Đề xuất quy định mới ngăn hàng lậu 'đội lốt' vào Việt Nam

Bộ Công Thương đang xây dựng dự thảo nghị định thay thế Nghị định 69/2018 (quy định chi tiết một số điều Luật Ngoại thương) nhằm quản lý ngoại thương chặt chẽ và phù hợp hơn với thực tiễn.

Một trong những điểm mới của dự thảo lần này là quy định rõ về thời hạn tạm nhập - tái xuất. Theo đó, hàng tạm nhập, tái xuất được lưu tại Việt Nam không quá 60 ngày, kể từ ngày hoàn thành thủ tục hải quan tạm nhập. Trường hợp cần kéo dài thời hạn, chỉ được gia hạn không quá 2 lần, với mỗi lần không quá 30 ngày, thay vì để doanh nghiệp kéo dài vô thời hạn như trước đây.

Quá thời hạn nêu trên, thương nhân phải tái xuất hàng hóa ra khỏi Việt Nam hoặc tiêu hủy và chịu trách nhiệm tiêu hủy,

Bộ Công Thương cho rằng, quy định này nhằm ngăn chặn tình trạng lợi dụng hình thức tạm nhập - tái xuất để đưa hàng về Việt Nam, sau đó trì hoãn xuất đi nhằm tiêu thụ trong nội địa và trốn thuế. Đặc biệt, trong bối cảnh thương mại toàn cầu biến động mạnh, các hành vi lợi dụng cơ chế tạm nhập - tái xuất để gian lận thương mại, trốn thuế, thậm chí thẩm lậu hàng cấm ngày càng tinh vi, phức tạp.

Ngoài ra, dự thảo cũng quy định chặt về cửa khẩu: Hàng hóa tạm nhập - tái xuất chỉ được phép qua các cửa khẩu quốc tế, cửa khẩu chính; các trường hợp đặc biệt phải có quyết định của Thủ tướng Chính phủ. Đây là biện pháp nhằm hạn chế tình trạng hàng hóa luồn lách qua lối mở, đường tiểu ngạch - vốn là “điểm nóng” của gian lận thương mại nhiều năm qua.

Lực lượng chức năng phát hiện vụ lợi dụng loại hình tạm nhập tái xuất để sang mạn trái phép hơn 200.000 lít xăng dầu đưa vào tiêu thụ nội địa trên vùng biển Hải Phòng.

Đặc biệt, dự thảo phân loại rõ các trường hợp phải xin giấy phép. Với những mặt hàng nhạy cảm như hàng cấm, tạm ngừng, thuộc diện quản lý bằng hạn ngạch hay giấy phép, doanh nghiệp buộc phải xin giấy phép tạm xuất, tái nhập từ Bộ Công Thương. Ngược lại, những mặt hàng thông thường, thương nhân chỉ cần làm thủ tục tại cơ quan hải quan, không cần xin phép.

Thực tế, thời gian qua, lợi dụng cơ chế thông thoáng về chính sách đối với hàng tạm nhập - tái xuất, không ít đối tượng đã vận chuyển trái phép hàng hóa, buôn lậu, gian lận thương mại với quy mô lớn từ nước ngoài vào Việt Nam.

Điển hình, mới đây, Phòng Cảnh sát kinh tế - Công an TPHCM phát hiện một đường dây núp bóng doanh nghiệp, lợi dụng chính sách tạm nhập, tái xuất để buôn lậu dầu với quy mô lớn, tính chất phức tạp. Sau đó, cơ quan công an đã khởi tố hàng chục đối tượng liên quan đến Công ty Saigon Transco và nhiều cán bộ Cục Hải quan tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu.

Đặc biệt, tình trạng đưa hàng cấm nhập khẩu "núp bóng" dưới hàng hóa quá cảnh, tạm nhập tái xuất từ TPHCM sang Campuchia (và ngược lại) luôn làm nóng các cửa khẩu tại tỉnh Bình Phước, Tây Ninh, Long An, Đồng Tháp, An Giang và Kiên Giang. Trong quá trình vận chuyển lô hàng quá cảnh, doanh nghiệp còn rút hàng ra để tiêu thụ tại thị trường Việt Nam. Hay tình trạng ô tô, phế liệu thuộc diện tạm nhập khẩu nhưng chờ mãi không thấy tái xuất.

Một vụ việc nổi tiếng là việc Công an TP Hà Nội triệt phá đường dây đưa 30.000 tỷ đồng trái phép qua biên giới, trong đó các đối tượng đã lập hàng loạt công ty thực hiện hồ sơ tạm nhập tái xuất.

Dương Hưng