Đề xuất mới về trình tự, thủ tục thi hành án tử hình

Sáng nay (27-10), Quốc hội nghe tờ trình, báo cáo thẩm tra về dự án Luật Thi hành án hình sự (sửa đổi).

Theo tờ trình của Chính phủ, trên cơ sở rà soát Luật Thi hành án hình sự 2019, Chính phủ xây dựng Dự thảo Luật sửa đổi với 15 chương với 172 điều.

Về cơ bản, Dự thảo Luật giữ nguyên phạm vi điều chỉnh so với Luật thi hành án hình sự 2019. Những quy định được sửa đổi bổ sung nhằm đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất trong hệ thống pháp luật, giải quyết các tồn tại, khó khăn trong thực tiễn và đáp ứng yêu cầu thi hành án hình sự trong thời gian tới.

Dự thảo Luật Thi hành án hình sự đang được trình Quốc hội. Ảnh: Quochoi.vn

Quy định trình tự, thủ tục thi hành án tử hình

Trong đó, Dự thảo Luật dành riêng Chương III từ Điều 72 đến Điều 78, quy định về thi hành án tử hình bao gồm các quy định về quyết định thi hành án tử hình; quyết định thành lập, nhiệm vụ, quyền hạn của Hội đồng thi hành án tử hình; hồ sơ thi hành án tử hình; hoãn, hình thức, trình tự thi hành án tử hình; giải quyết việc xin nhận tử thi, tro cốt và hài cốt của người bị thi hành án tử hình.

Theo đó, Dự thảo Luật sửa đổi quy định về trách nhiệm gửi quyết định thi hành án tử hình, Tòa án là cơ quan có trách nhiệm phải gửi quyết định thi hành án tử hình cho VKS có thẩm quyền, cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp tỉnh hoặc cơ quan thi hành án hình sự cấp quân khu và trại tạm giam nơi người chấp hành án đang bị giam giữ (Khoản 2 Điều 72).

Khoản 1, khoản 7 Điều 78 Dự thảo Luật quy định thẩm quyền xác nhận đơn xin nhận tử thi về mai táng, đơn xin nhận hài cốt. Theo đó, trong thời hạn 3 ngày làm việc kể từ ngày nhận được đơn xin nhận tử thi về mai táng của thân nhân hoặc người đại diện của người bị thi hành án tử hình, Chánh án Tòa án đã ra quyết định thi hành án tử hình phải thông báo bằng văn bản về việc chấp nhận hay không chấp nhận cho nhận tử thi về mai táng. Nếu không chấp nhận cho nhận tử thi về mai táng thì nêu rõ lý do.

Thẩm tra nội dung này, Ủy ban Pháp luật và tư pháp (Quốc hội) cơ bản nhất trí với phương án sửa đổi như trong dự thảo Luật nhằm khắc phục khó khăn, vướng mắc trong công tác thi hành án tử hình, phù hợp với nguyên tắc phân cấp, phân quyền, sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy nhà nước và thống nhất với các quy định mới được sửa đổi, bổ sung của Bộ luật Tố tụng hình sự.

Bổ sung về hệ thống cơ quan thi hành án hình sự

Ngoài ra, Dự thảo luật còn sửa đổi, bổ sung về hệ thống cơ quan thi hành án hình sự. Theo đó, Dự thảo Luật bổ sung Công an xã, phường, đặc khu là cơ quan được giao một số nhiệm vụ thi hành án hình sự.

Đồng thời, sửa đổi, bổ sung nhiệm vụ, quyền hạn của UBND, Công an cấp xã theo hướng: UBND cấp xã quản lý, giám sát, giáo dục người chấp hành án hình sự tại cộng đồng. Trưởng Công an cấp xã có nhiệm vụ giúp UBND cấp xã quản lý, giám sát, giáo dục người chấp hành án hình sự tại cộng đồng.

Bên cạnh đó, Dự thảo Luật bỏ quy định hiện hành về nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp huyện, nhiệm vụ, quyền hạn của UBND cấp xã, nhiệm vụ, quyền hạn của đơn vị quân đội trong thi hành án hình sự.

Thẩm tra nội dung này, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp cơ bản nhất trí với định hướng sửa đổi như trong dự thảo Luật.

Tuy nhiên, khoản 4 điều 8 Dự thảo Luật quy định Bộ trưởng Bộ Công an, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng quy định chi tiết tổ chức bộ máy của cơ quan quản lý thi hành án hình sự, cơ quan thi hành án hình sự và cơ quan được giao một số nhiệm vụ thi hành án hình sự.

Các cơ quan được giao một số nhiệm vụ thi hành án hình sự bao gồm: trại tạm giam thuộc Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Công an cấp tỉnh, cấp quân khu; UBND xã, công an xã, phường và đặc khu; đơn vị quân đội cấp trong đoàn và tương đương. Tổ chức bộ máy các cơ quan này đã được quy định trong luật liên quan.

Do đó, việc quy định Bộ trưởng Bộ Công an, Bộ Quốc phòng quy định tổ chức bộ máy các cơ quan được giao một số nhiệm vụ thi hành án hình sự là không phù hợp. Ủy ban Pháp luật và Tư pháp đề nghị bỏ quy định về phần này.

BÙI TRANG