Đề xuất người từ 48 tuổi được hưởng trợ cấp thất nghiệp trên 12 tháng

Cân nhắc bổ sung 2 trường hợp được hưởng trợ cấp thất nghiệp

Chính sách bảo hiểm thất nghiệp được triển khai từ năm 2009, sau 16 năm thực hiện đã mang lại lợi ích cho cả người lao động và người sử dụng lao động. Theo chia sẻ của bà Hồ Thị Kim Ngân - Phó Trưởng Ban Quan hệ lao động – Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam: Bảo hiểm thất nghiệp là chính sách nhân văn, ưu việt. Trợ cấp thất nghiệp giúp cho người lao động thất nghiệp có nguồn thu nhập hàng hàng, hỗ trợ trang trải sinh hoạt, duy trì cuộc sống trước khi tìm việc làm mới. Người lao động thất nghiệp còn được tư vấn, giới thiệu việc làm để người lao động sớm quay trở lại thị trường lao động. Bên cạnh đó người lao động thất nghiệp học nghề để chuyển đổi nghề nghiệp.

Nhiều người lao động hưởng trợ cấp thất nghiệp đang được tư vấn, hỗ trợ tìm việc làm tại Trung tâm Dịch vụ việc làm Hà Nội. Ảnh: Trần Oanh.

Tuy nhiên, hiện nay chính sách bảo hiểm thất nghiệp có một số bất cập, vì thế dự thảo Luật Việc làm (sửa đổi) đã sửa đổi, bổ sung những quy định mới và nhận được nhiều ý kiến góp ý để đảm bảo quyền lợi của người lao động và người sử dụng lao động. Điều 40 dự thảo Luật Việc làm (sửa đổi) quy định người lao động đang đóng bảo hiểm thất nghiệp chấm dứt hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc hoặc chấm dứt làm việc theo quy định của pháp luật thì được hưởng trợ cấp thất nghiệp.

Có 3 trường hợp không được hưởng trợ cấp thất nghiệp gồm: người lao động đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trái pháp luật theo quy định của Bộ luật Lao động; người lao động đơn phương chấm dứt hợp đồng làm việc không đúng quy định của Luật Viên chức; người lao động nghỉ việc khi đủ điều kiện hưởng lương hưu. Với quy định này, đại biểu Nguyễn Minh Tâm (Đoàn Đại biểu Quảng Bình) đề nghị Ban soạn thảo cân nhắc 2 trường hợp người lao động đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động không được hưởng trợ cấp thất nghiệp. Bởi lẽ, người lao động khi chấm dứt hợp đồng lao động với người sử dụng lao động là mối quan hệ lao động; còn việc hưởng bảo hiểm thất nghiệp là quyền lợi của họ có tham gia bảo hiểm thất nghiệp. Khi người lao động mất việc, không có việc làm bởi bất kỳ lý do gì, dù họ có đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trái pháp luật đương nhiên phải được hưởng trợ cấp thất nghiệp.

Tại điểm c, khoản 1 Điều 33 dự thảo Luật Việc làm (sửa đổi) quy định đối tượng tham gia bảo hiểm thất nghiệp là người làm việc theo hợp đồng làm việc. Về quy định này, đại biểu Dương Văn Phước (Đoàn Đại biểu Quảng Nam) cho rằng: viên chức ngành giáo dục thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm thất nghiệp, họ cũng công tác trong ngành lâu năm như công chức nhưng phải trích nộp tiền lương để đóng bảo hiểm thất nghiệp đến khi về hưu là thiệt thòi về quyền lợi. Do đó, đại biểu Dương Văn Phước đề nghị nghiên cứu không bắt buộc viên chức ngành giáo dục tham gia bảo hiểm thất nghiệp. Trong trường hợp phải tham gia thì nên có chính sách quy định hỗ trợ đối với trường hợp khi về hưu mà chưa hưởng trợ cấp thất nghiệp.

