Đề xuất miễn, hỗ trợ học phí cho học sinh từ 2025-2026

Ông Nguyễn Kim Sơn, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT trình bày tờ trình của Chính phủ

Áp dụng với mọi cấp học trong hệ thống giáo dục quốc dân

Dự thảo nghị quyết quy định việc miễn, hỗ trợ học phí cho trẻ em mầm non, học sinh phổ thông là công dân Việt Nam đang theo học tại các cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông, thường xuyên hoặc các cơ sở khác giảng dạy chương trình giáo dục phổ thông. Các tổ chức, cá nhân có liên quan cũng thuộc phạm vi điều chỉnh.

Theo tờ trình của Chính phủ, chính sách này sẽ làm tăng tổng nhu cầu ngân sách nhà nước thêm khoảng 8.200 tỷ đồng/năm học so với mức chi hiện tại. Cụ thể, tổng kinh phí thực hiện chính sách miễn, hỗ trợ học phí từ năm học 2025–2026 ước tính vào khoảng 30.600 tỷ đồng/năm học, trong đó khối công lập chiếm 28.700 tỷ đồng, khối dân lập, tư thục khoảng 1.900 tỷ đồng.

Hiện nay, ngân sách nhà nước đang chi khoảng 22.400 tỷ đồng/năm học để thực hiện miễn học phí theo Luật Giáo dục, bao gồm trẻ mầm non 5 tuổi, học sinh tiểu học và trung học cơ sở. Như vậy, để thực hiện nghị quyết mới, ngân sách cần bổ sung thêm 8.200 tỷ đồng/năm học, trong đó 6.900 tỷ đồng cho khối công lập và 1.300 tỷ đồng cho khối ngoài công lập.

Mức chi cụ thể tại từng địa phương sẽ phụ thuộc vào khung học phí do Hội đồng nhân dân cấp tỉnh ban hành.

Ủy ban Văn hóa – Xã hội của Quốc hội, cơ quan thẩm tra dự thảo, đề nghị Chính phủ đánh giá kỹ khả năng cân đối ngân sách của các địa phương, đặc biệt là những nơi còn khó khăn về kinh tế - xã hội. Đồng thời, cần bổ sung dự toán kinh phí cho các học viên học chương trình giáo dục phổ thông tại các cơ sở giáo dục thường xuyên và các cơ sở khác giảng dạy chương trình phổ thông.

Ngoài ra, Ủy ban cũng đề xuất bổ sung quy định về việc ngân sách trung ương hỗ trợ cho các địa phương chưa tự cân đối được ngân sách theo quy định của Luật Ngân sách Nhà nước.

Dự thảo nghị quyết ban đầu đề xuất chi trả hỗ trợ học phí thông qua các cơ sở giáo dục. Tuy nhiên, tại phiên họp thẩm tra sơ bộ, Thường trực Ủy ban Văn hóa – Xã hội cùng các cơ quan liên quan đã thống nhất đề xuất chuyển sang hình thức hỗ trợ trực tiếp cho người học.

Ông Nguyễn Đắc Vinh, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Xã hội trình bày báo cáo thẩm tra

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa – Xã hội Nguyễn Đắc Vinh cho biết, cần bổ sung quy định rõ về tổ chức thực hiện, trong đó giao Chính phủ hướng dẫn phương thức chi trả tiền hỗ trợ học phí cho người học tại các cơ sở giáo dục ngoài công lập.

Cần tính vào chi giáo dục quốc gia

Góp ý tại phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nhấn mạnh: “Đây là chính sách của Trung ương thì ngân sách đảm bảo nằm trong chi phí giáo dục.” Theo ông, trước đây một số tỉnh tự cân đối thực hiện chính sách miễn, hỗ trợ học phí. Nhưng khi triển khai trên phạm vi toàn quốc, kế hoạch hóa ngay từ đầu năm học để ngành Giáo dục – Đào tạo chủ động biết được tổng nguồn kinh phí được phân bổ.

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa – Xã hội Nguyễn Đắc Vinh cho biết, hiện nay khoản kinh phí này chưa được đưa vào dự toán giáo dục. Cá nhân ông ủng hộ việc tính luôn khoản này vào dự toán ngân sách cấp, đảm bảo chi đủ. Nếu để các tỉnh tự cân đối, nhất là những địa phương chưa đủ năng lực tài chính, thì khả năng triển khai sẽ không cao.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cũng nhấn mạnh thêm: “Khoản này được xác định là chi cho giáo dục. Ngân sách nhà nước có thể đảm đương được chi.”

Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Thành Trung khẳng định, Bộ Tài chính nhận thức rõ đây là nhiệm vụ ngân sách thường xuyên và sẽ tổng hợp để bố trí. Tuy nhiên, Bộ Giáo dục – Đào tạo đánh giá chính xác số lượng học sinh ở cả khối công lập và ngoài công lập để làm căn cứ tính toán chi ngân sách phù hợp.

Về phương thức chi trả hỗ trợ học phí cho học sinh ngoài công lập, Bộ trưởng Bộ Giáo dục – Đào tạo Nguyễn Kim Sơn ủng hộ phương án cấp tiền hỗ trợ trực tiếp thông qua cha mẹ hoặc người giám hộ. Ông đánh giá đây là phương án hợp lý và khả thi trong thực tế.

Kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương nhấn mạnh, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất với sự cần thiết ban hành nghị quyết về miễn, hỗ trợ học phí đối với trẻ em mầm non, học sinh phổ thông và người học chương trình giáo dục phổ thông trong hệ thống giáo dục quốc dân.

Theo ông Phương, việc ban hành nghị quyết này nhằm thể chế hóa chủ trương của Đảng một cách kịp thời, thể hiện rõ tính ưu việt của chế độ, góp phần bảo đảm công bằng trong tiếp cận giáo dục, đồng thời khẳng định trách nhiệm của Nhà nước trong việc chăm lo cho thế hệ trẻ và bảo đảm an sinh xã hội.

Lập Nguyễn