Đêm không ngủ ở trại tạm giam

Không chỉ thực hiện tốt nhiệm vụ của trại trong giờ hành chính mà những công việc của các cán bộ trực ngoài giờ cũng góp phần không nhỏ vào thành tích chung của đơn vị.

Sau 8 tiếng đồng hồ giờ hành chính là công việc của đội trực - với những vất vả, khó khăn mà không phải ai cũng biết.

16h - khi tiếng kẻng điểm danh cuối ngày vang lên cũng là lúc Trung úy Hà Văn Bình chuẩn bị cho ca trực ngoài giờ của mình. Như thường lệ, một đội trực của những cán bộ quản giáo Trại tạm giam Công an tỉnh Quảng Ninh chia làm 4 tổ luân phiên nhau; sau khi được đồng chí trực chỉ huy phân công công việc, họ bắt đầu tỏa về các khu giam giữ làm nhiệm vụ.

Đội trực mở cửa buồng giam kiểm tra đột xuất.

Lúc này, các cánh cửa buồng giam đã được cài then, khóa chốt cẩn thận. Khẽ vỗ vai chào người đồng đội quản giáo vừa xong một ngày làm việc, Trung úy Bình rảo bước một vòng quanh khu giam, không quên đánh mắt qua khe cửa các buồng giam giữ xem có dấu hiệu nghi vấn bất thường nào không.

Có tiếng chuyện trò cười đùa ồn ã xen lẫn tiếng gọi nhau í ới phía mấy buồng giam cuối dãy, Trung úy Bình bước nhanh về phía có tiếng ồn, lên tiếng nhắc nhở, có tiếng trong buồng nói vọng ra: “Vâng, chúng tôi biết rồi cán bộ ạ, tôi không gọi sang các buồng giam nữa đâu”.

17h30 - hết ca trực ngoài giờ đầu tiên, Trung úy Bình cùng tổ trực bàn giao cho ca sau và tranh thủ xuống bếp tập thể ăn cơm. Anh em trong ca trực cũng phải thay nhau đi ăn cơm vì phải đảm bảo cán bộ trực ở các bộ phận. Đang trong mùa dịch COVID-19, thực hiện theo đúng văn bản, chỉ thị của cấp trên, các cán bộ ăn cơm tại bếp ăn tập thể lấy khẩu phần ăn riêng theo suất và giữ khoảng cách an toàn trong bữa ăn. Bữa cơm mùa dịch dường như cũng trật tự và khẩn trương hơn.

Chưa kịp ăn hết suất cơm, đột nhiên Trung úy Bình và đồng đội vội vàng buông đũa, đứng bật dậy, nhanh chóng chạy vào khu giam có tiếng hô thất thanh: “Báo cáo cán bộ! Báo cáo cán bộ!”... Dường như đối với mỗi cán bộ quản giáo thì sau tiếng hô ấy là phản xạ rất tự nhiên là đeo khẩu trang, xỏ găng tay, đồng thời với lấy chùm chìa khóa khu giam kèm theo công cụ hỗ trợ, mọi thao tác đều rất thuần thục và mau lẹ, sau khoảng thời gian ngắn nhất họ đã có mặt ở buồng giam phát ra tiếng hô.

Các hoạt động trong trại tạm giam Công an tỉnh Quảng Ninh.

Sự việc hôm nay là trường hợp hai người bị tạm giam ở cùng một buồng có mâu thuẫn trong sinh hoạt dẫn đến cãi vã, đánh nhau gây mất trật tự trong khu vực giam giữ. Tổ trực đã lấy lời khai của hai đối tượng trên và một số người có liên quan, tạm thời tách riêng buồng giam, lập biên bản vi phạm nội quy đồng thời giáo dục, răn đe các phạm nhân khác không để tình trạng mất trật tự tái diễn.