Kéo dài thời gian hưởng trợ cấp cho lao động lớn tuổi

Về điều kiện hưởng trợ cấp thất nghiệp, đại biểu Đỗ Ngọc Thịnh (Đoàn đại biểu Khánh Hòa) đề nghị Ban soạn thảo xem xét, điều chỉnh điều kiện để người lao động được hưởng trợ cấp thất nghiệp theo hướng người lao động đã tham gia bảo hiểm thất nghiệp, thay vì yêu cầu họ phải tham gia bảo hiểm thất nghiệp vào tháng liền kề tại thời điểm chất dứt hợp đồng lao động hoặc hợp đồng làm việc hoặc chấm dứt làm việc.

Người lao động hưởng chính sách bảo hiểm thất nghiệp đang ứng tuyển phỏng vấn tại Sàn Giao dịch việc làm Hà Nội. Ảnh: Trần Oanh.

Đối với thời gian hưởng trợ cấp thất nghiệp, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (Đoàn Đại biểu Bà Rịa – Vũng Tàu) cho rằng dự thảo Luật Việc làm (sửa đổi) giữ được các điều kiện cơ bản như chấm dứt hợp đồng có đủ thời gian đóng bảo hiểm thất nghiệp, nộp hồ sơ đúng hạn. Nhưng yêu cầu đóng đủ 12 tháng trong 24 tháng trước khi nghỉ việc là khá cao. Đặc biệt là trong bối cảnh thị trường lao động linh hoạt, nhiều lao động hợp đồng ngắn hạn mức hưởng 60% lương bình quân là chưa phù hợp với mặt bằng chi phí sinh hoạt hiện nay. Thời gian hưởng trợ cấp tối đa 12 tháng là hợp lý nhưng cách tính lũy tiến 12 tháng được 3 tháng, sau đó 12 tháng thêm 1 tháng là khá chậm, thiệt thòi cho người lao động đóng nhiều năm. Vị vậy, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng đề nghị xem xét giảm điều kiện đóng 9 tháng trong 24 tháng để được hưởng trợ cấp thất nghiệp, tăng mức hưởng lên 70%, cải tiến cách tính thời gian hưởng theo hướng cứ mỗi 6 tháng đóng thêm được cộng thêm 1 tháng trợ cấp, thay vì 12 tháng như hiện nay.

Nhiều năm công tác trong ngành bảo hiểm xã hội và nghiên cứu chính sách này, nguyên Viện trưởng Viện Chiến lược và Chính sách kinh tế - tài chính – Bộ Tài chính TS Phạm Đình Thành cho rằng, quy định thời gian hưởng trợ cấp thất nghiệp tối đa là 12 tháng cũng là một động lực thúc ép người lao động sớm tìm cách để trở lại thị trường lao động. Hơn nữa, bảo hiểm thất nghiệp là sự chia sẻ giữa người có việc làm và người mất việc làm, không đơn thuần là đóng bao nhiêu thì phải hưởng đủ bấy nhiêu. Chính sách bảo hiểm thất nghiệp cũng chịu ảnh hưởng của chu kỳ kinh tế. Khi thời kỳ kinh tế đi xuống thì số người thất nghiệp sẽ tăng lên và ngược lại khi kinh tế đi lên thì số người thất nghiệp sẽ giảm. Điều cần quan tâm là độ tuổi của người hưởng trợ cấp thất nghiệp. Bởi lẽ trên thị trường lao động, người lao động trẻ khỏe hơn dễ được tiếp nhận vào làm việc hơn là người lao động lớn tuổi hơn, ví dụ từ 45, 50 tuổi trở lên; lao động nam cũng dễ được nhận vào làm việc hơn lao động nữ cùng ngành nghề.

Vì vậy, theo TS Phạm Đình Thành, chúng ta có thể quy định lao động nữ từ 48 tuổi, lao động nam từ 50 trở lên sẽ được kéo dài thời gian hưởng trợ cấp bảo hiểm thất nghiệp lên trên 12 tháng. Từ đó Bảo hiểm thất nghiệp mới thực sự có ý nghĩa trong việc hỗ trợ tài chính cho người lao động thất nghiệp lớn tuổi và phù hợp với thực trạng tìm kiếm việc làm cho người thất nghiệp lớn tuổi.

Trần Oanh