Đề xuất giảm thời gian đóng BHXH nhận được sự đồng thuận của người dân

Cán bộ BHXH huyện Kim Sơn tuyên truyền chính sách BHXH tại một doanh nghiệp trên địa bàn.

Thời gian qua, một trong những lý do khiến nhiều công nhân lao động xin rút sổ BHXH một lần là bởi họ gặp khó khăn, không thể chờ được tới ngày lĩnh sổ hưởng lương hưu do thời gian đóng quá dài. Chị Vũ Thị Thúy Kiều, xã Như Hòa (huyện Kim Sơn) cho biết: Vừa qua, do điều kiện hoàn cảnh gia đình, tôi không đi làm tại công ty nữa. Trong khi công việc mới chưa ổn định nên tôi đã rút BHXH một lần để có thể lo việc trước mắt. Sau này, khi ổn định công việc mới, tôi dự định sẽ đóng BHXH tự nguyện. Nhưng mong muốn số năm đóng BHXH nên giảm xuống 15 năm, nếu đóng 20 năm theo hình thức BHXH tự nguyện là quá dài... Trong khi người tham gia BHXH tự nguyện hầu hết bắt đầu từ tuổi trung niên, đến khi được hưởng lương hưu thì đều đã cao tuổi..

Bộ luật Lao động năm 2019 quy định tuổi nghỉ hưu sẽ tăng dần, 62 tuổi đối với nam vào năm 2028 và 60 tuổi đối với nữ vào năm 2035. Trên thực tế, đối với rất nhiều lao động trực tiếp, tuổi nghề chỉ kéo dài đến 40-45 tuổi.

Chị Trần Thị Dung, xã Quang Thiện (huyện Kim Sơn) năm nay 40 tuổi, có 8 năm đóng BHXH, song vì đặc thù công việc nghề may mặc, chị khó có thể chờ được nhận sổ hưu trí. Vì vậy chị Dung đang có ý định rút sổ BHXH một lần để chuyển hướng sang làm việc khác. Khi nghe thông tin về đề xuất giảm số năm đóng BHXH xuống 15 năm là đủ để được hưởng lương hưu, chị rất mừng và mong muốn đề xuất này sẽ sớm được thực hiện.

"Công việc của tôi là vận hành máy may, đòi hỏi sự tỉ mỉ, ngồi cố định tại chỗ trong một tư thế nhất định hàng tiếng đồng hồ... Tôi không thể theo công việc này đến năm 60 tuổi để được nghỉ hưu, bởi không đảm bảo sức khỏe và độ nhanh nhạy, không đáp ứng được yêu cầu công việc. Vì vậy chúng tôi rất mong đề xuất giảm số năm đóng BHXH xuống 15 năm, giúp công nhân lao động như chúng tôi được tiếp cận gần hơn với chế độ hưu trí. Nếu giảm số năm đóng, tôi có thể từ bỏ ý định rút BHXH một lần vì hiện nay tôi cũng đã đóng BHXH được 10 năm..." - chị Dung chia sẻ.

Đề xuất này cũng tạo cơ hội cho những người đang có thời gian đóng bảo hiểm xã hội ngắn do tham gia muộn hoặc tham gia không liên tục mà dự kiến khi đến tuổi nghỉ hưu vẫn không tích lũy đủ 20 năm đóng BHXH.

Ông Nguyễn Thế Sơn, xóm 6, xã Lai Thành (huyện Kim Sơn) cho biết: Tôi tham gia BHXH tự nguyện khi 47 tuổi, hiện đã đóng được 2 năm. Nếu đóng đủ 15 năm, khi đó tôi 62 tuổi được hưởng lương hưu là phù hợp, còn đóng 20 năm, đến gần 70 tuổi rồi mới được hưởng lương hưu thì e rằng thời gian dài quá...

Tuyên truyền theo nhóm cho người dân tham gia BHXH tự nguyện tại xã Lai Thành (Kim Sơn).

