Đề xuất giữ nguyên quy định về điểm sàn ngành đào tạo giáo viên: Trường ĐH nói gì?

Tại buổi làm việc của Thường trực Ủy ban Văn hóa và Xã hội và Bộ Giáo dục và Đào tạo về dự thảo Luật Giáo dục đại học (sửa đổi) và dự thảo Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi) ngày 12/7, các đại biểu tham dự đã đề nghị Ban soạn thảo nghiên cứu giữ quy định về ngưỡng bảo đảm chất lượng đầu vào đối với ngành khoa học sức khỏe, ngành đào tạo giáo viên (Điều 34 Luật hiện hành).

Cụ thể, Điều 34 Luật Giáo dục đại học hiện hành có nêu: “Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ban quy định ngưỡng bảo đảm chất lượng đầu vào đối với ngành đào tạo giáo viên và ngành thuộc lĩnh vực sức khỏe có cấp chứng chỉ hành nghề.”

Ngưỡng đầu vào là cơ chế sàng lọc cần thiết

Không chỉ đào tạo lĩnh vực kỹ thuật - công nghệ, Trường Đại học Sao Đỏ còn mở rộng đào tạo một số ngành sư phạm, góp phần cung cấp nguồn nhân lực giáo viên chất lượng cho địa phương và khu vực.

Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, Tiến sĩ Đỗ Văn Đỉnh - Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Sao Đỏ nhấn mạnh, việc quy định ngưỡng đảm bảo chất lượng đầu vào đối với hai lĩnh vực đào tạo giáo viên và sức khỏe là hết sức cần thiết, bởi đây đều là những ngành nghề có ảnh hưởng trực tiếp đến con người và xã hội.

Ngành sư phạm đào tạo đội ngũ nhà giáo – những người giữ vai trò truyền đạt tri thức, hình thành nhân cách cho các thế hệ học sinh, sinh viên. Trong khi đó, lĩnh vực sức khỏe liên quan đến chăm sóc, điều trị bệnh, đòi hỏi độ chính xác và chuyên môn rất cao. Nếu không kiểm soát chất lượng đầu vào, người học khó có thể đáp ứng được yêu cầu về kiến thức, kỹ năng cũng như đạo đức nghề nghiệp trong quá trình học tập và hành nghề sau này.

Đồng thời, cả hai lĩnh vực này đều gắn với các chuẩn đầu ra, chuẩn nghề nghiệp và yêu cầu cấp chứng chỉ hành nghề sau tốt nghiệp, nên càng cần có cơ chế sàng lọc ban đầu để đảm bảo chất lượng đào tạo và uy tín của ngành.

Hoạt động đào tạo ngành Sư phạm tiếng Trung Quốc tại Trường Đại học Sao Đỏ. Ảnh: website nhà trường

Hiện nay, ngưỡng đảm bảo chất lượng đầu vào đối với các ngành thuộc lĩnh vực đào tạo giáo viên và sức khỏe đang do Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định, căn cứ theo kết quả thi tốt nghiệp trung học phổ thông. Mức ngưỡng này được điều chỉnh linh hoạt theo từng năm nhằm đảm bảo chất lượng đầu vào tối thiểu cho người học.

Theo đánh giá của Tiến sĩ Đỗ Văn Đỉnh, việc Bộ đưa ra quy định chung về ngưỡng đầu vào là cần thiết để đảm bảo các trường không được tuyển sinh dưới mức chuẩn. Đây là cách để các cơ sở đào tạo thực hiện nghiêm túc, đồng thời duy trì sự công bằng trong tuyển sinh. Nếu để các trường tự đặt ngưỡng, có thể xảy ra tình trạng cạnh tranh không lành mạnh, khi một số trường hạ điểm sàn để tuyển đủ chỉ tiêu.

Ngược lại, việc Bộ quy định ngưỡng tối thiểu sẽ buộc các trường phải tuân thủ, thậm chí có thể chủ động nâng mức điểm cao hơn để nâng chất lượng tuyển sinh.

