Đề xuất tăng thời gian chất vấn và trả lời chất vấn, đáp ứng nguyện vọng của cử tri và đại biểu

Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, sáng 13/6, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự kiến Chương trình giám sát của Quốc hội năm 2026. Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát Dương Thanh Bình trình bày Tờ trình về dự kiến Chương trình giám sát của Quốc hội năm 2026.

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương điều hành Phiên họp

UBTVQH kiến nghị không đề xuất nội dung giám sát chuyên đề vào Chương trình giám sát năm 2026 của Quốc hội

Về đánh giá kết quả thực hiện Chương trình giám sát năm 2024 và tình hình triển khai những tháng đầu năm 2025, Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát Dương Thanh Bình cho biết năm 2024 và những tháng đầu năm 2025, Quốc hội, UBTVQH, các cơ quan của Quốc hội, các Đoàn ĐBQH và ĐBQH đã tổ chức triển khai toàn diện, đồng bộ các hoạt động giám sát với nhiều cải tiến, đổi mới, bám sát những vấn đề lớn, nổi lên trong đời sống kinh tế - xã hội của đất nước, đồng thời chủ động điều chỉnh linh hoạt để phù hợp với tình hình thực tiễn và đã đạt được những kết quả quan trọng.

Chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát Dương Thanh Bình trình bày Tờ trình

Theo Tờ trình, Công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế tiếp tục được quan tâm thực hiện, góp phần tháo gỡ “điểm nghẽn” trong triển khai thi hành các quy định của pháp luật về hoạt động giám sát. Hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn diễn ra sôi nổi, dân chủ, có tính thiết thực, thời sự, bám sát thực tiễn đời sống, “đúng” và “trúng” những vấn đề cử tri, Nhân dân cả nước và các ĐBQH quan tâm.

Bên cạnh đó, Hoạt động giám sát chuyên đề tiếp tục được triển khai toàn diện, với nhiều đổi mới, linh hoạt trong tổ chức thực hiện, bảo đảm hiệu quả, chất lượng. Lần đầu tiên trong nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV, UBTVQH tiến hành hoạt động xem xét việc thực hiện các nghị quyết của UBTVQH về giám sát chuyên đề và chất vấn với tinh thần phát huy tối đa những kết quả đã đạt được trong hoạt động “giám sát lại” của Quốc hội tại Kỳ họp thứ 6 và thể hiện trách nhiệm của UBTVQH trong việc giám sát đến cùng việc thực hiện các yêu cầu, kiến nghị của Quốc hội, UBTVQH.

Các đại biểu nghe Tờ trình về dự kiến Chương trình giám sát của Quốc hội năm 2026

Chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát Dương Thanh Bình cũng nêu rõ hoạt động giám sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo, kiến nghị cử tri và giám sát, hướng dẫn hoạt động của Hội đồng nhân dân được quan tâm triển khai, thực hiện và ngày càng đi vào nền nếp. Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội, các Đoàn ĐBQH, ĐBQH đã chủ động cải tiến, đổi mới, tích cực triển khai hoạt động giám sát của mình nhằm thực hiện có hiệu quả các yêu cầu, nhiệm vụ được giao. Bên cạnh đó, lần đầu tiên, chủ trương về việc tổ chức Diễn đàn của Quốc hội về hoạt động giám sát đã cho thấy tinh thần không ngừng đổi mới trong hoạt động của Quốc hội.

Chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát Dương Thanh Bình trình bày Tờ trình

Về dự kiến Chương trình giám sát của Quốc hội năm 2026, Chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát Dương Thanh Bình nêu rõ căn cứ đặc điểm, tình hình đặc thù của năm 2026, UBTVQH kiến nghị Quốc hội cho phép không đề xuất nội dung giám sát chuyên đề vào Chương trình giám sát năm 2026 của Quốc hội. Theo đó, UBTVQH dự kiến nội dung Chương trình giám sát của Quốc hội năm 2026 như sau:

Tại Kỳ họp thứ nhất, Quốc hội khóa XVI: Xem xét 08 báo cáo của Chính phủ, 01 báo cáo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và các báo cáo khác của các cơ quan hữu quan theo quy định của pháp luật.

Tại Kỳ họp thường lệ thứ 2, Quốc hội khóa XVI: Xem xét 22 báo cáo của Chính phủ, 03 báo cáo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và các báo cáo khác của các cơ quan hữu quan theo quy định của pháp luật.

Tiến hành 01 phiên chất vấn và trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội tại Kỳ họp thường lệ thứ 2.

