Đề xuất đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc với chủ hộ kinh doanh cá thể

Đề nghị bổ sung thêm 3 nhóm đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc

Tại Dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) đang được lấy ý kiến, cơ quan soạn thảo đề nghị bổ sung thêm 3 nhóm tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc , gồm: Chủ hộ kinh doanh; người quản lý doanh nghiệp, điều hành hợp tác xã không hưởng tiền lương; người lao động làm việc không trọn thời gian (làm việc bán thời gian).

Lý giải đề xuất trên, Bộ LĐ-TB&XH cho hay, luật hiện hành còn “bỏ sót” dù có nhu cầu và khả năng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, nhưng chưa được luật hóa.

Theo số liệu được nêu ra tại tờ trình, hiện đang có hơn 5 triệu hộ kinh doanh cá thể (gấp 6 lần số lượng doanh nghiệp), đóng góp hơn 30% GDP của cả nước. Trong đó có hơn 1,7 triệu lượt hộ kinh doanh kê khai và nộp thuế (theo dữ liệu thuế). Tuy nhiên, nhóm này hiện chỉ một số nhỏ tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện, chưa bắt buộc tham gia bảo hiểm xã hội.

Về hợp tác xã, số liệu từ Bộ Kế hoạch và đầu tư cho thấy, năm 2022, cả nước có khoảng 29.000 hợp tác xã đang hoạt động, với gần 6 triệu thành viên. Các hợp tác xã đang sử dụng khoảng 970.000 người lao động. Tuy nhiên, tới nay chỉ có gần 7.000 hợp tác xã đăng ký tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc cho khoảng 40.000 người lao động.

Kết quả khảo sát tại một số địa phương cho thấy, nhiều người quản lý doanh nghiệp, người quản lý và điều hành hợp tác xã không hưởng lương có nguyện vọng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc.

Từ những số liệu trên, cơ quan soạn thảo đánh giá, nếu bổ sung thêm 3 nhóm tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, với chủ hộ kinh doanh, sẽ có thêm khoảng 5,1 triệu người tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc.

Mức thu với mỗi người từ 500 nghìn đồng/tháng đến 9 triệu đồng/tháng (bằng 25% tiền thu nhập tính đóng bảo hiểm xã hội, trong đó 22% vào quỹ hưu trí, tử tuất, và 3% vào quỹ ốm đau, thai sản).

Mức đóng bảo hiểm xã hội cụ thể theo lựa chọn của chủ hộ kinh doanh, trên cơ sở tiền lương (thu nhập) tính đóng bảo hiểm xã hội được luật định từ 2-36 triệu đồng/tháng.

Với người quản lý doanh nghiệp, người quản lý điều hành hợp tác xã không hưởng lương, khi quy định tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, hàng tháng sẽ phát sinh thêm chi phí đóng bảo hiểm xã hội tương tự như với chủ hộ kinh doanh cá thể.

Với người làm việc không trọn thời gian tham gia bảo hiểm bắt buộc, người lao động và chủ sử dụng sẽ đóng dựa trên mức thu nhập hằng tháng (tối thiểu 2 triệu đồng/tháng trở lên).

Trong đó, người lao động đóng 8% tính trên tiền lương tháng vào quỹ hưu trí và tử tuất; người sử dụng lao đóng cho người lao động 14% vào quỹ hưu trí tử tuất và 3% vào quỹ ốm đau thai sản.