Đề xuất thành lập sàn giao dịch vàng: Xây dựng niềm tin, giải pháp minh bạch thị trường

Quang cảnh tọa đàm. (Ảnh: Vietnam+)

Phát biểu tại tọa đàm "Sàn giao dịch vàng: Minh bạch thị trường và ổn định kinh tế vĩ mô" tổ chức ngày 18/11, chuyên gia kinh tế Nguyễn Trí Hiếu cho biết Việt Nam hiện đang sở hữu một lượng vàng lớn trong dân, ước tính lên đến hàng trăm tấn. Tuy nhiên, việc huy động số vàng này không phải là điều có thể thực hiện ngay lập tức mà cần một quá trình dài hạn, thận trọng và dựa trên niềm tin của thị trường.

Kênh sinh lời cao nhất từ đầu tư vàng

Theo ông Hiếu, giá vàng trên thế giới thường xuyên biến động mạnh mẽ do các yếu tố kinh tế vĩ mô. Dù thị trường vàng Việt Nam không hoàn toàn liên thông với thế giới, nhưng cũng không thể tránh khỏi ảnh hưởng từ những thay đổi quốc tế, dẫn đến những biến động bất thường trong nước. Trong vòng một năm qua, giá vàng thế giới đã tăng khoảng 56%, trong khi giá vàng trong nước tăng đến 80%. Điều này dễ dàng lý giải cho sự chuyển dịch của người dân từ bất động sản, chứng khoán hay tiết kiệm ngân hàng sang vàng.

“Bất động sản đòi hỏi vốn lớn, chứng khoán cần kiến thức và tiềm ẩn rủi ro, trong khi lãi suất ngân hàng không thể cạnh tranh với mức sinh lời của vàng thời gian qua. Do đó, nhu cầu tích lũy và đầu tư vàng của người dân là chính đáng,” ông Hiếu nhấn mạnh. Tuy nhiên, ông cũng lưu ý rằng việc trữ vàng vật chất tại nhà là một sự lãng phí lớn đối với nền kinh tế.

Chuyên gia kinh tế Nguyễn Trí Hiếu. (Ảnh: Vietnam+)

Ông Hiếu cũng chỉ ra ước tính lượng vàng trong dân tương đương khoảng 8% GDP, nhưng lại không được đưa vào sản xuất, kinh doanh. Khi được hỏi liệu Việt Nam có thể huy động được 300-500 tấn vàng trong dân hay không, ông Hiếu cho rằng việc này là hoàn toàn khả thi, nhưng cần phải có thời gian, không thể vội vàng.

Cũng theo ông Hiếu, nếu xây dựng được niềm tin vững mạnh từ thị trường, giảm độc quyền và mở rộng quyền tham gia của các doanh nghiệp, ngân hàng, bảo đảm sự lưu thông vàng minh bạch, dòng vàng trong dân sẽ tự nhiên vào hệ thống mà không cần cưỡng chế.

Rủi ro khi mua trên thị trường chợ đen

Cũng trong buổi tọa đàm, ông Nguyễn Đức Lê, Phó trưởng phòng nghiệp vụ quản lý thị trường, Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước (Bộ Công Thương) đã cảnh báo về các rủi ro khi người dân mua vàng từ thị trường chợ đen.

“Mặc dù vàng miếng được Nhà nước quản lý, nhưng thực tế có rất nhiều vàng miếng được giao dịch lén lút trên thị trường chợ đen. Nguy cơ mua phải vàng giả, vàng kém chất lượng là điều rất có thể xảy ra, thậm chí cơ quan chức năng cũng phải sử dụng máy móc hiện đại mới phát hiện được vàng giả,” ông Lê cho biết.

Ông Lê cũng nhấn mạnh rằng việc giá vàng trong nước leo thang, chênh lệch với giá vàng quốc tế có thời điểm lên tới gần 20 triệu đồng/lượng, đã tạo ra không ít rủi ro cho người tiêu dùng. Những người mua vàng vào buổi sáng có thể phải chịu lỗ vào buổi chiều do chênh lệch giá mua vào và bán ra quá lớn.

