Đẹp như một đám mây

Minh họa: Đào Hải Phong.

Lên đó ngắm mây bay, tôi sẽ dễ dàng nghĩ mình còn là một đứa trẻ đang đứng trước cánh đồng bát ngát, ngỏng cổ nhìn trời và tưởng tượng trên cao kia có biết bao nhiêu thứ thân thuộc giống như ở làng xóm quê mình. Tưởng tượng nơi ấy cũng có nhà cửa, đường sá, xe cộ, con người, gia súc và cây cối, thậm chí có cả cánh đồng, dòng sông, mặt biển và núi non trùng điệp nữa.

Cảnh vật nơi có những đám mây thoắt cái đã thay đổi, nhất là những khi trời nhiều gió. Đang là rừng núi điệp trùng biến thành vườn cây rồi thành làng mạc. Phút chốc nó lại hiện ra trước mắt tôi một cánh đồng lúa gợn sóng tít tắp, rồi lại biến thành mặt biển mênh mông với những đoàn tàu giương buồm lướt sóng…

Có lúc nó mang dáng hình của một cô gái có mái tóc dài và mềm bay tung trong gió, có lần là những con chó hoặc trâu bò gà vịt… sinh động y như vừa sổng ra từ chuồng nuôi của nhà một ai đó. Tôi từng nghĩ trên đời này chẳng có thứ gì đẹp đẽ hơn một bầu trời mây những khi mặt trời đang xuống, thật thế.

Tôi ngay từ hồi bé tí đã biết học lỏm người lớn cách nhìn trời mây, nhìn sao đêm, cảm nhận hơi gió để biết trời ngày mai có mưa hay nắng. Bầu trời đêm hè sâu thẳm chi chít những vì sao nhấp nháy nói với tôi rằng ngày mai sẽ là một ngày nắng rát mặt. Ráng vàng rực của một buổi hoàng hôn tuyệt đẹp cũng khiến tôi sợ hãi chạy về níu áo mẹ khi nghĩ rằng sắp có trận bão đến thổi bay nhà cửa vì người lớn bảo “mây mỡ gà ai có nhà thì chống”.

Bạn hãy hình dung những dải mây bông vàng óng, mượt mà và sạch sẽ như một tảng mỡ lớn vừa lấy ra từ bụng của một con gà mái khổng lồ đang vắt ngang lưng trời, phía có vầng mặt trời cũng vàng rực đang dần xuống. Buổi chiều đó, sắc vàng ngập cả bầu trời khiến cả xóm làng xôn xao như thể có một điều gì đó thật ghê gớm sắp xảy ra, ai ai cũng bồn chồn lo lắng. Có lẽ vì thế hồi ấy tôi thường không thích bầu trời có ráng vàng ráng đỏ, nó có vẻ kỳ quái và hơi ghê sợ.

“Ráng vàng thì gió, ráng đỏ thì mưa”, mà những câu nói đó đôi khi lại đúng phóc mới gay chứ, kiểu gì cũng có mưa to gió lớn. Nỗi lo âu con trẻ thoảng qua trí óc non nớt mỗi khi nhìn vầng trăng sáng trong hay mờ đục, có quầng hay có tán, bởi vì “trăng quầng thì hạn, trăng tán thì mưa”.

Nắng hạn do trăng quầng đồng nghĩa với việc cây lúa thiếu nước sẽ không xanh tốt, cái cót quây chứa thóc trong buồng sẽ không đầy và bố mẹ sẽ phải đi tát nước đến tận đêm trăng lên vẫn chưa được về nhà ăn cơm tối. Tôi thường rất sợ những buổi tối như thế chỉ có mấy chị em ở nhà. Đêm tĩnh lặng vô cùng, thỉnh thoảng bầy dơi đen sì chao qua chao lại, sột soạt trên tán cây tối sẫm, còn mặt trăng thì ở trên cao kia, rất sáng. Chúng tôi thấp thỏm chờ đợi tiếng bước chân quen thuộc về đến đầu ngõ để lao ra đón.

Những câu ca dao hay tục ngữ quen đến mức tôi thuộc lòng trước khi biết mặt con chữ. Có lần tôi thao thức chờ hoài tiếng con gà trống trong chuồng le te gáy để xem trời có mưa cho bớt nóng hay không mà chẳng thấy giọt mưa nào rơi cả. Lần ấy xem ra câu tục ngữ “chớp đông nhay nháy, gà gáy thì mưa” mẹ tôi hay nói đã sai trật lất. Lại có một bữa tôi sợ hết hồn vì nhìn thấy một “con rồng đen” to tướng, oai phong y hệt như trong tranh ảnh tôi đã nhìn thấy trên sách báo, nó đang sà xuống mặt đất từ một đám mây giông lớn trong một buổi chiều tháng bảy.

