Đề xuất nhiều chính sách đặc thù phát triển GD-ĐT

Dự thảo Nghị quyết được xây dựng nhằm thể chế hóa các chủ trương, chính sách lớn về GD-ĐT, trong đó có Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 4-11-2013 của Ban Chấp hành Trung ương về đổi mới căn bản, toàn diện GD-ĐT, Nghị quyết số 71-NQ/TW ngày 22-8-2025 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển GD-ĐT. Dự thảo Nghị quyết tập trung giải quyết khó khăn, bất cập hiện nay và đề ra những chính sách mang tính đột phá, chiến lược để phát triển GD-ĐT đồng bộ, hiện đại, hội nhập.

Dự thảo Nghị quyết đề xuất 6 nhóm chính sách trọng tâm.

Trong đó, về nhân lực và quản trị cơ sở giáo dục, chính sách quy định cơ quan quản lý trực tiếp thực hiện bổ nhiệm lãnh đạo các cơ sở giáo dục, đồng thời giao Giám đốc Sở GD-ĐT thẩm quyền về quản lý, sử dụng đội ngũ nhà giáo, cán bộ, nhân viên mầm non và phổ thông. Bộ trưởng Bộ GD-ĐT ban hành tiêu chuẩn, tiêu chí đối với Giám đốc Sở GD-ĐT.

Dự thảo Nghị quyết cũng đề xuất chính sách nhân lực đặc thù gồm phụ cấp ưu đãi cho nhà giáo, cơ chế tuyển dụng - đãi ngộ linh hoạt để thu hút nhân lực chất lượng cao và cơ chế đồng cơ hữu trong khai thác nguồn nhân lực. Chính sách hướng tới xây dựng đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu, đạt chuẩn khu vực và quốc tế, đáp ứng yêu cầu đổi mới và hội nhập.

Đề xuất nhiều cơ chế, chính sách đặc thù để thực hiện đột phá phát triển GD-ĐT

Về chương trình, nội dung và cơ chế phát triển giáo dục, chính sách quy định Chính phủ quyết định chủ trương lớn, cải cách chương trình giáo dục, cơ chế đặt hàng đào tạo với doanh nghiệp và hệ thống công nhận kết quả học tập, tín chỉ, chứng chỉ, kỹ năng, bảo đảm liên thông và học tập suốt đời.

Bộ trưởng Bộ GD-ĐT báo cáo thường niên với Chính phủ, chỉ đạo đổi mới chương trình mầm non, cho phép thí điểm các mô hình giáo dục mới, Hội đồng kỹ năng nghề, và chương trình đại học mở, linh hoạt gắn với thị trường lao động. Bộ trưởng Bộ GD-ĐT chịu trách nhiệm quyết định một bộ sách giáo khoa phổ thông thống nhất, đồng thời rà soát, chỉnh sửa nội dung phù hợp thực tiễn.

Chính phủ quy định chi tiết về chính sách áp dụng cơ chế đặc thù trong đào tạo văn hóa, nghệ thuật, thể thao thành tích cao, báo chí - xuất bản, với tuyển chọn theo năng khiếu, chuẩn nghề nghiệp riêng, ưu tiên đầu tư và đãi ngộ theo thành tích.

Về chuyển đổi số, phát triển KH-CN và đổi mới sáng tạo trong giáo dục, chính sách thí điểm mô hình hợp tác Nhà nước - nhà trường - doanh nghiệp để xây dựng nền tảng giáo dục quốc gia thông minh, phục vụ quản trị, đổi mới dạy học, kiểm tra, đánh giá. Thí điểm cơ chế sử dụng ngân sách và huy động chuyên gia trong, ngoài nước để phát triển công nghệ chiến lược, triển khai mô hình đại học số, chia sẻ nguồn lực giữa các cơ sở đào tạo. Đồng thời, xây dựng cơ chế hợp tác ba bên để đầu tư phòng thí nghiệm dùng chung, tăng cường đào tạo, nghiên cứu và chuyển giao công nghệ, ưu tiên các lĩnh vực then chốt.

Về hội nhập quốc tế trong GD-ĐT, chính sách thí điểm miễn thị thực và giấy phép lao động trong 5 năm cho chuyên gia, nhà khoa học nước ngoài có trình độ tiến sĩ tham gia quản lý, giảng dạy, nghiên cứu tại cơ sở giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp.

Một số cơ sở giáo dục đại học trọng điểm được quyền xác nhận trường hợp chuyên gia, nhà khoa học nước ngoài không thuộc diện cấp giấy phép lao động và chịu trách nhiệm về tính hợp pháp của văn bằng, điều kiện làm việc. Các cơ sở giáo dục được tự tổ chức hội nghị, hội thảo quốc tế theo quy định mà không cần xin phép, chỉ thực hiện thông báo với Bộ GD-ĐT và UBND cấp tỉnh. Chính sách cũng khuyến khích liên kết giữa cơ sở giáo dục đại học Việt Nam và các trường đại học nước ngoài thuộc tốp 500 thế giới để thành lập phân hiệu tại Việt Nam theo phương thức PPP, đồng thời, cho phép sinh viên quốc tế học tập tại Việt Nam được làm thêm tối đa 20 giờ/tuần.

Về Quỹ học bổng quốc gia, chính sách quy định thành lập Quỹ học bổng quốc gia trực thuộc Bộ GD-ĐT, với nguồn hình thành từ ngân sách nhà nước, đóng góp, tài trợ, viện trợ và các nguồn hợp pháp khác. Quỹ có nhiệm vụ cấp học bổng tài năng, hỗ trợ phát triển nhân lực chất lượng cao; khuyến khích học tập, nghiên cứu của học sinh, sinh viên, nhà giáo; hỗ trợ phát triển kỹ năng nghề gắn với nhu cầu thị trường lao động và hội nhập quốc tế. Đồng thời, Quỹ phát huy hiệu quả các quỹ khuyến học, khuyến tài, quỹ phát triển kĩ năng từ ngân sách và xã hội hóa.

Về tài chính và đầu tư cho GD-ĐT, chính sách quy định ngân sách nhà nước dành tối thiểu 20% tổng chi cho giáo dục, trong đó chi đầu tư phát triển tối thiểu 5%, chi cho giáo dục đại học tối thiểu 3%; ưu tiên ngân sách cho mầm non, phổ thông, vùng đặc biệt khó khăn, đồng thời bảo đảm đầu tư cho đại học, nghề nghiệp và thường xuyên theo hướng nhân lực chất lượng cao.

PHAN THẢO