Ông Nguyễn Đức Lê, Phó trưởng phòng nghiệp vụ quản lý thị trường, Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước (Bộ Công Thương) phát biểu tại tọa đàm. (Ảnh: Vietnam+)

Phân tích về tình hình cung-cầu vàng trong nước, đại diện Cục Quản lý và Phát triển thị trường cho biết Việt Nam hiện nay có nguồn cung vàng chế tác, trang sức tương đối dồi dào. Tuy nhiên, nguồn cung vàng miếng lại gặp khó khăn do hạn chế trong việc nhập khẩu, trong khi nhu cầu trong nước lại rất cao. Điều này đã tạo ra một "nút thắt cổ chai,, đẩy giá vàng trong nước lên cao.

Cùng với đó, ông Lê chỉ ra rằng hiện nay các cửa hàng vàng chủ yếu hoạt động bán lẻ nhưng không có hệ thống dữ liệu kết nối với cơ quan quản lý Nhà nước. Điều này khiến việc theo dõi lượng vàng giao dịch trở nên khó khăn, từ đó gây khó khăn trong việc kiểm soát chất lượng vàng và thu thuế chính xác.

Lợi ích của sàn giao dịch vàng

Một trong những giải pháp được các chuyên gia đưa ra tại tọa đàm là việc thành lập sàn giao dịch vàng. Chuyên gia Ngô Trí Long cho rằng, việc xây dựng sàn giao dịch vàng không chỉ là xu hướng hiện đại mà còn là yêu cầu cấp thiết trong bối cảnh thị trường vàng hiện nay. Mục tiêu không chỉ là có sàn vàng, mà quan trọng là cách thức vận hành và giám sát của Nhà nước để bảo đảm sự minh bạch và ổn định cho thị trường.

“Thông qua sàn giao dịch vàng, cơ quan quản lý có thể giám sát hoạt động mua bán theo thời gian thực, phát hiện biến động bất thường và áp dụng các biện pháp kiểm soát khi cần thiết,” ông Long phân tích. Sàn giao dịch vàng sẽ giúp giảm thiểu đầu cơ, tăng cường sự minh bạch và giảm mức chênh lệch giá vàng trong nước và quốc tế.

Ông Long cũng nhận định rằng việc thiết lập sàn giao dịch vàng sẽ giúp Nhà nước quản lý được thị trường vàng vốn có nhiều biến động, đồng thời tạo ra một môi trường an toàn và minh bạch hơn cho người tiêu dùng và nhà đầu tư.

Theo ông Nguyễn Thế Hùng, Phó chủ tịch Hiệp hội Kinh doanh vàng, việc thành lập sàn giao dịch vàng sẽ giúp các doanh nghiệp tiếp cận nguồn vàng chính thống, từ đó tăng cung vàng miếng cho thị trường, đồng thời, sàn giao dịch cũng sẽ là kênh huy động lượng vàng lớn đang bị tích trữ trong dân vào hệ thống chính thức, giúp dòng vàng này được sử dụng hiệu quả hơn.

Chuyên gia Cấn Văn Lực. (Ảnh: Vietnam+)

Chuyên gia Cấn Văn Lực, nhà tư vấn tài chính ngân hàng, cũng nhấn mạnh rằng sàn giao dịch vàng cần phải tính toán kỹ lưỡng về chi phí vận hành và cơ sở hạ tầng. Ngoài ra, cơ chế xác lập giá trên sàn cần phải hợp lý, dựa trên giá vàng quốc tế cộng với chi phí vận hành, đồng thời đảm bảo giá niêm yết rõ ràng, có thể là bằng VND hoặc USD.

Ông Lực cũng đề xuất giảm chênh lệch giá vàng trong nước và quốc tế, từ đó ngừng tình trạng buôn lậu vàng và giúp thị trường vàng hoạt động minh bạch hơn. Việc Nghị định 232 về quản lý hoạt động kinh doanh vàng đã mở rộng phạm vi quản lý và cho phép tổ chức tín dụng nhập khẩu vàng nguyên liệu là một bước đi quan trọng giúp thị trường vàng phát triển ổn định.

Những thách thức trong việc quản lý và huy động vàng trong dân tại Việt Nam là không nhỏ, nhưng cũng không phải là không thể giải quyết. Việc thành lập sàn giao dịch vàng, kết hợp với cải cách các chính sách quản lý và tăng cường sự minh bạch, sẽ là giải pháp quan trọng để không chỉ ổn định thị trường vàng, mà còn tạo ra một nền tảng vững chắc cho sự phát triển kinh tế vĩ mô của đất nước trong tương lai./.

(Vietnam+)