19h - trời đã tối sẫm, đèn cao áp xung quanh trại đã được bật sáng. Toàn bộ sự việc vi phạm của can phạm trong ca trực trước được phản ánh tỉ mỉ vào sổ giao ca và trao đổi cặn kẽ giữa các cán bộ. Ánh đèn pin loang loáng quét trên những hàng rào, soi vào từng bụi cây, tạo thành các hình thù kỳ quái in trên những bức tường nhà giam. Chỉ còn tiếng rì rầm nói chuyện trong một vài buồng giam, đâu đây vẳng tiếng cóc nhái kêu ộp oạp, có lẽ trời sắp đổ mưa...

Ca trực an toàn.

20h30 - toàn đội trực tập hợp dưới sân trại, điểm danh đủ và thêm một đồng chí trực nữ để lường trước mọi tình huống. Sau khi được đồng chí trực chỉ huy phân công công việc, các tổ trực bắt đầu chia theo từng khu, đi mở cửa kiểm tra các buồng có người tạm giữ, buồng có người tạm giam mới nhập trại và số bị án tử hình.

Trung tá Trần Doãn Khánh - Đội trưởng Đội quản giáo cho biết: “Đây là công việc hằng ngày của đội trực, nhằm nắm tình hình số đối tượng mới vào, bởi số đối tượng này thường có tư tưởng hoang mang, lo lắng, chán chường. Không ít trường hợp sợ quá mà tìm cách tự sát, nhằm trốn tránh sự trừng phạt của pháp luật. Còn số bị kết án tử hình cũng là đối tượng thường xuyên có những hành vi chống phá. Do đó các cán bộ trực ngoài giờ thường xuyên quan tâm và tăng cường kiểm tra, nắm tình hình, động viên tinh thần họ, cũng như nhanh chóng phát hiện những biểu hiện bất thường để có biện pháp xử lý kịp thời, không để xảy ra hậu quả xấu”.

Theo chân tổ trực vào mở cửa kiểm tra buồng giam người bị tạm giữ là nữ, tên Ngô Thị S. (SN 1974, ở xã Hoành Mô, huyện Bình Liêu, Quảng Ninh) phạm tội mua bán trái phép chất ma túy. Chị ta nhập trại được hơn một tuần, thấy cán bộ đội trực thì không ngừng kêu khóc, lăn lộn kêu đau ốm. Được cán bộ hỏi han động viên thì càng ôm mặt khóc to hơn, nằng nặc kêu bị oan, xin thả về.

Lúc này, cán bộ nữ ôn tồn giải thích để phạm nhân này hiểu và ổn định tinh thần. Nếu không mang trên người bộ quân phục, có lẽ người ta sẽ nghĩ rằng đây là một người chị lớn trong gia đình bởi cách nói năng ân cần và đúng mực, giúp những người mới vào như Ngô Thị S. cảm thấy được trấn tĩnh, yên tâm hơn và chấp hành nội quy trại trong quá trình giam giữ và điều tra.

Một hồi kẻng báo nghỉ vang khắp trại, đây là thời điểm các can phạm nhân phải đi ngủ. Tổ trực nhắc nhở một số buồng giam vẫn đang chuyện trò, có vài tiếng hát buồn thê lương, bài hát về mẹ, văng vẳng trong khu giam tử tù. Trung úy Hà Văn Bình kể: “Họ đều là những tử tù ở trại mấy năm rồi mà chưa đi thi hành án, nhiều khi cũng vì buồn quá mà cất tiếng hát như trải lòng mình, nhiều khi như lời hối hận muộn màng. Vẫn biết là gây mất trật tự vào giờ này đấy, mà ngày nào cũng vậy...”.

Không rõ có phải người cán bộ ấy cố tình đi chậm lại cho người tử tù hát trọn mấy câu cuối không mà vừa dứt đoạn hát cũng là lúc cán bộ đứng trước cửa buồng giam: “Anh Dương, thôi không hát nữa, kẻng khuya rồi, đi ngủ thôi!” thì tiếng hát cũng im bặt. Không gian im ắng, tịch mịch, chỉ nghe tiếng giày của cán bộ trực cứ xa dần, xa dần khu giam...

