Đề xuất nhiều chính sách khuyến khích sinh con

Cử tri các tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, Yên Bái, Hà Giang, Tiền Giang... mới đây đã đề nghị Bộ Y tế nghiên cứu quy định số lượng sinh con của mỗi cặp vợ chồng sao cho phù hợp tình hình thực tế, đảm bảo nguồn nhân lực phục vụ phát triển kinh tế xã hội lâu dài của đất nước.

Đề xuất mỗi cặp vợ chồng, cá nhân được quyết định số con. Ảnh minh họa

Trả lời vấn đề này, Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan cho biết Bộ Y tế đã hoàn thiện nội dung hồ sơ đề nghị xây dựng Luật Dân số, gửi Chính phủ. Nếu được Chính phủ thông qua, dự kiến dự án luật được trình Quốc hội khóa XV cho ý kiến tại kỳ họp thứ 9- 2025 và thông qua tại kỳ họp thứ 10.

Dự thảo Luật Dân số tập trung vào các nội dung chính là duy trì mức sinh thay thế trên phạm vi cả nước, khắc phục tình trạng chênh lệch mức sinh giữa các vùng, đối tượng để đảm bảo quy mô dân số hợp lý và thích ứng với quá trình già hóa dân số.

Trong đó, dự kiến cho phép cặp vợ chồng, cá nhân quyết định thời gian sinh con, số con và khoảng cách giữa các lần sinh; đưa tỉ số giới tính khi sinh về mức cân bằng tự nhiên nhằm giảm thiểu những hệ lụy của mất cân bằng giới tính khi sinh đối với kinh tế, xã hội.

Riêng về mức sinh, Bộ Y tế đề xuất cho phép lao động nữ khi sinh con thứ hai được kéo dài thời gian nghỉ thai sản từ 6 tháng lên 7 tháng. Bộ Chính trị cũng yêu cầu không kỷ luật Đảng viên sinh con thứ ba.

Trong hai thập kỷ qua, mức sinh khu vực thành thị đã xuống dưới mức sinh thay thế và thuộc nhóm thấp nhất Đông Nam Á, hiện chỉ đạt 1,91 con/phụ nữ.

Mức sinh khu vực nông thôn luôn cao hơn mức sinh thay thế, ở mức 2,2-2,3 con/phụ nữ. Tuy nhiên, năm 2023, mức sinh khu vực nông thôn giảm xuống còn 2,07 con, dưới mức sinh thay thế, mức thấp nhất từ trước đến nay.

Đánh giá về những thay đổi trong chính sách dân số, GS-TS Nguyễn Đình Cử, nguyên Viện trưởng Viện Dân số và các vấn đề xã hội (Đại học Kinh tế Quốc dân) cho rằng để khuyến khích các cặp vợ chồng sinh đủ 2 con trở lên, ngoài những đề xuất nói trên cần giảm nhẹ chi phí nuôi, dạy con cho các gia đình nuôi con nhỏ.

Theo GS Cử, khảo sát về mức sinh thấp ở Nam Bộ năm 2019 cho thấy hơn 90% cha mẹ đánh giá chi phí nuôi, dạy con tốn kém hoặc rất tốn kém. Trong khi đó, năm 2024, thu nhập bình quân của lao động mới đạt 7,7 triệu đồng/tháng. Trong bối cảnh này, sinh đủ 2 con đối với nhiều người là một thách thức lớn.

"Có nhiều hình thức chia sẻ chi phí này, như trợ cấp sinh con; BHYT cho trẻ em; miễn học phí từ bậc mầm non đến hết bậc THPT; miễn, giảm thuế thu nhập cá nhân; miễn/giảm đóng góp trong cộng đồng dân cư; chính sách hỗ trợ về nhà ở... Cùng đó, phát triển hệ thống dịch vụ gia đình, trẻ em; hỗ trợ kinh phí cho các cặp vợ chồng điều trị vô sinh, hiếm muộn"- GS Cử nêu quan điểm.

N.Dung