Đồng quan điểm, Tiến sĩ Đỗ Khắc Thanh – Hiệu trưởng Trường Đại học Hùng Vương (Phú Thọ) cũng cho rằng, đối với lĩnh vực đào tạo giáo viên – một ngành có ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng nguồn nhân lực tương lai của đất nước thì việc đặt ra ngưỡng đảm bảo chất lượng đầu vào là hoàn toàn cần thiết và có ý nghĩa sống còn. Đây không chỉ là yêu cầu kỹ thuật mang tính chất sàng lọc, mà là một cam kết ban đầu về chất lượng, năng lực của người học để có thể theo học hiệu quả và đáp ứng được chuẩn đầu ra của chương trình.

Trên thực tế, ngưỡng đầu vào giúp đảm bảo rằng thí sinh đủ năng lực nền tảng để tiếp thu kiến thức, rèn luyện kỹ năng nghề nghiệp, đặc biệt trong bối cảnh các ngành như sư phạm hay y tế còn gắn với trách nhiệm cấp phép hành nghề. Đồng thời, ngưỡng còn là công cụ giúp các cơ sở đào tạo chịu trách nhiệm giải trình trước xã hội, trước Nhà nước về công tác tuyển sinh và đào tạo, cũng như tạo sự công bằng trong tiếp cận giáo dục đại học.

“Tại Trường Đại học Hùng Vương (Phú Thọ), chúng tôi xác định ngưỡng đầu vào là yếu tố trọng yếu trong cả tuyển sinh lẫn đào tạo. Về tuyển sinh, nhà trường áp dụng nhiều phương thức khác nhau. Năm 2025 dù có 07 phương thức tuyển sinh, nhưng tất cả đều có tiêu chí ngưỡng tối thiểu riêng.

Ví dụ, với nhóm ngành Sư phạm, chúng tôi yêu cầu học lực lớp 12 từ loại Giỏi, điểm xét tuyển cao hơn mặt bằng chung, và đặc biệt ưu tiên những thí sinh có chứng chỉ quốc tế như IELTS, TOEIC, MOS, HSK... Điều này không chỉ giúp nhà trường thu hút được thí sinh có năng lực thực chất mà còn khuyến khích các em đầu tư phát triển kỹ năng toàn diện.

Về đào tạo, ngưỡng đầu vào ổn định giúp hình thành môi trường học tập chất lượng, cạnh tranh tích cực và giảm thiểu tình trạng sinh viên không theo kịp chương trình. Đây là cơ sở để chúng tôi triển khai các chính sách học bổng, khóa học tăng cường kỹ năng và chương trình đào tạo thực tiễn gắn liền với yêu cầu của thị trường lao động và nhà tuyển dụng”, thầy Thanh thông tin.

Tiến sĩ Đỗ Khắc Thanh – Hiệu trưởng Trường Đại học Hùng Vương (Phú Thọ). Ảnh: website nhà trường

Nên linh hoạt nhưng có kiểm soát

Hiện nay, dù các trường đại học đang được trao quyền tự chủ rộng rãi hơn, thì hai lĩnh vực đào tạo giáo viên và khoa học sức khỏe vẫn nằm trong nhóm ngành có sự điều tiết đầu vào từ Bộ Giáo dục và Đào tạo.

Theo Tiến sĩ Đỗ Khắc Thanh, việc Bộ tiếp tục giữ vai trò quy định ngưỡng đầu vào đối với các ngành đặc thù như sư phạm là hoàn toàn phù hợp trong bối cảnh hiện tại. Bởi, vai trò điều tiết của Bộ không chỉ giúp tạo sự thống nhất, minh bạch trong toàn hệ thống mà còn góp phần giữ vững chất lượng nguồn nhân lực ngành giáo dục – lĩnh vực vốn đóng vai trò nền tảng trong sự phát triển bền vững của xã hội.

Nếu việc quy định ngưỡng đầu vào được giao hoàn toàn cho các cơ sở đào tạo, nguy cơ “chạy theo chỉ tiêu” hoặc “hạ chuẩn để tuyển đủ” sẽ rất dễ xảy ra, đặc biệt đối với những trường chịu áp lực cạnh tranh lớn. Khi đó, việc đảm bảo sự công bằng giữa các thí sinh ở những vùng miền khác nhau, giữa các tổ hợp xét tuyển hay các phương thức tuyển sinh khác nhau sẽ trở thành một bài toán phức tạp, thậm chí có thể làm giảm niềm tin của xã hội vào hệ thống giáo dục.