Các đại biểu nghe Tờ trình về dự kiến Chương trình giám sát của Quốc hội năm 2026

Thảo luận tại phiên họp, đa số các đại biểu Quốc hội bày tỏ đánh giá cao kết quả thực hiện Chương trình giám sát năm 2024 và tình hình triển khai những tháng đầu năm 2025. Năm 2026 là năm tổ chức Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIV, tổ chức bầu cử ĐBQH nhiệm kỳ khóa XVI và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2026 – 2031. Đồng thời, là năm chuyển giao công tác giữa 2 nhiệm kỳ Quốc hội, trong đó có việc chuyển giao giữa bộ máy của nhiệm kỳ cũ và bộ máy của nhiệm kỳ mới. Do vậy, đa số ý kiến ĐBQH đồng tình với dự kiến Chương trình giám sát của Quốc hội năm 2026 như đề xuất.

Kiến nghị giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật về khai thác, sản xuất, cung cấp nước sạch và thoát nước tại đô thị, nông thôn

Đại biểu Tô Ái Vang, Đoàn ĐBQH tỉnh Sóc Trăng

Nêu thực trạng hiện nay trong lĩnh vực khai thác, sản xuất, cung cấp nước sạch và thoát nước tại đô thị và nông thôn đang tồn tại một số vấn đề, Đại biểu Tô Ái Vang, Đoàn ĐBQH tỉnh Sóc Trăng kiến nghị Quốc hội xem xét đưa vào Chương trình giám sát năm 2026 chuyên đề về “tình hình thực hiện chính sách, pháp luật về khai thác, sản xuất, cung cấp nước sạch và thoát nước tại đô thị, nông thôn”. Theo đại biểu, Việc này nhằm tìm ra nguyên nhân Luật Tài nguyên nước đã được Quốc hội thông qua tại kỳ họp thứ 6, khóa XV và có hiệu lực từ ngày 1/7/2024, nhưng đến nay vẫn tiếp diễn tình trạng nguồn nước phục vụ nhu cầu thiết yếu của người dân vẫn bị ô nhiễm, thiếu hụt. Từ đó sớm có giải pháp tháo gỡ, đáp ứng mong mỏi cấp bách của nhân dân.

Bên cạnh đó, đại biểu cũng đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội phối hợp với Chính phủ tổng hợp, rà soát những vướng mắc, bất cập trong quá trình thực hiện chính sách, pháp luật về cổ phần hóa trong ngành, lĩnh vực khai thác, sản xuất và cấp nước sạch tại đô thị, nông thôn, để từ đó sớm xây dựng phương án xử lý phù hợp.

Đại biểu Nguyễn Tạo, Đoàn ĐBQH tỉnh Lâm Đồng

Đánh giá kết quả thực hiện Nghị quyết số 202/2025/QH15 của Quốc hội về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh

Đóng góp ý kiến vào Dự thảo Nghị quyết về Chương trình giám sát của Quốc hội năm 2026, đại biểu Nguyễn Tạo, Đoàn ĐBQH tỉnh Lâm Đồng nêu góp ý liên quan đến việc xem xét các Báo cáo của Chính phủ tại Kỳ họp thứ nhất, Quốc hội khóa XVI . Theo đó, đại biểu kiến nghị bổ sung việc triển khai thực hiện Nghị quyết số 202/2025/QH15 của Quốc hội về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, nhất là liên quan đến việc tổ chức bộ máy trong tình hình mới.

Theo đại biểu, cần đánh giá rõ kết quả đã đạt được, đồng thời làm rõ những khó khăn, vướng mắc, bất cập và “điểm nghẽn” trong quá trình triển khai tại 23/23 đơn vị hành chính mới sau sáp nhập. Từ đó, kiến nghị Quốc hội khóa XVI ban hành những cơ chế, chính sách phù hợp để đảm bảo Nghị quyết được triển khai một cách hiệu quả và khả thi nhất.

Bên cạnh đó, đại biểu cũng đề nghị tại kỳ họp thứ hai, Quốc hội khóa XVI, cần đưa vào nội dung giám sát chuyên đề về quản lý, sử dụng đất có nguồn gốc từ nông, lâm trường trên phạm vi cả nước và tiếp tục thực hiện các Nghị quyết của Quốc hội về giải quyết các chính sách cho người dân có liên quan đến đất có nguồn gốc từ các nông, lâm trường.

Kiến nghị kéo dài thời gian chất vấn để đáp ứng nguyện vọng của cử tri và đại biểu

Đại biểu Phạm Văn Hòa, Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Tháp

Cũng tại phiên thảo luận, Đại biểu Phạm Văn Hòa, Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Tháp đánh giá cao kết quả thực hiện Chương trình giám sát năm 2024 và những tháng đầu năm 2025. Hoạt động giám sát đã góp phần quan trọng trong việc đánh giá và thúc đẩy thực hiện các chính sách phát triển kinh tế - xã hội, củng cố hạ tầng kỹ thuật quốc gia, đảm bảo an sinh xã hội và phòng, chống tiêu cực; đồng thời nâng cao chất lượng quản lý của Nhà nước trong các lĩnh vực. Đặc biệt, các ngành, các cấp chịu sự giám sát đã nhận thức được tinh thần trách nhiệm, từ đó có những cải cách hiệu quả hơn, khắc phục những hạn chế, thiếu sót sau hậu giám sát, đáp ứng kỳ vọng của người dân và cử tri trong cả nước.