Có vẻ như nó rất dữ tợn và muốn nuốt trọn mọi thứ trên mặt đất này nên đã gây ra một trận mưa to gió lớn. Chúng tôi sợ hãi núp trong góc nhà nghe gió mưa gào thét ngoài sân và lo lắng mái nhà mình sẽ bị con rồng cuốn bay lên sau mỗi cơn gió rít. Hôm ấy mẹ tôi phải trấn an chúng tôi rằng con rồng ấy đang làm việc tốt, nó đi lấy nước tưới cho mùa màng vì: “Rồng đen lấy nước được mùa. Rồng trắng lấy nước thì vua đi cày”.

À ra vậy, thật may là nó đi lấy nước cho đồng lúa làng tôi đang vào lúc khô hạn. Vậy thì tôi sẽ thích con rồng đen và không ưa con rồng trắng, chắc chắn vậy rồi vì tôi luôn thích lúa được mùa.

Thời ấy người quê tôi dựa rất nhiều vào kinh nghiệm, sự hiểu biết của mình về thiên nhiên để phục vụ cuộc sống và canh tác đồng ruộng. Những cái radio bé tí không phải khi nào cũng có pin để nghe dự báo thời tiết. Thế nên việc nhìn trăng sao mây gió để đoán định mưa nắng là những công việc vô cùng quan trọng với người làm ruộng. Thậm chí một mùa hoa trái bội thu trong vườn nhà cũng là dấu hiệu báo trước cho một năm trời nhiều mưa gió. Chẳng biết từ khi nào, trời mây, trăng sao, mưa gió… đã trở thành một người bạn thân thiết của tôi, để tôi san sẻ niềm vui nỗi buồn.

Có một dạo tôi hay ra thăm đồng lúa vào những chiều muộn chỉ để ngắm bầu trời khi mặt trời đang dần xuống. Nói là đi thăm đồng cho oai thôi chứ tôi chỉ biết xem ruộng còn nước hay đã hết, nước sông có về đầy mương máng hay không để còn báo bố mẹ. Tôi cần có một lý do chính đáng để ra đồng vào lúc ấy nên sẵn sàng về ăn cơm sau cả nhà và chăm chỉ rửa hết phần bát đũa miễn sao được ra đồng lúc ấy. Khi đó trời vẫn còn sáng và gió thì mát như “tiên quạt hầu”, quan trọng nhất là không gian thơ mộng và đẹp tuyệt.

Thường tôi sẽ cố nán lại để chờ đến lúc mặt trời hắt lên không trung những tia nắng cuối cùng hình rẻ quạt đầy màu sắc, êm dịu và bình yên trước khi khuất sau đường chân trời mờ mờ xa ngái. Những sắc màu rực rỡ với những hình thù sống động ấy có mãnh lực thu hút trí tưởng tượng của tôi. 'Chỉ có cánh đồng mênh mông mới giúp tôi thấy hết được hết vẻ đẹp kỳ vĩ đó. Không gian lộng lẫy và êm đềm của trời mây sẽ thay đổi theo từng giây phút, mặt trời lặn xuống nhanh đến độ có thể nhìn thấy rất rõ, chỉ chốc lát đã khuất sau đám mây. Tôi cứ đứng lặng yên như thế cho đến khi mặt trời tắt đi thứ ánh sáng kỳ diệu và những đám mây dần chuyển sang màu sẫm, xung quanh mình vo ve tiếng muỗi kêu mới lóc cóc đạp xe ra về.

Những buổi hoàng hôn rực rỡ gắn bó với tôi một quãng thời gian kha khá, đủ để chúng ngấm vào và trở thành máu thịt của tôi. Nhiều khi tôi thấy mình buồn cười hết sức khi mà bây giờ chỉ cần mở điện thoại ra là có thể biết ngay ngày mai thậm chí tuần sau mưa hay nắng, nhiệt độ cao thấp là bao nhiêu mà những câu ca dao tục ngữ cũ vẫn bật ra bất cứ khi nào có thể.

Một cây nhãn ven đường nặng trĩu những chùm trái căng tròn nâu mọng cũng khiến ý nghĩ năm nay trời sẽ nhiều mưa nhảy múa trong đầu. Và một vầng mây óng ánh như hào quang nhiều màu sắc bao quanh mặt trời một buổi chiều nào đó hệt như cái lưỡi của một con trai trai đang lè ra cũng khiến tim tôi thắt lại trong giây lát.

“Lưỡi trai tháng trước thì nước tháng sau” mà, câu nói ấy vẫn hằn sâu trong trí nhớ. Hình ảnh cánh đồng lúa xanh chìm trong bể nước mưa năm nào như một cuốn phim lại hiện ra sắc nét. Có vẻ như tôi vẫn là đứa trẻ năm nào thích ngắm lên trời cao lồng lộng, ngắm mây bay và tập tành làm “chuyên gia” dự báo thời tiết.

THÁI HƯƠNG LIÊN