Di tích Chùa Cầu – Hội An được tu bổ theo nguyên tắc, giải pháp nào?

Di tích Chùa Cầu sau trùng tu.

Theo Trung tâm Quản lý bảo tồn di sản văn hóa Hội An, trước hết phải khẳng định trùng tu di tích là chuyên ngành khoa học ngoài việc tuân thủ các qui định trong nước chúng ta phải tuân theo các công ước, quy định quốc tế mà Việt Nam là thành viên.

Ông Phạm Phú Ngọc, Giám đốc Trung tâm Quản lý bảo tồn di sản văn hóa Hội An chia sẻ, bên cạnh việc đưa ra những giải pháp nhằm bảo tồn đặc điểm, các giá trị của di tích, các giải pháp can thiệp cần đảm bảo gia tăng độ ổn định, bền vững lâu dài cho di tích trong điều kiện bảo tồn, duy trì toàn vẹn công năng từng thành phần cấu thành (miếu, cầu) của di tích.

Mọi hoạt động can thiệp đều được tính toán trên cơ sở tôn trọng lịch sử, đảm bảo tính khoa học và khách quan. Tu bổ phải đảm bảo giữ lại tối đa các dấu tích vật chất hiện hữu, xác thực hàm chứa các giá trị lịch sử văn hóa của di tích Chùa Cầu, qua đó, bảo tồn nguyên vẹn các giá trị kiến trúc, nghệ thuật đã tạo nên hình ảnh biểu tượng của Hội An.

Hoạt động tu bổ được thực hiện với cách tiếp cận khoa học trong tính toán các giải pháp can thiệp, dựa trên cơ sở nghiên cứu đầy đủ, xác thực và các đánh giá khách quan, toàn diện về di tích.

Bên cạnh đó, việc tu bổ di tích Chùa Cầu được xem xét trong tổng thể, không tách rời việc tu bổ các thành phần kiến trúc của di tích với tôn tạo cảnh quan khu vực xung quanh.

Các giải pháp gia cố, bảo quản và tu bổ phải loại bỏ các yếu tố gây hại đến hệ khung gỗ, cấu trúc cơ bản của di tích và hệ thống nền móng chịu lực, bờ kè bảo vệ nhằm đảm bảo sự ổn định của tổng thể công trình.

Cùng với đó là việc nghiên cứu bổ sung giải pháp gia cường kết cấu theo hướng giảm thiểu, cách ly những chấn động do hoạt động giao thông, kết hợp giải pháp điều tiết lưu lượng giao thông qua cầu phù hợp nhằm giảm thiểu tác động, ngăn ngừa ảnh hưởng xấu đến độ ổn định của kết cấu.

"Nguyên tắc tu bổ di tích Chùa Cầu là bảo tồn tối đa các yếu tố nguyên gốc cấu thành di tích (miếu, cầu, dòng chảy, các cấu trúc khảo cổ, thành phần giao thông gắn liền). Tôn trọng và giữ lại cho được sự hòa nhập của các thành phần kiến trúc thay thế và bổ sung qua các thời kỳ; tôn trọng thực thể khách quan và tuổi tác, niên đại, màu thời gian của công trình. Hạn chế tối đa sự can thiệp không cần thiết, tránh làm thay đổi những đặc điểm cơ bản tạo nên các giá trị của di tích", ông Ngọc cho biết.

Tu bổ phải đảm bảo giữ lại tối đa các dấu tích vật chất hiện hữu, xác thực hàm chứa các giá trị lịch sử văn hóa của di tích Chùa Cầu, qua đó, bảo tồn nguyên vẹn các giá trị kiến trúc, nghệ thuật đã tạo nên hình ảnh biểu tượng của Hội An.

Theo Giám đốc Trung tâm Quản lý bảo tồn di sản văn hóa Hội An, trong trường hợp buộc phải can thiệp, ưu tiên bảo quản, gia cường trước khi áp dụng các giải pháp tu bổ, tôn tạo, phục hồi; sử dụng chủ yếu các thủ pháp và kỹ thuật tu sửa truyền thống, đặc biệt tuân thủ thuộc tính lắp ghép của cấu trúc nhằm không gây ra sự xáo trộn thể tĩnh học công trình. Không cản trở các thế hệ sau trong việc nghiên cứu cũng như duy tu, bảo dưỡng di tích…

Giải pháp tổ chức thi công tu bổ di tích Chùa Cầu được thực hiện với cách thức mẫu mực, áp dụng đầy đủ các quy trình, giải pháp thi công bài bản, khoa học. Các giải pháp thi công được cân nhắc áp dụng phù hợp các quy trình tu bổ, bảo quản các di tích gỗ đã được đánh giá, chắt lọc, đúc kết từ thực tiễn; đáp ứng các yêu cầu về quản lý, giám sát chất lượng; tuân thủ quy trình thủ tục theo quy định; phù hợp các tiêu chuẩn chuyên ngành, các tiêu chuẩn xây dựng và các tiêu chuẩn liên quan khác…

"Hồ sơ về quá trình tu bổ di tích Chùa Cầu đã được Trung tâm Quản lý bảo tồn di sản văn hóa Hội An tập hợp, biên soạn và xuất bản với tên gọi "Tu bổ di tích Chùa Cầu" và phát hành trong dịp khánh thành ngày 3/8/2024 với hy vọng sẽ đem đến cho các nhà quản lý, nhà khoa học, các chuyên gia, du khách gần xa, người dân Hội An có cái nhìn cặn kẽ, thấu đáo, hiểu rõ hơn quá trình tu bổ di tích Chùa Cầu. Đây cũng là cơ sở dữ liệu lưu trữ quan trọng cho thế hệ hôm nay và mai sau trong công tác quản lý bảo tồn, phát huy di tích Chùa Cầu", ông Ngọc chia sẻ.

Lễ khánh thành dự án tu bổ di tích Chùa Cầu sẽ được tổ chức lúc 16 giờ 30 ngày 3/8 nhân sự kiện giao lưu văn hóa Hội An - Nhật Bản lần thứ 20.

Đức Hoàng