Đề xuất thông báo không thi hành hình phạt tử hình đối với người bị yêu cầu dẫn độ ra sao?

Chiều 15-4, tại phiên họp thứ 44, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về các dự án Luật: Dẫn độ, Chuyển giao người đang chấp hành án phạt tù, Tương trợ tư pháp về dân sự, Tương trợ tư pháp về hình sự.

Đây là bốn dự án luật được xây dựng trên cơ sở tách ra từ Luật Tương trợ tư pháp hiện hành.

Trình bày tờ trình dự án Luật Dẫn độ, Trung tướng Lê Văn Tuyến, Thứ trưởng Bộ Công an, cho hay qua hơn 15 năm triển khai thực hiện Luật Tương trợ tư pháp 2007, quy định về dẫn độ đã bộc lộ một số hạn chế, bất cập.

“Luật Tương trợ Tư pháp điều chỉnh chung cả bốn lĩnh vực dân sự, hình sự, dẫn độ và chuyển giao người đang chấp hành án phạt tù, nhưng mỗi lĩnh vực lại có đối tượng, phạm vi điều chỉnh với tính chất đặc thù riêng, mục đích và tính chất, nguyên tắc hợp tác khác nhau”- ông Tuyến nói.

Trung tướng Lê Văn Tuyến, Thứ trưởng Bộ Công an. Ảnh: PHẠM THẮNG

Tham khảo kinh nghiệm quốc tế, Thứ trưởng Bộ Công an cho biết các quốc gia có xu hướng xây dựng Luật Dẫn độ để thuận lợi cho việc áp dụng. Liên Hợp quốc cũng đã thông qua Luật mẫu về dẫn độ (năm 2004) để làm cơ sở cho các quốc gia tham khảo, xây dựng pháp luật trong nước.

Dự thảo Luật Dẫn độ dự kiến gồm 5 chương, với 45 điều, quy định nguyên tắc, thẩm quyền, điều kiện, trình tự, thủ tục thực hiện dẫn độ và trách nhiệm của các cơ quan nhà nước của Việt Nam trong dẫn độ.

Một nội dung đáng chú ý, dự thảo luật quy định trường hợp nước ngoài yêu cầu Việt Nam không thi hành hình phạt tử hình đối với người bị yêu cầu dẫn độ, Bộ Công an chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành, cơ quan có liên quan báo cáo Chủ tịch nước.

Căn cứ ý kiến của Chủ tịch nước, Bộ Công an hoặc Bộ Ngoại giao thông báo cho nước ngoài về việc không thi hành hình phạt tử hình.

Trường hợp Việt Nam yêu cầu nước ngoài không thi hành hình phạt tử hình đối với người bị yêu cầu dẫn độ, Bộ Công an đề nghị nước ngoài đưa ra cam kết bằng văn bản về nội dung này.

Ngoài ra, dự thảo luật cũng quy định Bộ trưởng Bộ Công an chủ trì, phối hợp với Viện trưởng VKSND Tối cao, Chánh án TAND Tối cao, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao và thủ trưởng các cơ quan khác có liên quan hướng dẫn chi tiết Điều 13 về “Thông báo không thi hành hình phạt tử hình đối với người bị yêu cầu dẫn độ”.

Thẩm tra sơ bộ nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng, cho biết Ủy ban này tán thành dự thảo quy định trường hợp nước ngoài yêu cầu Việt Nam không thi hành hình phạt tử hình với người bị yêu cầu dẫn độ.

Nhận định đây là vấn đề mới, quan trọng, cơ quan thẩm tra cho rằng việc bổ sung quy định trên nhằm bảo đảm thực hiện các điều ước quốc tế có liên quan mà Việt Nam là thành viên, xử lý những khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn thi hành.

“Có trường hợp phía nước ngoài yêu cầu Việt Nam đưa ra cam kết không áp dụng hình phạt tử hình. Tuy nhiên, dự thảo Luật chưa có quy định để xử lý trường hợp này”- ông Hoàng Thanh Tùng cho biết và đề nghị dự thảo quy định cụ thể phương án xử lý trường hợp phía nước ngoài yêu cầu Việt Nam cam kết không áp dụng hình phạt tử hình.

Ngoài ra, ông Hoàng Thanh Tùng cho biết có ý kiến đề nghị cân nhắc nội dung quy định trên bởi sẽ ảnh hưởng nhất định đến tính độc lập của Tòa án.

Đồng thời, việc dự thảo Luật quy định thẩm quyền này cho Chủ tịch nước thì cần tiếp tục nghiên cứu kỹ để bảo đảm phù hợp với vị thế của người đứng đầu Nhà nước trong một vấn đề cụ thể của hoạt động dẫn độ.

ĐỨC MINH