Do vậy, cần thiết lập một cơ chế phối hợp hợp lý, Bộ Giáo dục và Đào tạo tiếp tục ban hành khung chuẩn về ngưỡng đầu vào, trong khi các trường có thể linh hoạt áp dụng trong phạm vi được định hướng, đi kèm với cơ chế giám sát và yêu cầu giải trình rõ ràng.

Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định ngưỡng đầu vào sẽ tạo sự công bằng, minh bạch trong tuyển sinh các ngành đào tạo giáo viên, sức khỏe. Ảnh: Trường Đại học Hùng Vương (Phú Thọ)

Bên cạnh đó, Hiệu trưởng Trường Đại học Hùng Vương (Phú Thọ) cũng nhấn mạnh rằng, việc áp dụng ngưỡng đầu vào nên được thực hiện một cách linh hoạt nhưng có kiểm soát. Chẳng hạn, có thể cân nhắc phân loại ngưỡng theo từng nhóm trường (như đại học vùng, đại học trọng điểm, trường tư thục...), theo vùng địa lý (như các khu vực khó khăn, vùng trung tâm đô thị...), hoặc theo hình thức đào tạo (chính quy, liên thông, vừa học vừa làm).

Tuy nhiên, sự linh hoạt này cần dựa trên các dữ liệu khách quan như phổ điểm tuyển sinh, kết quả học tập..., và phải được giám sát chặt chẽ từ phía Bộ Giáo dục và Đào tạo.

“Trong tương lai, khi Bộ tiếp tục là cơ quan quy định ngưỡng đầu vào, thì cần đẩy mạnh việc xây dựng hệ thống công cụ quy đổi giữa các phương thức xét tuyển. Đồng thời có hướng dẫn cụ thể về cách xác định ngưỡng dựa trên dữ liệu thực tiễn. Đặc biệt, cần tăng cường vai trò giám sát, cũng như yêu cầu trách nhiệm giải trình rõ ràng từ phía từng cơ sở đào tạo”, thầy Thanh nêu quan điểm.

Trên thực tế, để xây dựng đội ngũ nhà giáo, y bác sĩ có chuyên môn vững vàng, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục và chăm sóc sức khỏe hiện nay, thì bên cạnh việc tuân thủ các quy định về ngưỡng đầu vào, các cơ sở đào tạo cần đặc biệt chú trọng đầu tư thêm vào nhiều yếu tố khác.

Hiệu trưởng Trường Đại học Hùng Vương (Phú Thọ) cho biết, chất lượng đào tạo giáo viên không chỉ phụ thuộc vào yếu tố đầu vào, mà còn nằm ở toàn bộ hệ sinh thái đào tạo, bao gồm đội ngũ giảng viên, chương trình đào tạo, cơ sở vật chất, chính sách hỗ trợ sinh viên và khả năng kết nối với thị trường lao động.

Cụ thể, đội ngũ giảng viên cần có trình độ chuyên môn vững vàng, giàu tâm huyết và được đào tạo, bồi dưỡng thường xuyên để theo kịp xu hướng đổi mới giáo dục. Chương trình đào tạo phải được cập nhật liên tục, gắn với thực tiễn dạy học tại các trường phổ thông. Nhà trường đặc biệt chú trọng tổ chức các hoạt động thực hành, kiến tập, thực tập sư phạm – xem đây là nền tảng giúp sinh viên rèn luyện kỹ năng nghề nghiệp một cách bài bản.

Bên cạnh đó, môi trường học tập cần hiện đại, thân thiện và tạo động lực cạnh tranh tích cực. Sinh viên phải được học tập trong điều kiện cơ sở vật chất đầy đủ, đồng thời có cơ hội tham gia các hoạt động ngoại khóa, giao lưu học thuật và trải nghiệm thực tế để phát triển toàn diện. Các chính sách hỗ trợ như học bổng, ưu đãi học phí, chương trình kỹ năng mềm, ngoại ngữ và tin học cũng được đầu tư bài bản nhằm hỗ trợ sinh viên tối đa trong quá trình học tập và rèn luyện.