Bắt đầu từ 22h là tính vào ca trực đêm, mỗi ca 2 tiếng. Chợt có tiếng còi xe đặc chủng vọng từ phía cổng trại, Trung úy Hà Văn Bình vội vã bước ra ngoài: “Chắc là có phạm nhập rồi!”.

Đang trong mùa dịch COVID-19 nên tất cả các xe chở người bị tạm giữ, tạm giam, phạm nhân nhập trại đều được cán bộ trực y tế phun thuốc khử trùng khi đi qua cổng. Mặc dù đã quá 23h đêm nhưng mọi quy trình vẫn được đảm bảo đúng và đầy đủ. Cán bộ giao phạm đều được đo thân nhiệt và yêu cầu sát khuẩn trước khi giao hồ sơ cho cán bộ trực.

0h - tổ trực của Trung úy Hà Văn Bình bàn giao ca. Anh chia sẻ, mặc dù hết ca trực nhưng nếu các ca sau mà có sự việc đột xuất bất thường xảy ra thì toàn đội trực đều phải có mặt để giải quyết, vì vậy, có những đêm thức trắng là chuyện bình thường. Mà giờ có về phòng ngả lưng thì giấc ngủ cũng chập chờn, thấp thỏm, lúc nào cũng trong tư thế sẵn sàng nhận lệnh, bật dậy bất cứ lúc nào. Dường như đó đã trở thành bệnh nghề nghiệp của các cán bộ trại vậy.

Trời đêm sâu hun hút, mưa bắt đầu rơi dày hạt, tiếng chó sủa xa xa vẳng lại cũng không xua được cái tĩnh mịch, hoang vắng của không gian. Chỉ có những bước chân âm thầm vẫn vội vã xuyên qua màn đêm để hoàn thành nhiệm vụ.

2h sáng - các khu giam giờ này đều yên ắng nhưng theo lời của Đại tá Hoàng Thanh Nhượng - Giám thị trại tạm giam Quảng Ninh thì không phải lúc nào trại yên cũng đã là an toàn vì tư tưởng của người phạm tội luôn diễn biến không ngừng, đôi khi rất khó để nắm bắt. Đa số những vụ đào tường, phá khóa trốn trại hay tự sát đều được diễn ra trong đêm. Thế nên chính trong thời điểm này mới là khoảng thời gian căng thẳng của anh em đội trực.

Lại có tiếng hô rất to trong khu giam: “Báo cáo cán bộ! Có người cấp cứu...”; có những tiếng chân chạy vội vã đổ về phía khu giam phát ra tiếng hô; rồi tiếng loạch xoạch chìa khóa tra vào ổ rất nhanh; tiếng then sắt khô khốc rít lên qua mấy lớp cửa. Trường hợp đêm nay cấp cứu là Trần Thanh T. (SN 1972, trú tại xã Quảng Thanh, huyện Thủy Nguyên, TP Hải Phòng). Đối tượng bị bắt vì hành vi trộm cắp tài sản, hiện đang trong quá trình điều tra.

Khi tổ trực mở cửa thì T. đang ôm bụng nhăn nhó nằm trên sàn, mồ hôi vã ra đầm đìa. Sau khi được đưa lên Bệnh xá, bác sĩ khám lâm sàng và chẩn đoán Trần Thanh T. viêm ruột thừa, cần nhanh chóng đưa đến bệnh viện để phẫu thuật.

Nhiều phạm nhân được tha tù trước thời hạn.

