Đề xuất mức nâng mức giảm trừ gia cảnh từ 11 triệu đồng lên 13,3 - 15,5 triệu đồng/tháng

Người dân làm thủ tục thuế TNCN tại Chi cục Thuế Hà Nội. Ảnh: Công Hùng

Bộ Tài chính vừa trình dự thảo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) về điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh (GTGC) trong tính thuế thu nhập cá nhân, áp dụng từ kỳ tính thuế năm 2026.

Bộ Tài chính đề xuất 2 phương án điều chỉnh, nâng mức giảm trừ cho bản thân người nộp thuế. Cụ thể, phương án 1: điều chỉnh mức giảm trừ đối với đối tượng nộp thuế là 13,3 triệu đồng/tháng (159,6 triệu đồng/năm); mức giảm trừ đối với mỗi người phụ thuộc là 5,3 triệu đồng/tháng.

Phương án 2: điều chỉnh mức giảm trừ đối với đối tượng nộp thuế là 15,5 triệu đồng/tháng (186 triệu đồng/năm); mức giảm trừ đối với mỗi người phụ thuộc là 6,2 triệu đồng/tháng.

Cả hai phương án đều được đề xuất áp dụng từ kỳ tính thuế năm 2026, sau khi Nghị quyết được UBTVQH thông qua và có hiệu lực từ ngày ký ban hành.

Đề xuất được đưa ra trên cơ sở biến động chỉ số CPI từ năm 2020 đến hết 2025 sẽ vượt 20% (khoảng 21,24% theo tính toán của Cục Thống kê).

Theo Bộ Tài chính, theo quy định của Luật Thuế thu nhập cá nhân (TNCN) hiện hành, cá nhân được trừ các khoản bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp đối với một số ngành nghề phải tham gia bảo hiểm bắt buộc, trừ đi mức GTGC các khoản đóng góp từ thiện, nhân đạo, các khoản phụ cấp, trợ cấp theo quy định… số còn lại mới là thu nhập làm căn cứ tính thuế TNCN.

Luật Thuế TNCN (áp dụng từ ngày 1/1/2009) quy định mức giảm trừ đối với đối tượng nộp thuế là 4 triệu đồng/tháng; mức giảm trừ đối với mỗi người phụ thuộc là 1,6 triệu đồng/tháng. Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Thuế TNCN số 26/2012/QH13 (áp dụng từ 1/7/2013) quy định mức giảm trừ đối với đối tượng nộp thuế là 9 triệu đồng/tháng; mức giảm trừ đối với mỗi người phụ thuộc là 3,6 triệu đồng/tháng…

Ngày 2/6/2020 UBTVQH đã ban hành Nghị quyết số 954/2020/UBTVQH14 về điều chỉnh mức GTGC của thuế TNCN (áp dụng từ kỳ tính thuế năm 2020). Theo đó nâng mức giảm trừ đối với đối tượng nộp thuế là 11 triệu đồng/tháng; mức giảm trừ đối với mỗi người phụ thuộc là 4,4 triệu đồng/tháng.

Luật Thuế TNCN quy định về giảm trừ cho bản thân người nộp thuế, giảm trừ cho người phụ thuộc mà người nộp thuế phải nuôi dưỡng. Quy định này thể hiện nguyên tắc “công bằng” và “khả năng nộp thuế”, có tính đến đặc thù, hoàn cảnh của người nộp thuế: người có thu nhập cao hơn thì nộp thuế nhiều hơn, người có thu nhập như nhau nhưng có hoàn cảnh khó khăn, nhiều người phụ thuộc hơn thì nộp thuế ít hơn, người có thu nhập thấp chưa phải nộp thuế.

Thời gian qua có ý kiến cho rằng mức GTGC vẫn còn thấp, nhưng cũng có ý kiến cho rằng mức GTGC hiện nay không thấp khi so sánh với mặt bằng chung về mức sống, thu nhập của người dân hiện nay, có nhiều người lao động hiện đang có thu nhập chưa đến mức phải nộp thuế. Ngoài ra, cũng có ý kiến cho rằng, cần quy định mức GTGC theo mức lương tối thiểu vùng, mức GTGC ở các đô thị, thành phố lớn cần phải cao hơn ở khu vực nông thôn, miền núi do chi phí đắt đỏ hơn; cũng có ý kiến cho rằng phải có chính sách thuế điều tiết cao hơn đối với cá nhân ở các đô thị, thành phố lớn để hạn chế nhập cư, di dân vào các đô thị lớn...

Tuy nhiên, mức GTGC cho người nộp thuế, người phụ thuộc của người nộp thuế theo quy định của pháp luật về thuế TNCN là mức cụ thể theo mặt bằng chung của xã hội, không phân biệt người có thu nhập cao hay thấp, với nhu cầu tiêu dùng khác nhau và sống ở các địa bàn khác nhau. Pháp luật về thuế TNCN ở các nước, bao gồm cả các nước phát triển và đang phát triển chỉ quy định mức GTGC chung, áp dụng thống nhất, không phân biệt theo địa bàn và các bộ phận dân cư. Đối với các cá nhân làm việc tại các địa bàn khó khăn, Luật Thuế TNCN đã quy định không tính vào thu nhập chịu thuế TNCN khoản trợ cấp khu vực, trợ cấp thu hút, trợ cấp chuyển vùng... nhằm hỗ trợ người lao động cũng như thu hút cá nhân làm việc tại các địa bàn này. Ngoài ra, cá nhân có khó khăn do thiên tai, hỏa hoạn, tai nạn, bệnh hiểm nghèo thì pháp luật về thuế TNCN có quy định giảm thuế cho các trường hợp này.

Bộ Tài chính cho rằng, đối với nước ta, mức GTGC hiện hành được áp dụng từ năm 2020 đến nay nên cũng cần thiết phải rà soát, đánh giá lại để đề xuất phương án sửa đổi, điều chỉnh cho phù hợp với các điều kiện mới. Mức GTGC cụ thể cần được nghiên cứu, tính toán 1 cách kỹ lưỡng, đảm bảo cao hơn GDP bình quân đầu người, tiền lương tối thiểu vùng, mức chi tiêu bình quân đầu người trong một giai đoạn nhất định.

Minh Dương