Bà Lê Thu Thủy, Giám đốc BHXH huyện Kim Sơn cho biết: Chỉ tính riêng tại BHXH huyện Kim Sơn, 3 tháng đầu năm 2023 đã có tới 319 người xin rút BHXH một lần, với số tiền trên 10 tỷ đồng. Đây là điều đáng tiếc cho người tham gia BHXH và ảnh hưởng đến công tác đảm bảo an sinh xã hội của ngành BHXH. Một trong những nguyên nhân chính khiến người lao động và người dân tham gia BHXH quyết định rút một lần hoặc bỏ không tái tục là do số năm đóng kéo dài tới 20 năm. Do đó, việc rút ngắn thời gian đóng BHXH từ 20 năm xuống còn 15 năm rất thuận lợi cho người lao động.

Thực tế trên địa bàn huyện Kim Sơn, lực lượng lao động phi chính thức tham gia BHXH tự nguyện thường chiếm số đông và đa số có tuổi đời trung bình cao (vào khoảng 40 tuổi), thu nhập thấp, không ổn định. Nhiều người khi không đủ điều kiện hưởng hưu trí, phải rời khỏi hệ thống an sinh xã hội bằng cách rút BHXH một lần. Như vậy, việc giảm số năm đóng giúp mở rộng đối tượng hưởng lương hưu (tăng thêm số người tham gia vào mạng lưới an sinh) và cũng là giảm thiểu tình trạng rút BHXH một lần. Bởi khi giảm số năm đóng BHXH, dù mức hưởng lương hưu thấp thì chế độ hưu trí vẫn đảm bảo đời sống cho người lao động hơn là khi không có chế độ an sinh của Nhà nước dành cho họ.

Tìm hiểu được biết, thời gian đóng BHXH dài là một trong những nguyên nhân chính khiến người lao động chưa mặn mà tham gia BHXH tự nguyện. Theo số liệu của BHXH tỉnh, tính đến hết tháng 3/2023, trong số gần 160 nghìn người tham gia BHXH, chỉ có trên 18.100 người tham gia BHXH tự nguyện. Việc không tham gia BHXH sẽ gây khó khăn cho người dân và tạo ra gánh nặng lớn cho ngân sách khi thực hiện các chính sách an sinh xã hội trong tương lai, bởi hàng trăm nghìn người khi hết tuổi lao động sẽ không có lương hưu để ổn định cuộc sống. Với tốc độ già hóa dân số hiện nay, nếu không nỗ lực mở rộng bao phủ bảo hiểm xã hội, người dân không chủ động tham gia bảo hiểm xã hội sớm, thì đến năm 2030, nước ta có khoảng 12 triệu người cao tuổi không có lương hưu.

Ông Đinh Nho Khánh, Phó Giám đốc BHXH Ninh Bình cho biết: Để tạo điều kiện cho người lao động có lương hưu khi về già và giảm bớt tình trạng rút BHXH một lần, vừa qua, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội đề xuất giảm thời gian đóng BHXH tối thiểu để hưởng chế độ hưu trí từ 20 năm xuống còn 15 năm trong dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi. Việc thực hiện đề xuất này sẽ góp phần thúc đẩy gia tăng số lượng người sau độ tuổi nghỉ hưu được hưởng lương hưu, phù hợp với tinh thần của Nghị quyết 28 của Trung ương về cải cách chính sách BHXH; thực hiện mục tiêu "Bảo hiểm xã hội cho mọi người lao động" của Đảng và Nhà nước ta.

Theo quy định, người lao động làm việc trong điều kiện bình thường được hưởng lương hưu khi đủ tuổi và đóng BHXH từ 20 năm trở lên. Tuy nhiên, đối với những lao động trực tiếp thì khó có thể tham gia đủ 20 năm. Đề xuất giảm số năm đóng BHXH xuống còn 15 năm của Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội nhằm tạo cơ hội cho những người tham gia bảo hiểm muộn, đồng nghĩa có thể tham gia từ 45-47 tuổi trở đi hoặc những người tham gia không liên tục. Quy định này còn giảm thiểu tình trạng người lao động rút BHXH một lần, bởi nhiều người không đủ điều kiện để hưởng chế độ hưu trí nên muốn rút BHXH khi thời gian yêu cầu đóng BHXH là 20 năm. Đây cũng là giải pháp để kéo người lao động ở lại "lưới an sinh xã hội" do Đảng và Nhà nước ta thực hiện.

Bài, ảnh: Hạnh Chi