Cuối cùng, cam kết về việc làm sau tốt nghiệp là chỉ tiêu then chốt trong đánh giá chất lượng đào tạo. Các cơ sở đào tạo cần tích cực hơn nữa trong việc mở rộng hợp tác với các cơ sở giáo dục và chính quyền địa phương để đảm bảo sinh viên có cơ hội việc làm rõ ràng, ổn định và bền vững sau khi ra trường.

Để xây dựng đội ngũ nhà giáo, y bác sĩ có chuyên môn vững vàng cần đầu tư đồng bộ cơ sở vật chất. Ảnh minh họa: Trường Đại học Hùng Vương (Phú Thọ)

Còn theo Phó giáo sư, Tiến sĩ Trần Bá Tiến - Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Vinh, điều kiện bảo đảm về nguồn lực là yếu tố then chốt trong công tác đào tạo giáo viên. Nguồn lực ở đây bao gồm đội ngũ giảng viên, cơ sở vật chất, chương trình đào tạo và các chính sách hỗ trợ – tất cả cần được triển khai đồng bộ để nâng cao chất lượng.

Tại Trường Đại học Vinh, lợi thế lớn nhất nằm ở đội ngũ giảng viên có trình độ cao. Hiện nay, trên 80% giảng viên khối sư phạm của trường có trình độ tiến sĩ trở lên – một tỷ lệ vượt xa mức trung bình toàn quốc. Về cơ sở vật chất, nhà trường sở hữu hệ thống hiện đại, đồng bộ, được đầu tư mạnh mẽ do nằm trong nhóm các cơ sở trọng điểm về đào tạo giáo viên được Nhà nước quan tâm.

Bên cạnh đó, nhà trường không ngừng đổi mới chương trình đào tạo, áp dụng các chính sách cải tiến để nâng cao chất lượng đầu ra. Nhờ những nỗ lực này, công tác tuyển sinh ngày càng khởi sắc, chất lượng thí sinh tăng rõ rệt, và điểm chuẩn ngành đào tạo giáo viên của trường hiện nằm trong nhóm cao của cả nước.

Ngoài ra, thầy Tiến cũng nhấn mạnh việc quy định ngưỡng đầu vào đối với các ngành đào tạo giáo viên và sức khỏe có vai trò quan trọng trong việc đảm bảo chất lượng đầu vào. Bởi, đây là các ngành đặc thù, đòi hỏi người học không chỉ có kiến thức nền tảng tốt mà còn phải có năng lực, phẩm chất đạo đức và trách nhiệm nghề nghiệp cao. Do đó, việc đặt ra ngưỡng đầu vào tối thiểu là hoàn toàn cần thiết để sàng lọc, bảo đảm chất lượng ngay từ đầu.

Theo Phó giáo sư, Tiến sĩ Trần Bá Tiến, trong bối cảnh điểm thi tốt nghiệp trung học phổ thông có thể dao động theo từng năm, ngưỡng đầu vào cần được điều chỉnh linh hoạt nhưng có kiểm soát, để vừa bảo đảm tính công bằng cho thí sinh, vừa không ảnh hưởng đến chất lượng tuyển sinh chung. Đây cũng là cách để duy trì sự cạnh tranh lành mạnh giữa các cơ sở đào tạo, tránh tình trạng một số trường vì áp lực tuyển sinh mà sẵn sàng hạ chuẩn, dẫn đến hệ lụy lâu dài về chất lượng nguồn nhân lực trong các ngành đặc biệt quan trọng như giáo dục và y tế.

Đồng thời, thầy cũng nhấn mạnh rằng ngưỡng đầu vào nên được hiểu là mức sàn tối thiểu, không phải mức trần, do đó vẫn hoàn toàn đảm bảo quyền tự chủ trong tuyển sinh của các trường đại học. Các trường hoàn toàn có thể xây dựng tiêu chí riêng, cao hơn mức sàn chung, phù hợp với năng lực đào tạo và định hướng phát triển của đơn vị mình.

“Dẫu vậy, một ngưỡng chung do Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành vẫn là cần thiết để đảm bảo sự thống nhất, minh bạch và giữ vững chất lượng đầu vào trên bình diện toàn quốc, đặc biệt với những ngành nghề liên quan trực tiếp đến sức khỏe, đạo đức và sự phát triển con người”, Phó giáo sư, Tiến sĩ Trần Bá Tiến nêu quan điểm.

ĐÀO HIỀN