Đề xuất giao thêm thẩm quyền cho Chính phủ để đẩy nhanh xây sân bay Long Thành

Bộ trưởng Trần Hồng Minh cho biết, Chính phủ đề xuất Quốc hội xem xét, điều chỉnh nội dung “cho phép Chính phủ tổ chức phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi giai đoạn 2 của dự án theo thẩm quyền mà không phải báo cáo Quốc hội thông qua”.

Tờ trình của Chính phủ nêu lý do, theo Luật Đầu tư công năm 2014, Thủ tướng quyết định đầu tư dự án quan trọng quốc gia đã được Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư mà không cần thông qua Quốc hội trước khi quyết định đầu tư.

Tuy nhiên, do dự án sân bay Long Thành có quy mô rất lớn, tính chất phức tạp, lần đầu tiên thực hiện, chưa định hình được phương án đầu tư. Quốc hội đã yêu cầu tại Nghị quyết số 94/2015/QH13 như sau: Chính phủ chỉ đạo lập báo cáo nghiên cứu khả thi đối với từng giai đoạn của dự án và báo cáo Quốc hội thông qua trước khi quyết định đầu tư.

Bộ trưởng Xây dựng Trần Hồng Minh trình bày tờ trình. Ảnh: Quốc hội

Chính phủ đã chỉ đạo tổ chức lập báo cáo nghiên cứu khả thi giai đoạn 1 của dự án, báo cáo và được Quốc hội thông qua.

Trên cơ sở đó, Thủ tướng đã phê duyệt dự án đầu tư. Giai đoạn 1 được tách thành 4 dự án thành phần và lựa chọn các chủ đầu tư/nhà đầu tư thực hiện cho phù hợp với tính chất của từng công trình, bảo đảm quốc phòng, an ninh và lợi ích của Nhà nước, lợi ích của quốc gia.

Trong quá trình triển khai giai đoạn 1, trên cơ sở kiến nghị của Chính phủ về việc điều chỉnh phân kỳ đầu tư xây dựng đường cất hạ cánh thứ 2 của dự án từ giai đoạn 3 sang giai đoạn 1, Quốc hội đã “cho phép Chính phủ tổ chức phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi điều chỉnh giai đoạn 1 của dự án theo thẩm quyền mà không phải báo cáo Quốc hội thông qua”.

Trên cơ sở dự báo nhu cầu vận tải, báo cáo nghiên cứu khả thi giai đoạn 1 của dự án đã dự kiến thời điểm nghiên cứu, đầu tư giai đoạn 2 (gồm đường cất hạ cánh thứ 3 và nhà ga hành khách thứ 2) là từ năm 2028-2032.

Tuy nhiên, với kịch bản tăng trưởng GDP được đề ra từ năm 2026 đạt hai con số, sản lượng hành khách qua các sân bay nói chung, đặc biệt là sân bay Long Thành nói riêng sẽ tăng nhanh hơn dự báo trước đây. Vì vậy, Chính phủ cho rằng cần tổ chức nghiên cứu đầu tư giai đoạn 2 sớm hơn so với dự kiến.

Dự án sân bay Long Thành. Ảnh: Nguyễn Huế

Ngoài ra, việc nghiên cứu đầu tư ngay đường cất hạ cánh thứ 3 thuộc giai đoạn 2 sẽ tận dụng được nhân công, máy móc, thiết bị sẵn có của các nhà thầu đang thi công, qua đó tiết kiệm thời gian, chi phí, rút ngắn tiến độ và nâng cao hiệu quả đầu tư xây dựng; đồng thời góp phần giảm thiểu tác động tới hoạt động khai thác cảng như bụi, tiếng ồn do hoạt động thi công giai đoạn 2.

Theo chủ trương đầu tư và quy hoạch được duyệt, giai đoạn 2 của dự án dự kiến đầu tư 1 đường cất hạ cánh, 1 nhà ga hành khách công suất 25 triệu hành khách/năm và các công trình đồng bộ đáp ứng nhu cầu khai thác...

Trên cơ sở nội dung phân tích nêu trên, việc Quốc hội cho phép Chính phủ tổ chức phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi giai đoạn 2 của dự án theo thẩm quyền mà không phải báo cáo Quốc hội thông qua sẽ giúp Chính phủ chủ động tổ chức nghiên cứu, thẩm định, phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi giai đoạn 2 của dự án, phù hợp với chủ trương phân cấp, phân quyền.

Phù hợp với quy định về đẩy mạnh phân cấp, phân quyền

Trình bày nội dung thẩm tra về đề xuất trên, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho biết, Ủy ban nhận thấy đến nay, dự án được triển khai đã cơ bản đáp ứng yêu cầu do Quốc hội đặt ra.

Đồng thời, trong quá trình triển khai giai đoạn 1 của dự án, trên cơ sở kiến nghị của Chính phủ về việc điều chỉnh phân kỳ đầu tư xây dựng đường cất hạ cánh thứ 2 của dự án từ giai đoạn 3 sang giai đoạn 1, Quốc hội đã “cho phép Chính phủ tổ chức phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi điều chỉnh giai đoạn 1 của dự án theo thẩm quyền mà không phải báo cáo Quốc hội thông qua”.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi trình bày thẩm tra. Ảnh: Quốc hội

Bên cạnh đó, cơ quan thẩm tra cho biết, việc nghiên cứu triển khai đầu tư giai đoạn 2 của dự án cũng đã được xác định tại Kết luận số 199 ngày 10/10 tại hội nghị Trung ương lần thứ 13 và Nghị quyết số 244/2025/QH15 ngày 13/11 của Quốc hội.

Từ những lý do trên, Ủy ban Kinh tế và Tài chính cho rằng, kiến nghị của Chính phủ là có cơ sở và cũng phù hợp với các quy định của pháp luật hiện hành cùng với việc thực hiện chủ trương của Đảng về đẩy mạnh phân cấp, phân quyền đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới.

Cơ quan thẩm tra cũng nhìn nhận kiến nghị này phù hợp với quy định về đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, đơn giản hóa, rút ngắn thời gian lập báo cáo nghiên cứu khả thi, quyết định đầu tư dự án quan trọng quốc gia.

Trần Thường