điện mà chỉ là điều chỉnh cơ cấu biểu giá bán lẻ điện. Giá bán lẻ điện sinh hoạt bình quân chúng ta vẫn thực hiện theo đúng Quyết định 648/Đ-BCT được Bộ Công Thương ban hành vào ngày 20/3/2019 mà hiện nay chúng ta vẫn đang áp dụng.
GS.VS.TS Trần Đình Long đánh giá, phương án mà Bộ Công Thương đề xuất lần này tương đối là hợp lý. Tuy nhiên, bước nhảy giữa các bậc cũng nên xem xét lại để lựa chọn ra phương án tốt nhất cho sự phát triển của ngành điện.
