Đến chúa sơn lâm cũng phải... 'run sợ'!

Ví dụ, khi thuyết minh về cây lúa, nhóm tác giả xếp lúa vào nhóm... “hai lá mầm” giống như đậu lạc! Thuyết minh về con trâu thì bắt trâu cái mang thai tới...12 tháng! Lại cho trâu “mỗi năm có thể đẻ một lần”; bắt nghé con “vừa sinh ra đã biết ăn cỏ”,v.v...

Còn trong bài thơ Nhớ rừng, đoạn con hổ hồi tưởng về những tháng ngày tự do:

“...Đâu những ngày mưa chuyển bốn phương ngàn

Ta lặng ngắm giang san ta đổi mới

Đâu những bình minh cây xanh nắng gội

Tiếng chim ca giấc ngủ ta tưng bừng

Đâu những chiều lênh láng máu sau rừng

Ta đợi chết mảnh mặt trời gay gắt

Để ta chiếm lấy riêng phần bí mật

- Than ôi! Thời oanh liệt nay còn đâu!...”.

Nhóm soạn giả phân tích như sau: “Đó là những ngày mưa dữ dội như “chuyển bốn phương ngàn” làm núi rừng thay da đổi thịt mà con hổ lặng ngắm sự đổi thay của muôn vật trong niềm hân hoan phấn khởi. Đó là những ngày đầy nguy nan khi sống trong rừng bị con người truy sát, con hổ run sợ nép vào nơi bí mật đợi chết với cảm giác mặt trời chói gắt trên cao, thiêu đốt gan ruột mình. Tất cả những cảnh tượng ấy, mỗi cảnh tượng mang một vẻ riêng, có lúc thật rực rỡ huy hoàng, có khi êm đềm lãng mạn, có khi mạnh mẽ, dữ dội và có lúc đầy kinh hãi lo lắng nhưng đã làm nên cái quá khứ tự do huy hoàng oanh liệt của con hổ, là thuở con hổ được tung hoành làm chủ núi rừng trong sự vùng vẫy vô cùng khoáng đạt thênh thang.” (Đề 58- Bài Nhớ rừng tr.81 - tập II. Chỗ in đậm do HTC nhấn mạnh).

Ta dễ dàng nhận thấy đoạn “văn mẫu” trên là những ý diễn xuôi, câu cú dài dằng dặc rất khó chấp nhận. Đáng trách hơn, nhóm tác giả đã hiểu câu thơ “Ta đợi chết mảnh mặt trời gay gắt” thành “con hổ run sợ nép vào nơi bí mật đợi chết với cảm giác mặt trời chói gắt trên cao, thiêu đốt gan ruột mình” và cho rằng, “Đó là những ngày đầy nguy nan khi sống trong rừng bị con người truy sát”, “đầy kinh hãi lo lắng”(!).

Có thể khẳng định, nhóm tác giả đã hiểu sai hoàn toàn ý thơ của tác giả Nhớ rừng.

Chúng ta đều hiểu rằng, những câu thơ trên nằm trong đoạn hồi tưởng “Thuở tung hoành hống hách những ngày xưa...” của chúa sơn lâm với sức mạnh vô song và quyền uy tuyệt đối “Ta biết ta chúa tể của muôn loài, Giữa chốn thảo hoa không tên, không tuổi...”; mỗi bước chân “ngài” đều “dõng dạc đường hoàng”. Làm gì có chuyện con hổ bị “truy sát”, “đầy kinh hãi lo lắng”?

Là “chúa tể muôn loài”, nên “những đêm vàng bên bờ suối”, những “bình minh cây xanh nắng gội”, “những ngày mưa chuyển bốn phương ngàn”, “những chiều lênh láng máu sau rừng”... tất cả thời gian, không gian tự do của “rừng xanh cao cả âm u” ấy đều thuộc về chúa sơn lâm. Tuy nhiên, khi rừng đêm buông xuống mới là khoảng thời gian mà sức mạnh ghê gớm của loài hổ được nhân lên gấp bội “Trong hang tối mắt thần khi đã quắc, Là khiến cho mọi vật đều im hơi”. Bởi vậy, “Ta đợi chết mảnh mặt trời gay gắt” nghĩa là chúa sơn lâm đợi tới lúc “mảnh mặt trời gay gắt” ban ngày “chết” (tắt) đi, “Để ta chiếm riêng phần bí mật”. Hoàn toàn không phải “con hổ run sợ nép vào nơi bí mật đợi chết”.

Cái tài tình của Thế Lữ ở chỗ ông không viết ta đợi “tắt”, mà là “đợi chết”. Gọi màn đêm buông xuống là mặt trời “chết” mới đúng là ngôn từ của chúa sơn lâm chứ? Nếu thuở “tung hoành hống hách” giữa “chốn ngàn năm cao cả âm u” mà con hổ vẫn “đầy nguy nan”, “bị con người truy sát”, “run sợ nép vào nơi bí mật đợi chết”, “đầy kinh hãi lo lắng”, thì Nhớ rừng còn gì giá trị của khao khát tự do?

Như vậy, dẫu oai hùng, “tung hoành hống hách” đến đâu, nhưng “qua tay” các tác giả cuốn Những bài làm văn mẫu lớp 8, chúa sơn lâm cũng phải “kinh hãi lo lắng” và “run sợ nép vào nơi bí mật đợi chết”(!)

Thật là tài tình!

Nếu các em học sinh tin và ghi nhớ những phân tích, cảm nhận bài thơ Nhớ rừng trong cuốn sách này thì quả là tai hại!

Hoàng Tuấn Công (CTV)