Góp ý về một số nội dung cụ thể, liên quan đến hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn, đại biểu Phạm Văn Hòa bày tỏ băn khoăn về thời lượng chất vấn còn hạn chế, dẫn đến tình trạng nhiều đại biểu đăng ký nhưng không có đủ thời gian để chất vấn. Đại biểu đề nghị Quốc hội nghiên cứu kéo dài thời gian chất vấn trong các kỳ họp tới, nhất là đối với những nội dung được cử tri đặc biệt quan tâm như phát triển kinh tế – xã hội. Qua đó, thể hiện tinh thần quyết tâm và trách nhiệm của đại biểu trong chất vấn và trả lời chất vấn với các ngành các cấp.

Đại biểu Ma Thị Thúy, Đoàn ĐBQH tỉnh Tuyên Quang

Đồng tình với đại biểu Phạm Văn hòa, Đại biểu Ma Thị Thúy, Đoàn ĐBQH tỉnh Tuyên Quang nhấn mạnh cần nâng cao hơn nữa hiệu quả hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn, bởi đây cũng là hình thức giám sát của cử tri trước lời hứa của Chính phủ và các Tư lệnh ngành trong việc thực hiện các nhiệm vụ quản lý nhà nước được phân công. Đại biểu đề nghị nghị quyết về chất vấn và trả lời chất vấn cần đi kèm các báo cáo tổng kết, nêu rõ kết quả đạt được, hạn chế, nguyên nhân và giải pháp khắc phục.

Đại biểu nêu thực tế cho thấy, thời gian chất vấn tại hội trường thường rất hạn chế, trong khi số lượng đại biểu quan tâm đăng ký phát biểu rất đông. Do đó, nhiều ý kiến không được trình bày trực tiếp mà phải gửi phiếu chất vấn đến Chính phủ, các bộ, ngành liên quan. Mặc dù việc trả lời của Chính phủ và các Bộ, ngành đều được thực hiện nghiêm túc, nhưng nội dung thường còn chung chung, thiếu cụ thể, chưa rõ ràng phản ánh của cử tri. Trong khi đó, theo đại biểu, các đoàn ĐBQH và đại biểu Quốc hội cũng chưa có điều kiện thực hiện hoạt động giám sát các ý kiến trả lời chất vấn này.

Vì vậy, đại biểu kiến nghị: để nâng cao chất lượng hoạt động chất vấn – dù thực hiện dưới hình thức nào, cần xây dựng tiêu chí và công cụ để quản lý, theo dõi việc trả lời chất vấn và trả lời chất vấn của các bộ, ngành, thực thi lời hứa của Chính phủ và các bộ, ngành trước cử tri và nhân dân.

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương phát biểu kết luận

Phát biểu kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương cho biết, qua thảo luận, đối với các đề xuất nội dung giám sát chuyên đề trong năm 2026 như nước sạch, về đất đai, nông, lâm trường, về vệ sinh an toàn thực phẩm, về sắp xếp tổ chức bộ máy,… sẽ báo cáo với Ủy ban Thường vụ Quốc hội để có thể thực hiện giám sát chuyên đề hoặc giao cho Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội theo chức năng, nhiệm vụ thực hiện giám sát hoặc tổ chức bằng các hình thức giám sát khác như chất vấn, giải trình cho linh hoạt và phù hợp với tiến độ công việc.

Các đại biểu tham dự Phiên họp

Liên quan đến kiến nghị tăng tăng thêm thời gian chất vấn cho ĐBQH, cải tiến cách đăng ký phần mềm đăng ký phát biểu…, Phó Chủ tịch Quốc hội nêu rõ Ủy ban Thường vụ Quốc hội đang tập trung thực hiện chuyển đổi số, cố gắng đi tiên phong trong việc vận dụng trí tuệ AI và sẽ có báo cáo chuyên đề để các ĐBQH tham gia ý kiến. Phó Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị Ủy ban Dân nguyện và Giám sát tổng hợp đầy đủ ý kiến thảo luận, phối hợp với các cơ quan hữu quan nghiên cứu kỹ lưỡng, tiếp thu tối đa và giải trình đầy đủ để hoàn thiện dự thảo Nghị quyết Chương trình giám sát Quốc hội năm 2026 để trình Quốc hội xem xét thông qua.

Lan Anh – Lan Hương – Thế Anh – Vũ Hiếu