Đề xuất mới 2 mô hình hoạt động báo chí

Dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi) do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch soạn thảo, đã được gửi Bộ Tư pháp thẩm định. Nhiều quy định mới tại dự thảo trực tiếp điều chỉnh hoạt động cơ quan báo chí và công tác quản lý nhà nước.

Bổ sung quy định về hoạt động báo chí trên không gian mạng

Dự thảo luật xác định báo chí bao gồm các sản phẩm thông tin thể hiện bằng chữ viết, hình ảnh, âm thanh, được sáng tạo và phát hành định kỳ hoặc thông qua các phương thức truyền dẫn khác, trong đó có cả kênh nội dung trên không gian mạng.

So với quy định hiện hành, dự thảo lần này bổ sung khái niệm “kênh nội dung của cơ quan báo chí trên không gian mạng”. Đây là kênh thông tin do cơ quan báo chí thiết lập trên mạng xã hội nhằm chia sẻ thông tin, kết nối cộng đồng và có dấu hiệu nhận biết thống nhất.

Hoạt động này phải tuân thủ pháp luật về báo chí, an ninh mạng, tôn chỉ mục đích của cơ quan báo chí và các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.

Cơ quan báo chí phải chịu trách nhiệm về nội dung, bản quyền khi đăng tải thông tin lên không gian mạng, đồng thời phải lưu trữ nội dung theo quy định về lưu chiểu báo chí điện tử. Khi mở các kênh nội dung, cơ quan báo chí phải đăng ký hoặc thông báo với cơ quan quản lý, đồng thời kết nối hệ thống để phục vụ đo kiểm xu hướng thông tin theo quy định của Chính phủ.

Dự thảo quy định Nhà nước đầu tư công cụ số để giám sát hoạt động báo chí trên không gian mạng, phát triển các nền tảng số quốc gia cho báo chí, đồng thời giao nhiệm vụ, đặt hàng cung cấp dịch vụ nền tảng số. Nền tảng này ngoài việc đăng tải nội dung báo chí còn được tích hợp dịch vụ trực tuyến theo pháp luật.

Phóng viên tác nghiệp tại một phiên tòa. Ảnh minh họa: TRƯỜNG GIANG

Trang thông tin điện tử tổng hợp và mạng xã hội khi sử dụng tin, bài của cơ quan báo chí phải có thỏa thuận với cơ quan báo chí. Việc thiết lập các trang này thực hiện theo quy định của Chính phủ.

Luật hiện hành chưa có khái niệm cụ thể về tạp chí. Dự thảo lần này bổ sung định nghĩa: Tạp chí là sản phẩm báo chí có tính chất chuyên biệt, chuyên ngành, thực hiện theo tôn chỉ, mục đích ghi trong giấy phép; chỉ cập nhật tin tức liên quan đến cơ quan chủ quản. Tạp chí có thể tồn tại dưới dạng in hoặc điện tử.

Hình thành tổ hợp báo chí đa phương tiện

Luật hiện hành chưa có quy định về hình thành cơ quan báo chí quy mô lớn. Thực tế, đã xuất hiện các mô hình tổ hợp báo chí như VOV, VTV, TTXVN hoặc mô hình hợp nhất báo chí ở Quảng Ninh, Bình Phước.

Dự thảo bổ sung quy định về hai loại mô hình: Tổ hợp báo chí truyền thông chủ lực đa phương tiện và Tổ hợp báo chí của địa phương.

Theo đó, tổ hợp báo chí chủ lực là cơ quan có nhiều loại hình báo chí, có thể có cơ quan báo chí và doanh nghiệp trực thuộc hoặc góp vốn. Các tổ hợp này được áp dụng cơ chế tài chính, nhân sự đặc thù. Tổ hợp báo chí của địa phương có tính chất tương tự nhưng hoạt động trong phạm vi địa phương.

Người đứng đầu tổ hợp báo chí chủ lực là Tổng Giám đốc, cấp phó là Phó Tổng Giám đốc. Tổ hợp của địa phương do Giám đốc điều hành, cấp phó là Phó Giám đốc. Người được giao phụ trách tạm thời là cấp phó của người đứng đầu cơ quan báo chí hoặc cơ quan chủ quản. Lãnh đạo tổ hợp được kiêm nhiệm các vị trí lãnh đạo tại cơ quan báo chí trực thuộc.

Luật hiện hành mới chỉ quy định phương thức “đặt hàng”. Dự thảo bổ sung đầy đủ các phương thức như giao nhiệm vụ, đặt hàng, đấu thầu và hỗ trợ chi phí vận chuyển.

Chính sách này áp dụng cho các nhiệm vụ chính trị, quốc phòng, an ninh, văn hóa, thông tin tuyên truyền vùng khó khăn, đối tượng đặc thù như thiếu niên, nhi đồng, người khiếm thị, khiếm thính…

Ngoài các nguồn thu đã quy định, dự thảo bổ sung nguồn thu từ lợi nhuận phần vốn góp trong doanh nghiệp, từ thực hiện nhiệm vụ, đặt hàng, đấu thầu, và từ người có nhu cầu đăng bài nghiên cứu khoa học.

Theo ban soạn thảo, điều này nhằm tháo gỡ khó khăn tài chính cho các tạp chí khoa học, vốn không có nguồn kinh phí để phản biện, nâng cao chất lượng bài viết.

Luật hiện hành chỉ điều chỉnh hoạt động của nhà báo đã có thẻ. Dự thảo lần này bổ sung quy định về phóng viên, biên tập viên chưa được cấp thẻ nhà báo.

Theo đó, những người này có quyền và nghĩa vụ như nhà báo, được phép tác nghiệp khi xuất trình giấy giới thiệu do cơ quan báo chí cấp. Giấy giới thiệu chỉ được cấp cho phóng viên thuộc biên chế cơ quan báo chí.

VIẾT THỊNH