Đề xuất tăng phân quyền cho HĐTV Petrovietnam trong quản trị và vận hành

Theo dự thảo Nghị định quy định cơ chế hoạt động và cơ chế tài chính đặc thù đối với Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng Quốc gia Việt Nam (Petrovietnam) HĐTV Petrovietnam được đề xuất phê duyệt chương trình nghị sự và kết quả các kỳ họp Hội đồng Liên doanh Vietsovpetro.

Dự thảo Nghị định được xây dựng trên cơ sở các chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước về đổi mới doanh nghiệp nhà nước, phát triển khoa học - công nghệ, bảo đảm an ninh năng lượng và hoàn thiện pháp luật trong bối cảnh mới; các nghị quyết quan trọng như Nghị quyết 12-NQ/TW, 57-NQ/TW, 66-NQ/TW, 70-NQ/TW cùng Chiến lược phát triển ngành Dầu khí và kết luận của Bộ Chính trị là nền tảng chính trị của việc xây dựng Nghị định.

Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp (có hiệu lực từ ngày 1/8/2025) giao Chính phủ quy định cơ chế hoạt động - tài chính đối với doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực đặc thù, trong đó có Petrovietnam. Thực tiễn triển khai các quy định hiện hành cũng cho thấy nhiều đặc thù của ngành Dầu khí chưa được bao quát trong các văn bản chung, đòi hỏi một cơ chế riêng để tháo gỡ vướng mắc.

Mục đích của Nghị định là tạo khung pháp lý đồng bộ cho hoạt động đầu tư và quản lý vốn nhà nước tại Petrovietnam; đẩy mạnh phân cấp, phân quyền nhằm rút ngắn thủ tục, khơi thông nguồn lực; đồng thời bảo đảm nguyên tắc minh bạch, tuân thủ cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước. Quan điểm xây dựng văn bản nhấn mạnh sự phù hợp với phạm vi được Quốc hội giao, kế thừa các quy định đặc thù hiện hành, bổ sung cơ chế mới dựa trên thực tiễn hoạt động của Petrovietnam và tăng cường tính khả thi thông qua phân quyền mạnh hơn.

Dự thảo Nghị định gồm 4 chương, tập trung vào 2 nhóm cơ chế đặc thù: cơ chế hoạt động và cơ chế tài chính. Trong đó, dự thảo kế thừa các quy định hiện có về quyền và nghĩa vụ của Petrovietnam đối với tài nguyên dầu khí và thẩm quyền của Thủ tướng. Dự thảo Nghị định xác lập một hệ thống cơ chế đặc thù dành cho Petrovietnam, phản ánh vị thế doanh nghiệp nắm giữ vai trò trụ cột trong ngành công nghiệp - năng lượng quốc gia và đặc biệt trong lĩnh vực dầu khí có nhiều tính chất chuyên ngành.

Dự thảo làm rõ quyền, nghĩa vụ và thẩm quyền của các chủ thể liên quan, từ Chính phủ, cho đến HĐTV Petrovietnam trong vai trò đại diện nước chủ nhà, nhà thầu hay đơn vị được giao nhiệm vụ vận hành các hoạt động dầu khí.

Petrovietnam được trao quyền quản trị và tổ chức hoạt động sản xuất - kinh doanh theo pháp luật doanh nghiệp và pháp luật dầu khí, đồng thời chịu trách nhiệm trước Nhà nước trong quản lý, sử dụng vốn và tài sản. Đặc biệt, với tính chất đặc thù của ngành Dầu khí, Petrovietnam được đại diện nước chủ nhà ký kết hợp đồng dầu khí với tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước; được quyền ký hợp đồng với tư cách nhà thầu; quản lý toàn bộ hoạt động dầu khí theo quy định pháp luật chuyên ngành. Nghĩa vụ kèm theo bao gồm khai thác hiệu quả, tiết kiệm tài nguyên dầu khí, bảo vệ môi trường và an toàn, đồng thời thực hiện đầy đủ trách nhiệm theo từng vai trò của Petrovietnam trong mỗi dự án dầu khí.

Điểm mới là phân cấp mạnh HĐTV Petrovietnam trong việc quyết định ngành nghề kinh doanh. Căn cứ Chiến lược phát triển ngành công nghiệp - năng lượng quốc gia, các nhiệm vụ và chỉ tiêu cơ bản trong chiến lược phát triển giai đoạn 5 năm của Petrovietnam đã được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận, HĐTV Petrovietnam được quyết định việc điều chỉnh lĩnh vực, ngành nghề kinh doanh của Petrovietnam và thực hiện đăng ký điều chỉnh ngành nghề kinh doanh theo quy định của pháp luật về doanh nghiệp.

HĐTV Petrovietnam cũng được quyết định số lượng Phó Tổng Giám đốc, cũng như phê duyệt chương trình nghị sự và kết quả các kỳ họp Hội đồng Liên doanh Vietsovpetro nhằm xử lý triệt để các vướng mắc thực tiễn.

Thủ tướng Chính phủ giữ vai trò phê duyệt Điều lệ Petrovietnam và quyết định các nội dung quan trọng như tên, trụ sở và người đại diện theo pháp luật của Petrovietnam.

Dự thảo Nghị định cũng đề xuất nhiều cơ chế tài chính đặc thù đối với Petrovietnam, tiếp tục duy trì nhiều quy định tại Nghị định 36/2021/NĐ-CP như cơ chế chuyển nợ vay khi bàn giao dự án, đại diện nước chủ nhà, quản lý tài sản và doanh thu dầu khí, quỹ nghiên cứu khoa học - đào tạo, quản lý vốn tại Vietsovpetro...

Phương Thảo