Đề xuất mới nhất về quy định ghi âm, ghi hình đối với phóng viên tại phiên tòa

Về tham dự và hoạt động thông tin tại phiên tòa, phiên họp Điều 141 dự thảo Luật Tổ chức Tòa án nhân dân (sửa đổi) quy định:

Người từ đủ 16 tuổi trở lên được tham dự phiên tòa xét xử công khai theo quy định của pháp luật. Người dưới 16 tuổi không được vào phòng xử án, trừ trường hợp được Tòa án triệu tập đến phiên tòa.

Người tham dự phiên tòa, phiên họp phải tuân thủ các quy định của pháp luật và nội quy phiên tòa, phiên họp.

Tại khoản này hiện có 2 phương án được đưa ra. Trong đó, phương án 1 (khoản 3 và khoản 4) quy định, việc ghi âm lời nói, ghi hình ảnh của Hội đồng xét xử tại phiên tòa, phiên họp phải được sự đồng ý của chủ tọa phiên tòa; việc ghi âm lời nói, ghi hình ảnh của người tiến hành tố tụng khác, người tham gia phiên tòa, phiên họp thì phải được sự đồng ý của họ và sự đồng ý của chủ tọa phiên tòa, phiên họp.

Việc ghi hình ảnh tại phiên tòa, phiên họp chỉ được thực hiện trong thời gian khai mạc phiên tòa, phiên họp và tuyên án, công bố quyết định.

Tòa án tiến hành ghi âm lời nói, ghi hình ảnh toàn bộ diễn biến phiên tòa, phiên họp trong trường hợp cần thiết để phục vụ nhiệm vụ chuyên môn. Việc sử dụng, cung cấp kết quả ghi âm lời nói, ghi hình ảnh diễn biến phiên tòa được thực hiện theo quy định của pháp luật. Chánh án Tòa án nhân dân tối cao quy định chi tiết khoản này.

Phương án 2 không quy định khoản 3 và khoản 4 (thực hiện theo quy định của các luật tố tụng và pháp luật có liên quan).

Người tham dự phiên tòa, phiên họp không được truyền phát trực tiếp, trực tuyến; không được đưa tin sai sự thật; không đưa tin làm ảnh hưởng đến tính độc lập, khách quan của Tòa án…

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (đoàn Hải Dương) phát biểu thảo luận

Góp ý vào nội dung trên, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (đoàn Hải Dương) nêu thực tế, rất nhiều vụ việc, vụ án được đưa tin tràn lan trên báo chí, mạng xã hội, internet một cách không chính thống; cùng với đó là các ý kiến trái chiều từ rất nhiều người dùng mạng xã hội đã tạo những tác động và áp lực không nhỏ đến người tiến hành tố tụng, có ảnh hưởng tiêu cực đến công tác xét xử, công tác tuyên truyền pháp luật, đến quyền cá nhân, quyền con người…Bởi vậy, việc quy định chặt chẽ hơn về hoạt động ghi âm, ghi hình tại phiên tòa là vô cùng cần thiết.

Song, không nên chỉ giới hạn việc ghi hình ảnh tại phiên tòa, phiên họp trong thời gian khai mạc phiên tòa, phiên họp và tuyên án, công bố quyết định mà cần giới hạn thêm cả việc ghi âm.

Theo đại biểu, tuy nội dung nguyên tắc công khai là công khai toàn bộ phiên tòa, không chỉ là thời gian khai mạc, tuyên án hay công bố quyết định nhưng nếu để người dân tự do ghi âm, ghi hình trong cả quá trình xét xử sẽ ảnh hưởng đến quá trình xét xử vì có thể tạo ra sự lộn xộn.

Hơn nữa, theo đại biểu, với những phiên tòa xử án ly hôn, án kinh doanh, có nhiều bí mật đời tư của các cá nhân liên quan, có bí mật doanh nghiệp, bí mật kinh doanh, nếu ghi âm, ghi hình tràn lan, rồi đưa thông tin đã cắt gọt lên mạng xã hội sẽ ảnh hưởng không nhỏ tới các cá nhân, tổ chức có liên quan.

Song, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga cũng cho rằng, cần có sự phân biệt đối tượng được phép ghi âm, ghi hình tại phiên tòa, đồng thời đề xuất nên quy định cởi mở hơn việc ghi âm, ghi hình tại phiên tòa đối với nhóm đối tượng là phóng viên, báo chí, truyền hình. Bởi đây là những người được đào tạo bài bản, có chuyên môn, lại bị ràng buộc bởi công việc nên việc thông tin chắc chắn sẽ có sự chuyên nghiệp và tính khách quan hơn…