Sau khi tổ trực báo cáo lãnh đạo, đề xuất chuyển phạm đi cấp cứu bệnh viện được ký duyệt, tiếng chỉ đạo khẩn trương, rành rọt của đồng chí chỉ huy vang lên trên máy bộ đàm các tổ trực: “Các tổ trực nghe rõ, khẩn trương chuẩn bị đưa người bị tạm giam đi bệnh viện cấp cứu: Tổ quản giáo: đồng chí Nguyễn Sơn Lưu, đồng chí Trần Anh Tuấn; tổ bảo vệ: đồng chí Nguyễn Tiến Điệp, đồng chí Lục Tuấn Long; tổ y tế: đồng chí Bùi Đức Kiên; tổ lái xe: đồng chí Nguyễn Xuân Trường”.

Vẫn là những quy trình đã thành thói quen, mỗi người một nhiệm vụ, người lấy công cụ hỗ trợ, người đeo bảo hộ, người tháo bạt phủ xe, người chuẩn bị hồ sơ, bệnh án... chỉ có điều, bước chân đêm nay dường như gấp gáp hơn.

3h sáng - xe chở phạm đi cấp cứu bệnh viện lăn bánh qua cổng trại.

Khu giam có người đi cấp cứu gần như bị đánh thức. Tiếng người bàn tán, chuyện trò, gọi nhau hỏi thăm tình hình xôn xao. Những cán bộ trực lại phải lên tiếng nhắc nhở từng buồng giam giữ trật tự, mau chóng đi ngủ, tránh để ảnh hưởng các khu giam khác.

4h sáng - cơn mưa từ đêm vẫn rả rích. Tiếng cán bộ trực camera giám sát vang lên trong máy bộ đàm: “Buồng giam số 2, khu giam A12, người bị kết án tử hình có biểu hiện bất thường, đội trực quản giáo kiểm tra ngay”.

Rất nhanh sau tiếng thông báo, cánh cửa buồng giam số 2, khu giam A12 được mở ra, đây là buồng giam Trương Quang Q. (SN 1981), bị kết án tử hình về tội giết người và mua bán ma túy. Các cán bộ quản giáo bước vào thấy Q. đang ngồi trên sàn, trùm chăn kín mít, miệng lẩm bẩm những tiếng vô nghĩa. Cán bộ trực lật tấm chăn ra gọi nhưng y vẫn nhắm nghiền mắt, miệng lẩm bẩm không ngớt.

Chỉ đến khi cán bộ vỗ vào vai Q., hỏi lại lần nữa, lúc này y mới ngơ ngác, nói như van nài: “Ôi cán bộ, cán bộ đuổi giúp tôi mấy người trên tường kia đi...”.

Hóa ra Trương Quang Q. bị ám ảnh vì tội ác của mình gây ra nên thường mường tượng những hình ảnh người đã bị mình giết hại về kêu than, khóc lóc đòi mạng.

Sau khi được cán bộ trực giải thích và động viên tư tưởng, Q. đã trấn tĩnh lại và hứa sẽ giữ trật tự.

5h sáng - một hồi kẻng báo thức vang từ cổng trại - đêm đã qua.

Một số buồng giam đã lục tục có người dậy sớm.

6h sáng - mưa đã ngớt hẳn.

Trong cuốn sổ phản ánh tình hình, mọi thông tin ca trực được ghi chép đầy đủ.

8h sáng - ca trực kết thúc. Mọi diễn biến của ca trực ngoài giờ đều được phản ánh lại đầy đủ và chi tiết trong buổi giao ban đội.

Một ngày làm việc mới lại bắt đầu.

Với trách nhiệm và lòng nhiệt huyết trong công việc, tập thể lãnh đạo và cán bộ chiến sĩ Trại tạm giam Công an tỉnh Quảng Ninh đã và đang nỗ lực không ngừng, ngày đêm chiến đấu với những mặt trái, góp phần tích cực trong công tác đấu tranh phòng chống tội phạm. Đối với họ, mỗi một giờ làm việc, mỗi một ca trực bình yên là đơn vị được đảm bảo an toàn, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chính trị mà Đảng và lực lượng Công an giao phó.

Đặng Thu Hường